Papa III. Paulus kimdir? 16. yüzyılda papalık yapmış rönesans döneminin son papası olan III. Paulus hayatı ve dönemi hakkında bilgi.
Papa III. Paulus Kimdir?
Papa III. Paulus, asıl adı alessandro farnese (d. 29 Şubat 1468, Canino, Papalık Devletleri -ö. 10 Kasım 1549, Roma), 1534-49 arasında papa. Rönesans’ın son, Karşı-Reform döneminin ilk papasıdır. Sanatı ve sanatçıları korumuş, 1545’te Trento Konsili’ni toplamıştır.
Alessandro 12. yüzyıldan beri papalığın hizmetinde olan bir aileden geliyordu, ilk eğitimini hümanist Julius Pomponius Laetus’tan aldı. Floransa’da, daha sonra X. Leo adıyla papa olan Giovanni de’ Medici ile tanıştı ve Piza Üniversitesi’ne devam etti. Aile içindeki bir çatışma yüzünden Papa VIII. Innocentius döneminde kısa bir süre hapiste kaldı. Daha sonra Kardinal Rodrigo Borgia’nın koruması altına girdi. Rodrigo’ nun VI. Alexander adıyla papa seçilmesi üzerine Katolik Kilisesi hazinedarlığına getirildi 20 Eylül 1493’te Alexander tarafından kardinal diyakoziağu atandı.
Sanat ve felsefeyle vakandan ilgilenen Alessandro Roma’da Juliu komadaki (Via Giulia) ünlü Farnese Sarayı nı yaptırdı. Romalı metresinden dört çocuğu oldu. 1509’da Papa II Julius tarafından Parma piskoposluğuna atandıktan sonra özel yaşamına çekidüzen verdi. Mayıs 1512’de Julius’un elçisi olarak V. Laterano Konsili’ne (1512-17) katılmak üzere Roma’ya gitti. Konsil kararlarını Parma’da yürürlüğe koydu. Haziran 1519’da papazlığa atandı. Sırasıyla III. Pius, II. Julius, X. Leo, VI. Hadrianus ve VII. Clemens’in papa seçilmesinde etkili oldu. 13 Ekim 1534’te de kendisi papa seçildi.
İlerlemiş yaşına karşın, Paulus kentleşme ve istihkâm projelerini sürekli denetledi, tarımı destekledi, yeni yiyecek kaynaklarının bulunmasını sağladı.
Paulus’un kilise dışı etkinliklere önem vermesi ve astrologları bile sarayında ağırlaması da zamanla papalığa putperestlik suçlamalarının yöneltilmesine yol açtı. Buna karşın Paulus reformlar konusundaki kararlılığını sürdürdü. Kilise içinden kaynaklanan büyük bir muhalefeti göğüsleyerek yavaş ama kararlı bir biçimde Romalı ruhban topluluğu içinde ve Curia Romana da reforma girişti. Daha papa seçildiğinde yeni bir konsil toplamak istediğini açıklamıştı. Protestanlar da uzun süredir Roma egemenliğinden uzakta. Alman topraklarında bir konsil toplanması için çalışıyorlardı. Paulus bir dizi danışma toplantısı düzenleyerek bütün Avrupa’da kendi görüşlerine yakın kardinaller atadı. Yeni tarikatların oluşmasını özendirdi. En önemlisi, Karşı-Reform süreci boyunca papalığın başlıca gücünü oluşturacak yeni Cizvit tarikatını onayladı.
Paulus, V. Kari ve Fransa kralı I. François’yı birbirleriyle savaşmaktan caydırarak, o dönemde İtalya kıyılarını ve Hıristiyanlığın Doğu’daki konumlarını tehdit eden Osmanlılara karşı güçlerini birleştirmelerini sağlamaya çalışıyordu. İmparatoru Lutherci Schmalkalden Birliği’ni bastırmaya, Fransa kralını da Huguenot’ları saf dışı etmeye iknaya uğraştı. Diplomatik yeteneği sayesinde de iki hükümdar arasında tarafsız kalmayı başardı. 1538’de Nice’e yaptığı bir yolculukta ikisini bir araya getirmeye çalıştı. Aynı yıl, kendisini İngiltere Kilisesi’nin başı ilan eden Kral VIII. Henry aleyhinde daha önce Papa VII. Clemens’in verdiği aforoz kararını yürürlüğe koydu. Mayıs 1536’da, Paulus öngördüğü konsilin Mantova’da toplanacağını açıkladı. Ayrıca kilise içindeki olumsuzlukları saptamak üzere bir kardinaller grubu kurdu. İmparatorun, kralların, papazların ve prenslerin konsili erteleme çabalarına dokuz yıl boyunca sabırla karşı koydu. Sonunda Kardinal Giovanni del Monte aracılığıyla 13 Aralık 1545’te konsili Trento’da topladı. Protestanların tepkisine kulak veren imparator, konsilin yalnızca disiplin ve reform sorunlarını ele almasında ısrar ediyordu. Ama Paulus’ un kararlılığı sayesinde ilk oturumlarda kutsal metinler, ilk günah, aklanma ve kutsama ayinleri üzerindeki tartışmalar reform görüşmeleriyle birlikte yürüdü. Veba tehlikesi ve silahlı Protestanların saldırı tehdidi karşısında papa Şubat 1549’da kon silin Bologna’ya taşınmasına karar verdi. Ama imparator İspanyol ve Alman papazların Bologna‘ya gitmesine izin vermeyince, papa 17 Eylül 1549’da konsile ara vermek zorunda kaldı. Gene de konsilin ilk toplantılarında kilise öğretisi ve disiplini konusunda reform kararları alındı.
Sanatı ve sanatçıları korumasıyla tanınan Papa III. Paulus Roma Üniversitesi’ni restore ettirdi. Vatikan Kütüphanesi’nin gelirlerini artırdı, ilahiyatçılara ve kilise hukuk çularına yardım etti, bu arada güzel sanatları da destekledi. Sistina Şapeli’ndeki “Son Yargı” freskini tamamlaması, Paulus Şapeli’ni süslemesi ve yeni San Pietro Bazilikasının planlarını tamamlaması için Michelangelo‘yu çağırdı. Antonio da Sangallo’yla (Genç) bir grup mimara Roma’nın ve Papalık Devletleri’nin çevresindeki surları onarttı. Vatikan’da Kraliyet Salonu’nuıı yapımını sürdürdü, Capitolino Tepesindeki yapıların yeniden inşasını emretti. Paulus’ un, Michelangelo’nun öğrencisi Guglielmo della Porta tarafından San Pietro Bazilikasında yapılan görkemli mezarı kilise tarihindeki özgün yerinin bir göstergesidir.
