Papa nedir, papalar ne işe yapar? Papalığın kuruluşu, tarihçesinedir? Papanın özellikleri nelerdir? Papa ve papalık hakkında bilgi.
PAPA VE PAPALIK
Papa, Katolik Kilisesi’nin en yüksek ruhani önderi, Roma piskoposudur. Özellikle 3-5. yüzyıllar arasında bütün piskoposların resmî sıfatı olan Yunanca pappas (baba) unvanı günümüzde de Doğu’da İskenderiye patriği ile Ortodoks papazlar için kullanılmaktadır. Buna karşılık Batı’da, Latinceye papa biçiminde geçen unvan 9. yüzyıldan beri yalnızca Roma piskoposunu belirtmektedir. Ama papanın öteki sıfatları bu unvanına göre daha resmi nitelik taşır. Vatikan’ın resmi kılavuzu Annuario Pontificio’da söz konusu sıfatlar şöyle sıralanır: Roma piskoposu, İsa Mesih’in vekili (vicarius), Havarilerin başının (Aziz Petrus) ardılı. Batı Kilisesi’nin en yüksek piskoposu (pontifex), Batı patriği, İtalya’nın en yetkili piskoposu (primatus), Roma bölgesi başpiskoposu ve metropoliti, Vatikan Devleti’nin hükümdarıdır.
Öğreti düzeyinde papa, Hz. İsa’nın havarilerinin önderi olarak kabul edilen Aziz Petrus’un ardılı. sayılır. Matta İncili’ne (16:18) göre Hz. İsa Aziz Petrus’a “Sen Petrus’sun ve kilisemi bu kayanın (Yunanca petra) üzerine kuracağım” biçiminde seslenerek onu evrensel kilise üzerinde yetkili kılmıştır. Gerçekte Petrus’un, Katolik Kilisesi’nin ilk önderi olduğunu doğrulayan tarihsel bir kanıt bulunmamakla birlikte, hem Petrus’un, hem de Paulus’un Roma’da gömüldüğü inancı, Roma’daki kıyımlarda çok sayıda Hıristiyanın can vermesi, buradaki kilisenin zamanla Hıristiyanlıkta bağlayıcı sayılan ilkeleri savunması ve Roma’nın imparatorluk başkenti olması, papanın bütün kilise kurumu üzerinde eksiksiz yargı ve yönetim yetkisi kazanmasının tarihsel temelleridir.
Katolik Kilisesi
Katolik öğretisine göre, kilisenin en yüksek öğretmeni konumuyla papa, belirli koşullarda iman ve ahlak konularında dile getirdiği öğretilerde hiçbir zaman yanılmaz. Papanın yanılmazlığı öğretisi, Tanrı’nın kiliseye söz verdiği kayranın kıyamet gününe değin onu ayakta tutacağını vurgulayan kusursuzluk kavramıyla ilişkilidir. Gerçekte, Katolik Kilisesi’nin sonradan heretiklikle mahkûm ettiği papalar da (örn. I. Honorius [625-638]) olmuştur. Daha sonra I. Vatikan Konsili (1869-70) papanın yanılmazlık konumuyla (ex cathedra: “kathedradan” ya da “tahttan”) konuştuğundan söz edilebilmesi için gerekli koşulları belirlemiştir.
Papanın belirli bir iman ya da ahlak sorununda bütün kilisenin geri alınamaz rızasını talep etmesi bu koşullardan biridir. Bu talebe çok ender başvurulur. Papanın öğreti, ahlak ya da disiplin konularında genellikle piskoposlara seslenen genelgelerinde (encyclicus) yanılmazlık özelliği varsayılmaz.
II. Vatikan Konsili’nin (1962-65) piskoposlarla ilgili kararı, piskoposlar topluluğunun yetkisinin papanın bu organın başkanı olarak taşıdığı yetkiden ayrılamayacağını belirtmekle birlikte, papanın ayrıcalıklarını vurgularken belirli bir dengeyi de gözetmiştir. Ortodoks Kilisesi’nin uzun süredir papa için de patriklere özgü onursal üstünlük konumunu tanımaya hazır olmasına, birçok Protestanın ise yakın geçmişteki bazı papaların üstlendiği manevi önderliği olumlu karşılamasına karşın, Katolikliğin papalık öğretisi günümüzde de ekumenik hareketin önünde önemli bir engel sayılmaktadır.
Kaynak: pixabay.com
Papa Nedir? Papalık Nedir?
Katolik Kilisesi’nin başkanına “Papa“, bu makama da “Papalık” denir. Papalığın merkezi Roma şehrinde Vatikan’dır.
Papalık bugün siyasi sınırları, bayrağı, radyosu, pulları, hatta küçük bir ordusu olan bir devlettir. 1577’den beri Papalık’ın merkezi olan Vatikan Sarayı ve dolayları 1929’da İtalyan hükümetiyle yapılan Latran Antlaşması ile bağımsızlığa kavuştu. Dünyanın en küçük devleti olan Papalık-Vatikan devletinin yüzölçümü 0,44 km2 ve nüfusu ise turistlerle beraber günlük 1500 kişi dolaylarındadır.
Papalığın Roma’da kuruluşunun sebebi oldukça karışık söylentilere dayanır. Bu söylentilere göre İsa Peygamber’in en yakın arkadaşlarından Petros (Sen Pietro) Roma’ya gelmiş İsa’nın Kilisesi’ni orada kurmuştu. Petros’un Roma’ya gelişi ile ilgili hiçbir tarihi iz olmamakla beraber Hıristiyanlar bunu böyle kabul ederler.
Roma imparatorları Hıristiyanlığı kabul ettikten sonra Papalık daha çok önem kazandı. Bütün anlaşmazlıklarda papaya başvurulurdu. İznik’te toplanan din meclisinde piskoposların, bütün öteki metropolitlere üstün olduğu kabul edilince, Roma’daki Papa da İtalya’nın en büyük din adamı sayıldı. Doğu’da bu biçimde birçok papa ve patrik vardı. Roma’da ise yalnız Papa bulunuyordu, papalığa üstünlüğü sağlayan da bu oldu.
1870’te büyük bir devlet olarak birleşen İtalya, Roma’yı alınca, Papa’nın Vatikan Sarayı’nda bir hükümdar gibi kalmasını kabul etti ve ona maaş bağladı. Yalnız, Papalık, Roma’nın İtalya devletine katılmasını kabul etmedi. Papa IX. Pius ile XIII. Leo Vatikan’a kapanarak Papalığın bağımsız olması devlet hakkına sahip bulunması fikrini yarım yüzyıldan fazla ileri sürdü. XX. yüzyıla ayak basıldığı zaman Avrupa’da hükümetler Papalığın siyasi kuvvetini elinden almış bulunuyorlardı. Siyasi politik gücü oldukça zayıflayan bu makama bu sebeple Laterano Antlaşması ile bağımsızlık verildi.
