Patrona Halil Ayaklanması Nedir? Patrona Halil Ayaklanması ne zaman ve neden meydana gelmiştir? Patrona Halil İsyanı hakkında bilgi.
Patrona Halil Ayaklanması Nedir?
Patrona Ayaklanması, III. Ahmed‘in tahttan indirilmesine yol açan ve Osmanlı tarihinde Lale Devri olarak adlandırılan yenilikçi dönemi sona erdiren ayaklanmadır (28 Eylül-2 Ekim 1730).
Lale Devri‘ndeki yenilikler özellikle tutucu çevrelerin tepkilerine yol açmıştı. Saray çevresiyle İstanbul’un varlıklı kesiminin savurganlık boyutuna ulaşan eğlence ve tüketim harcamaları, Anadolu’da bir türlü önü alınamayan haydutluk olayları, İran’la savaşta uğranılan toprak kaybı ve özellikle de gayrimüslimlere tanınan ayrıcalıklar ayaklanma için uygun bir ortam hazırlamıştı. Yeni vergilerin iyice yoksullaşan halk arasında yarattığı hoşnutsuzluk durumu daha da ağırlaştırdı. Üsküdar’da kurulan ordugâhta İran’a gidecek ordunun toplanmasını bekleyen III. Ahmed’in sefere katılmayacağını duyurması var olan bunalımın bir ayaklanmaya dönüşmesine yol açtı.
Patrona Halil ile Muslu Beşe önderliğinde, 28 Eylül’de harekete geçen ayaklanmacılar Topkapı Sarayı‘nı kuşattılar. Ertesi gün, aralarında Sadrazam Nevşehirli Damat İbrahim Paşa ile yakınlarının da bulunduğu 37 kişinin başlarını istediler. Ayaklanmanın üçüncü günü Nevşehirli Damat İbrahim Paşa ile damatları sarayda boğularak cesetleri ayaklanmacılara teslim edildi. Patrona Halil ve Muslu Beşe’nin III. Ahmed’in tahttan çekilmesini de istemesi üzerine, III. Ahmed yeğeni I. Mahmud lehine tahttan çekildiğini duyurdu (1 Ekim 1730). Patrona Halil Rumeli beylerbeyi payesi aldı, Muslu Beşe de kul kethüdası oldu. Patrona Halil İstanbul’da Lale Devri’nde yapılan mimari açıdan değerli yapılan yıktırmaya başladı. I. Mahmud yönetimde etkisini gittikçe artıran Patrona Halil ve arkadaşlarını, İran’a savaş açılması konusunun görüşüleceği divana katılmak üzere saraya çağırdı. Patrona Halil ve Muslu Beşe ile yandaşlarından 14’ü 25 Kasım 1730’da önceden saraya yerleştirilen askerlerce öldürüldü. Bunları destekleyen ilmiye ileri gelenleri de sürgüne gönderildi. Geri kalan ayaklanmacıların 28 Ocak 1731’de başlatmak istedikleri ikinci ayaklanma ise kısa sürede bastırılarak yakalananlar idam edildi.
