Kaşıkçıkuşu olarak da bilinen Pelikan ve Tepeli pelikanın özellikleri nelerdir, nerede yaşar, yapısı, beslenme ve üremesi hakkında bilgi.
Kaynak: pixabay.com
Pelikan (Kaşıkçıkuşu)
Büyük, yassı gagalı bir su kuşudur. Boynunun yukarı tarafı ile alt gagası arasında üstü tüysüz bir kese vardır. «Pelikan» ve “Kaşıkçıkuşu” adıyla da tanınan bu kuş, perde ayaklıların en iri cinsidir. Erkeklerinin kanat açıklığı 70-75 santim kadardır, dişilerininki ise 65 -70 santim arasındadır. Erkek pelikanın ağırlığı ise 10-11 kiloyu bulur.
Pelikana en çok Aşağı Tuna, Karadeniz, Azak Denizi, Hazar Denizi, Aşağı Volga, Aral Gölü, Amik Gölü, Suriye, Türkistan, Mezopotamya, Tropik Afrika’da rastlanır. Bu kuşlar, bitkinin bol olduğu göl, ırmak, bataklık kıyılarını sever, oralarda yaşarlar. Pelikanlar göçücü ve gezicidir. Kışın Güneydoğu Avrupa’daki kuluçka bölgesinden Balkan Yarımadası’na Anadolu’ya, Mezopotamya’ya, Filistin’e, Arabistan’a, İran’a, Mısır’a göç ederler. Bazıları da Güneybatı Asya’ da, Hindistan’da kışlar.
Pelikanların rengi çoğunlukla beyaz ve hafif pembe olur. Gagaları uzun ve büyüktür. Başlarının arkasında bir tepelik vardır. Ayakları kirli sarı, gözleri kırmızıya bakan koyu kahverengidir. Gagalarının altındaki kese sarıdır. Yavru pelikan pas renginde olur, sonradan rengi değişir. Pelikan kuşları suya dalamaz, yalnız su üstünde yüzerler. Toplu halde yaşarlar, yalnız balık yiyerek beslenirler. Alt gagalarını kepçe gibi kullanarak balık avlarlar; üst gagaları ise yalnız kapak ödevini görür. Balıkları yakalayacakları zaman iki üç sıra halinde toplanırlar, kanatlarını kuvvetle suya çarparak kıyıya doğru yüzerler. Böylece sığ kıyılara kaçırttıkları balıkları gagaları ile yakalarlar. Bu işte birbirlerine çok yardım ederler.
Pelikan kuşlarının yavrularını kendilerine öz bir besleme usulleri vardır. Önce balıkları yakalayıp yutarlar. Bu balıkları, midelerinde sindirdikten sonra yeniden gagalarının altındaki keseye getirirler. Yavrular da, başlarını anne pelikanın kesesine daldırıp, buradaki yiyeceği yerler.
Pelikan kuşları yuvalarını ada kıyılarında, ırmak yataklarına yakın yörelerde yaparlar. Bu yuvalar, topraktan, kumdan, çakıldan meydana gelir. Yuvaların üstü, düzgün olarak yerleştirilmiş dallarla örtülüdür. Pelikanların yumurtası kirli beyazdır.
Kaynak: pixabay.com
TEPELİ PELİKAN HAKKINDA BİLGİ
Pelikanlar ülkemizde göllerde ve deltalarda yaşayan, iri vücutlu, beyaz tüylü su kuşlarıdır. Büyük gagaları ve gagalarının alt kısmındaki kese sayesinde onları tanımak çok kolaydır. Ülkemizde iki farklı pelikan türü yaşar. Ak pelikan ve tepeli pelikan.
Tepeli pelikanların bacakları koyu gri renklidir. Ayakları perdelidir. Gagalarının alt kısmında bir kese bulunur. Bu kese sarı renktedir ve üreme döneminde parlak turuncu olur. Tepeli pelikanların başlarının üzerindeki tüyler yukarı doğru kalkıktır. Adlarındaki tepeli sözcüğü buradan gelir.
Tepeli pelikanlar büyük gagaları sayesinde bir seferde çok sayıda balık yakalayabilir. Yakaladıkları balıkları yavrularına götürmek için keselerinde tutarlar.
Tepeli pelikanlar avlanırken bazen karabatak adlı kuşlarla işbirliği yapar. Pelikanlar balık sürülerini suyun üst tarafından, karabataklar da suyun alt tarafından sıkıştırır. Böylece balıkları daha kolay yakalarlar.
Göller, deltalar ve bataklıklar tepeli pelikanların yaşam alanlarıdır. Ülkemizin batı bölgelerinde daha çok görülürler. Bu kuşlar üreme döneminde bazı sulak alanlarda topluluklar oluşturur. Balıkesir’deki Manyas Kuşgölü tepeli pelikanların üreme dönemini geçirdiği yerlerden biridir. Tepeli pelikanlar yuvalarını genellikle sulak alanlardaki adacıklara ya da bitkilerin arasına yapar. Yuvalarına bir ile altı arasında yumurta bırakırlar. Yavruların yumurtadan çıkması yaklaşık bir ay sürer. Yumurtadan çıkan yavruların büyüyüp uçabilecek hale gelmesiyse iki ila üç ay sürer.
