Penuti dilleri ile ilgili genel bilgiler. Amerika yerlilerinin konuştuğu ve büyük bir kısmı ölü dil olan Penuti dil öbeği hakkında bilgi.
Penuti dilleri, İngiliz Kolumbiyası’ndan California ve New Mexico içlerine kadar Kuzey Amerika’nın batı kıyı şeridinde konuşulan Amerika Yerli dilleri öbeği (filum ya da üst aile). Yaklaşık 20 dil içeren 15 dil ailesinden oluşur. Bunlar, iki dil içeren Vintun, beş Mivok ve artık konuşulmayan üç Kostenyo dilini içeren Mivok-Kostenyo, iki dil içeren Sahaptin, artık konuşulmayan iki dil içeren Yakona, üç dil içeren Yokuts ve dört dil içeren Maydu ile her biri birer dilden oluşan Klamat-Modok, Kayus (ölü), Molala (ölü), Kus, Takelma (ölü), Kalapuya, Şinuk (bir lingua franca olan Şinuk jargonuyla karıştırılmamalıdır), Çimmesyan ve Zuni aileleridir. Dördü dışında, bugün varlığını sürdüren ailelerden bir dili konuşanların sayısı 150’yi bulmaz. Penuti dilleri içinde en önemlileri, New Mexico’da konuşulan Zuni ve İngiliz Kolumbiyası’nda konuşulan Çimmesyan diliyle Oregon’un ortaku-zey kesimlerinde konuşulan Sahaptin lehçeleridir (Klikitat, Umatilla, Valavala, Warm Springs ve Yakima).
Bazı dilbilimciler Penuti dillerini birkaç Orta Amerika Yerli diliyle birlikte daha geniş bir üst öbek içinde sınıflandırır. Bu üst öbeğe genellikle Totonak, Huavi ve Mikse-Soke dilleri alınır; bazı dilbilimciler geniş Maya ailesinin de aynı öbekte sınıflandırılması gerektiğini savunur. ABD’li dilbilimci Benjamin L. Whorf, Mikse-Soke, Huavi, Totonako ve Maya dillerinin (Huastek dahil) yanı sıra, Kuzey ve Orta Amerika Yerli dillerinin öteki büyük ailesi olan Uto-Aztek ailesini de bu öbekte sınıflandırır. Ama bu sınıflandırma üzerinde görüş birliğine varılamamıştır.
Penuti dillerinde çekim sonekleri ve sözcüklerin gövdelerinde değişiklik yapılması oldukça yaygındır.
