Peristaltizm nedir? Peristaltizmin neden olduğu ve nasıl olduğu ile ilgili olarak Peristaltizm hakkında genel bilgilerin yer aldığı sayfamız.
Peristaltizm Nedir?
Peristaltizm, öncelikle sindirim kanalında, kimi zaman da vücuttaki öbür içi boş organlarda yer alan uzunlamasına ve yuvarlak kasların, art arda gelen dalgalara benzer kasılmalarla ortaya çıkan istenç dışı hareketi. Yemek borusu, mide ve bağırsaklarda ortaya çıkan dalgalar kısa ve belirli bir bölgeyle sınırlı refleksler halinde olabileceği gibi, organı boylu boyunca aşan uzun ve sürekli kasılmalara da dönüşebilir. Dalganın niteliği büyük ölçüde dalganın ortaya çıktığı bölgeye ve dalgayı başlatan etkene bağlıdır.
Yemek borusundaki peristaltizm hareketleri borunun üst ucunda başlar, aşağıya doğru iner ve dalganın önünde kalan yiyecekleri mideye doğru iter. Dalga alt uçta sonlandıktan sonra yemek borusunda kalan yiyecek parçaları ikinci bir dalgayı başlatarak boruda hiç artık kalmamasını sağlar. Tek bir dalga boruyu dokuz saniyede aşar. İnsanda yemek borusundaki peristaltizm kasılmaları öbür memelilerle karşılaştırıldığında oldukça zayıf kalır. İnek gibi geviş getiren hayvanlarda ortaya çıkan tersine peristaltizm midedeki yiyeceklerin yeniden çiğnenmek üzere ağza getirilmesini sağlar.
Hareketlerin hızı ve sayısı mide dolunca azalır. Yağlı yiyeceklerin alınması bu hareketleri kısa bir süre için tümüyle durdurabilir. Yağlar mide sıvılarıyla karışıp seyrelince ya da mideden onikiparmakbağırsağına geçince hareketler yeniden başlar. Dalgalar midenin başlangıç bölümünde hafif kasılmalar olarak başlar, bağırsağa yaklaştıkça şiddeti artar. Peristaltizm besinlerle mide sıvılarının iyice karışmasını ve bu karışımın incebağırsağa doğru ilerlemesini sağlar. Genellikle aynı anda midenin farklı bölümlerinde iki üç farklı dalga birden vardır, dakikada yaklaşık üç dalga ortaya çıkar. İnce bağırsakta yiyecek parçalan duvardaki düz kasları uyararak, uyarı bölgesinden aşağı ve yukarı doğru ilerleyen kasılmaları başlatır. Normal olarak ağız yönünde yukarı doğru yönelen kasılmalar kolayca baskı altına alınabilir. Ağızdan sindirim kanalının ileri ki bölümlerine giden kasılmalar kalıcıdır. Bağırsak duvarı nikotin ya da kokain gibi ilaçlarla felce uğratılırsa yerel uyarılardan kaynaklanan kasılmalar her iki yönde de eşit olarak ilerler. İnce bağırsakta peristaltizm hareketleri belirli aralıklarla ortaya çıkar ve farklı mesafelere ulaşır. Bazıları yalnız birkaç santim gidebilirken bir iki metre kadar sürenler de vardır. Bu dalgaların işlevi, içindeki maddelerin kana emilmesini kolaylaştırmak amacıyla besinlerin bağırsak duvarına değmesini sağlamak ve ilerlemesine yardımcı olmaktır.
Kalın bağırsaktaki dalga hareketi sürekli ve ilerleyicidir. Sabit bir hızla anüse doğru ilerler, dalganın önündeki artık maddeleri bu yönde iter. Bu hareketler dışkıyı düz bağırsağa itecek kadar şiddetli olduğunda dışkılama isteği doğar. Dışkı vücuttan atılmayıp düz bağırsakta tutulursa tersine peristaltizmle kalın bağırsağın son bölümüne geri döner ve orada uzun bir süre tutulur. Peristaltizm hareketleri kalın bağırsaktaki gazların vücuttan atılmasında ve zararlı olabilecek bakteri kolonilerini yerinden oynatıp vücuttan atarak bakteri üremesini denetlemede büyük önem taşır.
