Perspektif Nedir? Nasıl Kullanılır? Resme Ne Katar? Kullanan Sanatçılar

0
Advertisement

Perspektif nedir? ne demektir? Perspektif tanımı ve perspektifin tarih boyunca sanatçılar tarafından nasıl kullanıldığı ile ilgili bilgiler.

Perspektif

Üç boyutlu nesneleri ve aralarındaki mekân ilişkilerini iki boyutlu bir düzlemde grafik olarak betimleme yöntemine perspektif denilmektedir. Kavramsal yöntemlerin tersine, mekân ile hacmin belli bir zamanda ve sabit bir noktadan bakılarak betimlendiği algısal perspektif yöntemleri Çin resminin ve Rönesans’tan başlayarak Batı resiminin tipik özelliği olmuştur.

Müneccim Kralların Tapınması için arka planın perspektif eskizi

Müneccim Kralların Tapınması için arka planın perspektif eskizi

Çocukların ve naif ressamların yapıtlarında, Eski Mısır, Girit, Hindistan, İslam uygarlıklarında, Rönesans öncesi Batı resminde ve bazı modern örneklerde nesne ile içinde bulunduğu çevre birbirlerinden bağımsız, görünmeleri gerektiği gibi değil de bilindikleri gibi betimlenmiştir. Örneğin pek çok Mısır ve Girit resminde gözler ve gövde cepheden verilirken baş ve bacaklar profilden çizilir. Bu yöntem derinlik yanılsaması yerine, nesne ve çevresinin resim düzleminin arkasındaki sığ bir boşluğa sıkıştırıldığı duygusunu yaratmaktadır. Batı sanatında, algısal hacim ve mekân yanılsamaları genellikle doğrusal perspektif yöntemiyle yaratılır. Bu yöntemde derinlik duygusu, izleyiciden uzaklaştıkça nesnelerin küçülmesi, koşut çizgi ve düzlemlerin ise sonsuz uzaklıktaki bir noktada (kaçma noktası) birleşmesi biçiminde ortaya çıkar. Koşut çizgilerin tek bir kaçma noktasında birleşmesine tek noktalı perspektif adı verilir. Algısal mekân ve hacim, resim düzleminde bu temel ilkenin çeşitlenmesine yani kaçma noktalarının sayısına ve konumlarının farklılığına göre çeşitlenir. Ressam tek noktalı ya da merkezî perspektif yerine, iki kaçma noktası bulunan açık perspektifi kullanabilir.

Çin resminde koşut perspektif ile yukarıdan bakış açısını birleştiren bir başka yöntem yaygındır. Resimde manzaranın doğal çizgileri değil de bir yapı betimlenmişse, genellikle yapının yatay koşut çizgilerini göstermek önemlidir. Bu durumda doğrusal perspektifte olduğu gibi çizgiler bir noktada birleştirilmek yerine birbirine koşut olarak kullanılır. Bu çizgiler yapının eğrilmiş gibi görüneceği kadar uzamadan, önlerine bitki kümeleri getirilerek kesilir.

Perspektifi kullanan Sanatçılar

Perspektifi kullanan ilk Avrupalı sanatçılar genellikle belirli bir yöntem yerine, kendilerine özgü yöntemler kullandılar. Perspektifin matematiksel kurallarını 15. yüzyılın başlarında, İtalyan Rönesansı’nın ilk döneminde mimar Filippo Brunelleschi buldu.

perspektif

Kaynak: pixabay.com

Brunelleschi, Yunanlılar ve Romalılar tarafından bilinen ancak sonradan unutulan kaçma noktası kavramı da içinde olmak üzere, perspektifin bazı temel ilkeleri üzerinde çalıştı. Bu ilkelerin ressam Massaccio tarafından resme uygulanmasıyla resim sanatında yeni bir evre başladı. Özellikle dinsel resimlerin arka planında mimari iç ve dış mekânların kullanılması resme büyük bir derinlik yanılsaması kazandırdı. Leon Battista Alberti, delta pittura (1436; Resim Üzerine) adlı yapıtında kendinden önceki çalışmaları sistemleştirdi.

Advertisement

Doğrusal perspektif, Paul Cezanne‘ın geleneksel Rönesans resim mekânını derinliksiz bir resim düzlemine dönüştürdüğü 19. yüzyıl sonlarına değin Batı resminde egemenliğini sürdürdü. Doğrusal perspektif bir tasarımın bitmiş biçimini algılamaya yardımcı olması açısından mimar, mühendis, peyzaj mimarı ve endüstri tasarımcıları tarafından da yaygın olarak kullanılır. İlkesel açıdan doğrusal perspektiften ayrılan başka bir perspektif uygulaması da, renk ve tonlardan yararlanılarak elde edilen hava perspektifidir.


Leave A Reply