Petrol Nasıl Meydana Gelir? Nasıl Çıkar? Petrol Arama, Çıkarma ve İşlenmesi

0
Advertisement

Petrol nedir, nasıl meydana gelir ve nasıl elde edilir? Petrolün aranması, çıkartılması ve işlenmesi hakkında bilgi.

Petrol

Petrol; Petrol enerji için kullanılan en önemli maddelerden biridir. Diğer tüm yakıtlara göre en azla enerji üretimi sağlayan yakıttır. Tankerler ve kuyulardan sızan petrol okyanuslara ve doğal hayata, ayrıca petrolü yaktığımızda ortaya çıkan gazlar da atmosfere zarar verir.

Kaynak: pixabay.com

Petrol, kömür ve doğal gaz gibi bir fosil yakıtıdır. Denizde ya da karada milyonlarca yıl önce yaşamış bitki ve hayvan kalıntılarından oluşur. Bu canlılar öldüklerinde üstleri çamur ve kum katmanlarıyla örtülmüş, bu katmanlar zamanla kayaya dönüşmüştür. Sonunda kayanın ağırlığı, bakterilerin ısısı ve aktiviteleriyle birleşerek hayvan ve bitki kalıntılarını petrole çevirir (ve doğal gaza). Petrol sert katmanların derinliklerinde sünger gibi gözenekli kayaların deliklerine dolar.

Petrol Nasıl Meydana Gelir?

Bundan milyonlarca yıl önce bugünkü karaların önemli bir bölümü okyanuslarla kaplıydı. Bugün olduğu gibi o zamanlarda bu okyanusların kıyılarında küçük deniz hayvanları, bitkiler yaşardı. Bunlardan kimisi gözle görülemeyecek kadar küçüktü. Bu canlılar öldükçe tabaka tabaka denizin çamurlu dibinde biriktiler, kendilerinden daha küçük canlılar olan bakterilerin etkisiyle çürümeye başladılar. Bunların üzeri gitgide ince bir çamurla, kumla örtüldü. Yığılan bu çamurların, kumların korkunç ağırlığı zamanla tortul kütleleri meydana getirdi.

Öte yandan, bitki ve hayvan kalıntıları, basınç, sıcaklık ve bakterilerin etkisiyle yağ ve gaz zerrecikleri haline gelmeye başladı. Zamanla bunlar yağ damlacıkları, gaz kabarcıkları halinde, içinde bulundukları tortul kütlelerden ayrılarak, başka tortul kültelere doğru süzüldüler. Bu tortul kütleler, genel olarak, ya kireçtaşı, ya da kumtaşı idi. Bunlar gözenekli (küçücük delikli) kütlelerdi, yağ bu deliklerden geçebiliyordu.

Zamanla bu gözenekli kütlelerin üzerinde oluşan daha az gözenekli tortul kütleler yağı, gazı yerin altına kapatmış oldu. Daha sonra yerkabuğunun hareketleriyle denizler kurudu, meydana gelen petrol kaynaklarının üstü toprakla örtüldü.

Advertisement

Acaba petrol bugün gene oluşmakta mıdır? Yapılan deneylerde bakterilerin organik maddeleri petrole benzer bir hale getirdiği görülmüştür.

Petrol arama

Petrol şirketleri, deniz yatağının ya da bir zamanlar denizle kaplı olan karaların altında petrol arar. Petrol bulunmaya en uygun kayaç tipleri tanımlandıktan sonra test kazılan başlar. Çıkarma bölgesine petrol sondaj kulesi dikilir. Kulenin altında dizel motorla çalışan büyük bir delgi bulunur. Delinen çukur derinleştikçe delgi uzatılır. Delginin ucundaki noktaya gem denir. Bunlar, güçlendirilmiş çelikten yapılır. Hatta çok sert kayalan kesmek için üzerine elmaslar da eklenir. Gemi soğuk tutmak için sulu bir çamur delgi borularından pompalanarak
deliklerden tekrar dışarı çıkması sağlanır. Eğer petrol bulunursa delginin açtığı delikten dışarı fışkırır. Daha sonra burası bir maden kuyusuna dönüşür.

Deniz yatağının altında petrol bulunduğunda, delgi ve sondaj kulesi petrol kuleleri şeklinde donatılır. Bazı petrol kuleleri suda yüzerken, bazıları da ayaklarla deniz yatağına sabitlenir. Suya yansı batmış kuleler, depolanna su verilerek dengede tutulur. Kule tipinin seçiminde deniz yatağının durumu, suyun derinliği ve hava koşullan etkilidir. Doğal gaz için kullanılan kuleler de petrol için kullanılan kulelere benzer.

Petrol kuyusundan çıkan petrol ham petroldür. Ham petrolün akışını kontrol altına almak için pompalar yerleştirildikten sonra petrol, kuyudan borular aracılığıyla gemi, tren ya da tankerlere pompalanır ve rafineriye taşınır. Doğal gaz hem karadaki hem de denizdeki kuyulardan elde edilir. Gaz hâlindeyken boru hatlarıyla, sıvı hâldeyken de tankerlerle taşınır.

Rafineride

petrol-rafinerisi

Rafineride ham petrol, ayrıştırmak damıtma adı verilen bir işlemle çeşitli maddelere ayrıştırılır. Bu, uzun bir damıtma kulesinde oluşur. Ham petrol, sıvıların çoğu yok olana ve gaza dönüşene kadar ısıtılır. Bu buharlar havaya yükselir, soğur ve değişik derecelerde yeniden sıvıya dönüşür. Değişken seviyelerde kuleden dışarı çıkar. Daha kalın ve ağır sıvılar parçalama adı verilen bir işlemle petrol ve hafif yağ hâline getirilir.

Advertisement

Petrol Nedir? Sözlük Anlamı

  • “Petrol”
    Yoğunluğu 0,8-0,95 arasında olabilen, hidrokarbürlerden oluşmuş, kendisine özgü kokusu olan, koyu renkli, arıtılmamış, doğal yanıcı mineral yağ, yer yağı
    “Kamyonlar yarı benzin, yarı petrolle çalışmaya uğraşıyor.” – A. Gündüz
  • “petrol lambası ”
    1. İçinde petrol ürünleri yakılarak aydınlatmayı sağlayan araç
    “Altındaki delikten söndürülen petrol lambaları, her yerde olduğu gibi kolejde de pek revaçta.” – Halikarnas Balıkçısı
    2. Gaz yağı yakan aydınlatma aracı
    “Ablam petrol lambasının yanına oturur, dün gece bıraktığı yerden okumaya başlardı.” – H. C. Yalçın
  • “petrol mavisi ”
    1. Koyu mavi ile koyu yeşil karışımı bir renk
    2. Bu renkte olan


Leave A Reply