Pire nedir, nasıl bir hayvandır? Pirenin özellikleri, pire nasıl bulaşır, nasıl çoğalır, korunma yolları hakkında bilgi.
Kaynak: pixabay.com
Pire Nasıl Bir Hayvandır?
İnsanların, hayvanların kanını emerek yaşayan, küçük, asalak bir böcektir. İyi sıçradığı için kolay yakalanmaz, bir yerde uzun kalmaz, bazan insanlardan hayvanlara, hayvanlardan insanlara geçer.
Pirenin kanatları yoktur. Buna karşılık, ayakları kuvvetli olduğu için çok iyi sıçrar. Yalnız kan emerek yaşar. Kan emerken aynı zamanda pisler. Bulunca boyuna kan emdiği gibi, günde ancak 2-3 defa kan emerek de yaşıyabilir, hattâ 18 ay kadar açlığa dayanabilir. Yumurtadan yeni çıkanlar aylarca aç yaşayabilirler.
Pireler yumurtayla ürerler. İnsan piresi yılda 450 kadar yumurta yapar. Yumurtalar 2-12 günde açılır, yavruların gelişmesi 4-6 hafta içinde tamamlanır. İnsan piresi dünyanın hemen her yanına dağılmıştır; yalnız Afrika’nın sıcak bölgelerinde yaşayamaz.
Pire daha çok, tozlu yerlerde yaşar. Bir sıçrayışta 32 santim uzağa, 9 santim yükseğe gidebilir. İnsanlara, yalnız insan piresi değil, köpek piresi, kedi piresi, sıçan piresi, tavuk piresi de gelir.
Kaynak: pixabay.com
Pireden Nasıl Korunmalı?
Hayvanlar, insanlar arasında dolaşan pireler çeşitli mikroplu hastalıkları taşıyıp, sağlam insanlara, hayvanlara bulaştırırlar. Sıçan pireleri, özellikle veba mikrobunu taşır. Pirelerin sokuşları deride kırmızılık, kabartı, kaşıntı yapar.
Pirelerle savaşın en ilkel şekli onu yakalayıp öldürmektir. Bu hem güç, hem de sonu gelmez bir savaştır. Pireleri yok etmenin birçok çareleri vardır:
- *** Boş kalmış tozlu, kirli evleri temizlerken kimyasal bazı ilâçlar kullanılır, bu arada krezol, kreolin gibi maddeler suyla karıştırılarak odalar yıkanır. Ayrıca, 150 gram arap-sabunu 2 litre sıcak suda eritilir, içine 100-200 gram gaz yağı katılır. Bununla odalar güzelce yıkanır, çatlaklara, aralıklara dökülür.
- *** Pirelerin çoğalmasını önlemek için evi tozlu bırakmamalı, odaları, eşyaları sık sık güneşlendirilmelidir.
- *** Fazla sıcakta pireler ölür. Islak yerlerden hoşlanmazlar, odaları sık sık yıkamak bunun için iyidir.
- *** Odaları naftalin ile temizlemelidir. 2-3 kilo kadar naftalin köşeye bucağa, aralıklara, çatlaklara serpilirse pireler kaçarlar. Ayrıca naftalin benzinde eritilerek odalara serpilirse pireleri öldürür.
- Kedilerdeki, köpeklerdeki pireleri yok etmek için de bazı ilâçlar vardır. Pire tasması kullanmak de pireleri uzak tutmak için kullanılabilecek kolay bir yöntemdir.
Kaynak: commons.wikimedia.org
Pire Hakkında Gerçekler
- Pire yalnızca 1/16 ila 1/8 inç uzunluğa ve 0.001 ons ağırlığa ulaşabilir. Dişiler genellikle erkeklerden daha büyüktür.
- Çoğu pire türü koyu, kırmızımsı kahverengi renklidir. Vücutları küçük, geriye dönük tüyler ve dikenlerle kaplıdır.
- Pirelerin kanatları yoktur. Sert manto ile korunan düz gövdeli ve üç çift ayaklıdır. Arka bacaklar atlamak için kullanılır.
- Pire 8 inç yüksekliğinde ve 13 inç uzunluğunda zıplayabilir. Tek bir adımda 150 ila 200 vücut uzunluğunda seyahat edebilir. Pireler, atlamalar arasında duraklama olmaksızın 30.000 kez zıplayabilir. Olağandışı hareket etme şekli, bir ana bilgisayardan diğerine aktarımı kolaylaştırır.
- Yetişkin pirelerin ağızları tüp şeklindedir ve kan emmek için tasarlanmıştır. Pireler, insanların, çeşitli memelilerin, kuşların ve sürüngenlerin kanını içer. Kan bazlı diyet bilimsel olarak hematofaji olarak bilinir.
- Pire, vücut ağırlığının 15 katı kadar (günlük olarak) kan içebilir. Isırık genellikle kaşıntı ve kızarıklığa neden olur. Pire ayrıca tenyaları ve çeşitli virüsleri ve bakterileri konağın kanına da aktarabilir.
- Büyük iştahına rağmen, yetişkin pire 100 gün yiyeceksiz yaşayabilir.
- Tam gelişmiş pirelerin aksine, larvalar deri parçalarını, kılları ve yetişkin pire dışkılarını yerler.
- Dişi pire günde 40 ila 50 adet oval şekilli yumurta bırakır. Yumurtalar genellikle 20 yumurtadan oluşan kümeler halinde düzenlenir. Dişi ömür boyu 2.000 ile 5.000 arası yumurta bırakabilir.
- Pirenin yaşam döngüsü 4 gelişim aşamasından oluşur: yumurta, larva, pupa ve yetişkin böcek.
- Yaşam döngüsü, türe ve çevresel koşullara bağlı olarak 14 günden 12 aya kadar sürebilir. Yumurtalar 2 ila 14 gün sonra çatlar. Larva dönemi 1 ila 2 hafta sürer ve birkaç haftadan 8 aya kadar süren pupaya yol açar. Sıcaklık, nem, titreşimler ve yeterli miktarda karbondioksit yetişkin pire gelişimini tetikler.
- Yumurtalar, larvalar ve pupalar genellikle koltuklarda, kilimlerde ve yataklarda bulunur. Yetişkin pire hayatta kalmak için ev sahibi gerektirir.
- Pire bir yıl süreyle dondurulabilir ve sonra yine hayata dönebilir.
- Yetişkin pirelerin çoğu 2 ila 3 ay yaşar. Bazı pireler, optimum koşullar altında bir veya daha fazla yıl yaşayabilir.
