Pirinç nedir, nasıl bir bitkidir, nerede ve nasıl yetiştirilir? Pirinç çeşitleri, özellikleri, besin değeri, hakkında bilgi.
Kaynak: pixabay.com
PİRİNÇ, buğdaygillerden bir bitkidir. Bol su içinde yetişir. Pirinç tanelerinden pilâv, çorba gibi yemekler yapılır; bu bakımdan, pirinç dünyada en çok kullanılan bir bitkidir.
Çok eski çağlardan beri insanlar pirinci bilirlerdi. Bugün de yeryüzünde yaşayan insanların yarıdan çoğunun başlıca besin maddesi pirinçtir. Özellikle Asya kıtasındaki ülkelerin çoğunda halk pirinçten başka bir şey yemez. Pirinç tarihten önceki çağlardan beri Çin’de, Hindistan’da, Mezopotamya’da, Fırat, Dicle nehirleri çevresinde yetiştirilmiştir. Uzak Doğu’nun sıcak ülkelerinde kutsal bir ürün olarak kabul edildiği için, yetiştirilmesinde, toplanmasında birçok törenler yapılır,
Pirinç, Uzak Doğu’dan Batıya, bu arada Türkiye’ye, İranlılar vasıtasıyla geçmiştir. Bu bitki önceleri Yunanistan’da, Roma’da ilâç olarak yetiştiriliyordu. Besin olarak faydası daha sonra anlaşıldı İlk önceleri pirincin üzerindeki ince kabuk bütün bütün çıkarılıp tanesi öyle yemek yapılıyordu. Sonradan, bu kabukta vitamin olduğu anlaşıldı. Bugün pirincin kabuğu iyice temizlenmez. Kabuğu çıkarılmamış pirince «çeltik» denir.
Yurdumuzda pirinç en çok yetişen ürünlerden biridir Yalnız, kökleri su içinde yetiştiğinden sıtmaya yol açar. Bunun için, pirinç yetiştirilmesi bazı kanunların çerçevesi içine alınmıştır, Yürürlükte olan «Çeltik Kanunu», pirinç tarımının şartlarını belirtir. Bu şartların uygulanması ile, çeltik ekimine müsaade edilen yerlerde birer çeltik komisyonu görevlendirilmiştir.
Pirinç buğdaygillerden olan bütün öteki bitkilere çok benzerse de, onlardan ayıran en büyük özelliği köklerinin bol su istemesidir Pirinç, yıllık bir bitkidir. Yalnız çok sıcak iklimli bölgelerde iki yıllık da olabilir. Boyu 1-1,5 m. arasındadır Yaprakları uzun, düzgündür Pirinçler ilk sürdükleri sırada dik dururlar. Taneleri olgunlaşınca saplar eğilip bükülerek suya girer Uzaktan bakılınca, pirinç tarlaları, bataklıkları andırırlar.
Pirinç Tarlaları – Kaynak: pixabay.com
Pirinç Nasıl Yetişir
Pirinç köklerini kaplayan su aşağı yukarı yarını metre kadar olmalıdır. Bu suyun dibi de, sulu bir çamur tabakası olacaktır Ancak bu tabakanın altında da bir kil tabakası olursa, toprak suyu emmez, tarla kurumaz Bundan dolayı, pirinç her yerde yetiştirilemez.
Pirinç yetiştirilmesine en elverişli yerler, Dicle, Fırat, Ganj, Nil, Mississippi nehirleri gibi çok sulak çatalağızlar meydana getiren akarsuların bulunduğu yörelerdir. Bu nehirler devamlı olarak taşıp çevrelerini sularla kapladıkları için oralarda da pirinç ekimine elverişli tarlalar meydana getirirler. Hindistan’da. Çin’de sık sık taşan ırmaklar bulunduğundan bu ülkeler pirinç ekimi bakımından en ileri durumda olan yerlerin başında gelir. Bunlardan başka, pirincin en çok yetiştirildiği yerler arasında, Havan Adaları, Filipinler, Japonya, Kore, Siyam, Cava, Seylân ile Güney Amerika’nın bazı bölgeleri sayılabilir. Asya’da Hindistan, en çok pirinç yetişen ülkedir. Dünyada kullanılan pirincin dörtte üçü Hindistan’ da elde edilmektedir. Hindistan’da ise en önemli pirinç merkezi Bengal’dir, Afrika’da en çok pirinç yetişen yer Mısır’dır. Bundan sonra Senegal, Sudan, Madagaskar gelir.
Kaynak: pixabay.com
Türk Pirinçleri
Yurdumuzda yetiştirilen pirinçler cinsleri bakımından birçok çeşitlere ayrılır. Başlıcaları şunlardır:
- Kılçıksız Çeltik. — Maraş çevresinde yetişir. Çok verimli, bitki hastalıklarına karşı dayanıklı bir pirinçtir.
- Sarı Çeltik. — Sarı kılçıkları vardır. Çok verimli, değerli bir pirinçtir.
- Ak Çeltik — Beyaz kılçıklıdır. Bitki hastalıklarına karşı dayanıklı değildir.
- Amberbu (Amber Kokulu). — İran’dan gelmiştir. Uzun taneli, güzel kokuludur. Orta derecede verimlidir.
- Mısbak. — Uzunca taneli, makbul olan bir cinstir.
- Kara Kılçık. — Küçük, yuvarlak ve sert tanelidir. Kılçıkları koyu kırmızı olur.
- Kırmızı Çeltik. — Kılçıkları açık kırmızıdır. Az verimli, hastalıklara karşı dayanıksız olduğu için çok az yetiştirilir.
- Kasım Beyazı. — En çok Bursa ve çevresinde yetişir. Taneleri beyaz, dolgun, lezzetli olduğu için çok makbul bir pirinçtir. Hastalıklara karşı dayanıklıdır.
- Japon Pirinci. — Ufak taneli, verimli, hastalıklara dayanıklıdır,
- Viyolona Siyahı. — Taneleri donuk renkli bir cinstir. Kılçığı yoktur.
- Pangina Pirinci — Çabuk tanelendiği için tarımı pek az yapılan bir cinstir.
- Onsen Pirinci. — Taneleri harelidir. Kılçıksız bir cins olan bu pirinç çok makbuldür.
