Pirit taşı nedir? Pirit minerali ile ilgili genel ve kimyasal bilgilerin yer aldığı sayfamız. Pirit nerelerde kullanılır?
Pirit Minerali Hakkında Bilgi
Pirit, doğal demir disülfür minerali. Pirit adı, Yunanca pyr (ateş) sözcüğünden gelir, çünkü minerale çelikle vurulduğunda kıvılcım çıkar. Çok eski çağlardan kalma kalıntılarda pirit yumrularına rastlanmıştır; bu da eski insanların ateş yakmak için bu taştan yararlanmış olduklarını düşündürmektedir. Eskiden çakmaklı silahlarda da barutun yakılmasında, yay aracılığıyla çevrilen çentikli bir çarkın pirit taşına sürtülmesi yoluyla elde edilen kıvılcımdan yararlanılırdı. Katışıksız pirit (
Çok değişik koşullar altında oluşan pirit, yerkabuğunda yaygın bir dağılım gösterir. Magmanın (eriyik kayaç) ayrışması sonucunda, süblimleşme süreçleriyle ya da hidrotermal çözeltilerden çökelme yoluyla oluşabilir. Korkayaçlarda, kuvars ve sülfür mineralleri ile birlikte damar çökellerinde ve şeyi, kömür ve kireçtaşı gibi tortul kayaçlarda eklenti mineral olarak yer alır.
En büyük pirit yataklarına, değme başkalaşımına (kontak metamorfizma) uğramış kayaçlarda rastlanır. Bakirli pirit yatakları yaygın bir dağılım gösterir; bu çökeller genellikle büyük ölçeklidir. Bu yataklar çoğunlukla, püskürük kayaçların şistlerle ya da arduvazlarla temas bölgelerinde ya da bu bölgelerin yakınlarında yer alır. Pirit kolayca ufalanarak hidratlı demir okside, götite ya da limonite dönüşür. Bu ufalanma sonucunda, özgün kahverengi-sarı renkli bir örtü oluşur.
Pirit, ticari açıdan önemli bir kükürt ve sülfür dioksit (
Pirit üretiminde İspanya uzun bir süre birinci sırada yer aldı. Öteki önemli pirit üreticisi ülkeler, Japonya, ABD, Kanada, İtalya ve Norveç’tir.
Türkiye’de pirit. Ülkedeki en verimli pirit yatakları Karadeniz ve Doğu Anadolu bölgelerindedir. Bu yatakların büyük bölümü bakır içerir. Bakırın yanı sıra çinko ve kurşun içeren pirit yatakları da vardır. Türkiye’deki başlıca pirit yatakları Artvin, Rize, Trabzon, Giresun, Elazığ ve Siirt illerindedir. Yalnızca Artvin ilindeki bakirli pirit cevherlerinin görünür rezervi yaklaşık 53 milyon tondur. Maden Tetkik ve Arama Genel Müdürlüğü’nün (MTA) verilerine göre Türkiye’de pirit içeren tüm önemli cevher yataklarının görünür rezervi 75 milyon ton, görünür ve muhtemel rezervi 68 milyon ton, mümkün rezervi 4 milyon ton, potansiyel rezervi de 47 milyon ton kadardır.
