Pirometre Nedir? Neyi Ölçer, Nasıl Çalışır? Çeşitleri Nelerdir?

0
Advertisement

Pirometre nedir? Pirometre ne işe yarar? Pirometre çeşitleri nelerdir, özellikleri nelerdir? Pirometre hakkında bilgi.

Pirometre

Pirometre; termometreler 1 400 °C üstündeki sıcaklıkların ölçümüne olanak vermez. Bu sıcaklık üstünde (özellikle de fırınlarda), 1 400°C’ın altındaki sıcaklıkları da ölçen pirometrelerden yararlanılır. Çoğunlukla, kayıt sistemleri ve sıcaklık ayarı sistemleriyle birlikte kullanılan birçok pirometre vardır.

pirometre
Işınım ölçen aygıtların en önemli üstünlüğü, ölçümün, sıcaklığı ölçülecek cisme dokunmaksızın gerçekleştirilebilmesidir. Örneğin optik pirometrelerde akkor durumdaki bir cismin sıcaklığı, sıcaklığı değiştirilebilen ve kalibre edilmiş bir akkor telle (filaman) gözle karşılaştırmak yoluyla ölçülür. Yalın ışınım pirometresinde sıcak cisimden gelen ışınım bir dizi ısılçiftten oluşan bir termopil üzerine odaklanır; termopilde oluşan elektrik gerilimi gelen ışınımın bir fonksiyonudur. Bu gerilimin değeri ölçülerek, uygun bir kalibrasyon aracılığıyla cismin sıcaklığı belirlenir.

Dirençli pirometrede, ince bir tel sıcak cisme değdirilir. Sıcaklık nedeniyle telin elektrik direncinde ortaya çıkan değişim aygıt tarafından ölçülür ve sıcaklığa çevrilir. Isılçiftli pirometrede ise sıcak cisme bir ısılçift değdirilir ve bunda oluşan elektrik gerilimi ölçülür.

Pirometre Çeşitleri

TEKRENKLİ (TEKBİLEŞENLİ) IŞINIMLI PİROMETRELER. Bu tür aygıtta, fırının çeperine açılan bir deliğin görüntüsü, bir mercek yardımıyla bir elektrik ampulünün filamamna yansıtılır; filamandaki akımın şiddetini ayarlama işlemi, kırmızı bir cam yerleştirilmiş bir göz merceğiyle (oküler) incelendiğinde, filaman kaynağın görüntüsünden kayboluncaya kadar sürdürülür. Ampermetre doğrudan doğruya sıcaklığa göre derecelendirilmiştir.

TAM IŞINIMLI PİROMETRELER. Bu tür pirometreler (sözgelimi, Fery pirometresi) sıcak lehim üstünde bir ter-mometrik çift içerirler; bundan fırın deliğinin görüntüsü oluşturulur. Elektromotor kuvvet, sıcaklığa göre derecelendirilmiş bir milivoltmetrede ölçülür. Bu tür aygıtlar 2 000°C’ı aşan sıcaklıkların ölçülmesini sağlar.

Advertisement

PİROKALORİMETRELER. İçine kütlesi ve kütle ısısı bilinen ve sıcaklığı fırın sıcaklığına eşitlenen bir cismin yerleştirildiği bir kalorimetreden oluşurlar.

GENLEŞMELİ PİROMETRELER. Mekanik ya da optik kaldıraçlar yardımıyla, nikel, krom ve tantallı alaşımdan yapılmış çubuklardaki uzamanın ölçülmesini sağlarlar. Çeşitli fiziksel olgulara dayanan başka pirometreler de vardır; bunlar basit sıcaklık belirticileridir.

Elektrik Pirometreler.

540°C’ye kadar ölçen elektrik pirometrelerin esası, üzerinden elektrik akımı geçirilen bir platin telin direncinin, bulunduğu ortam sıcaklığı ile değişmesidir Bu direnç değişiminin meydana getirdiği akım değişikliği, sıcaklığa göre ayarlanmış bir galvanometreden okunur. Daha yüksek sıcaklıklarda Le Chatelier’nin «termoelement»leri kullanılır. Bu İşlemin de esası «Seebeck Olayı »dır: Birbirleriyle bir elektrik devresi teşkil edecek şekilde bağlanmış ¡ki ayrı cins metal telin birbirlerine bağlanan yerden ısıtılması sonucu, devrede bir elektrik akımı doğar, bu akım sıcaklıkla orantılı olarak artar. Sıcaklığa göre ayarlanmış bir kadranda göstergenin hareketiyle sıcaklık okunur

Optik Pirometreler.

Çeşitli tipleri arasından en önemli ikisi Fery ve Le Chafelier pirometreleridir.

Fery pirometresinde gümüşlenmiş içbükey bir ayna vardır Fırındaki kızıl derecenin verdiği ışınlar aynada yansıdıktan sonra toplandıkları odak noktasında da bir termoelement lehimi bulunur Termoelement lehimi ısınınca galvanometrenin göstergesi santigrat derecelerine göre ayarlanmış bir cetvel üzerinde sıcaklık derecesini gösterir.

Advertisement

Le Chatelier pirometresi fotometre gibi çalışır. Bir elektrik lâmbasından çıkan ışınlarla sıcak ortamdan gelen ışınlar iki ayrı delikten geçer, bir okülere gelir, burada iki görüntü meydana getirirler. Okülerin çevrilmesiyle iki görüntü aynı parlama derecesine getirilir, okülerin dönme kısmındaki derece okunarak sıcaklık ölçülür.


Leave A Reply