Orta Avrupa’nın en güzel ülkelerinden olan Polonya’nın kültürel yaşamı ve kültürel tarihine kısa bir bakış atan sayfamız.
Polonya’da bir Chopin Heykeli
Tarih boyunca Batı kültürünün bütün büyük hareketlerinden ve akımlarından derin biçimde etkilenen Polonya, hemen her alanda zengin ve özgün bir mirasa dayanır. Katolik inancın öğeleri Polonya’nın kültür dokusunda hâlâ önemli bir yer tutar. Giyim, süsleme sanatları, şarkılar ve halk dansları gibi alanlarda genellikle bölgelere özgü çizgiler taşıyan zengin ve renkli folklorik gelenekler ise II. Dünya Savaşı sonrasında sanayileşmenin ve yeni kitle iletişim araçlarının etkisiyle yaşanan köklü değişim sonucunda hızla silinmeye yüz tutmuştur. Günümüzde bu gelenekler ancak bazı dinsel uygulamalarda ve Devlet Halk Dansları Topluluğu gibi kurumların etkinliklerinde yaşamaktadır.
Ulusal kimliğin biçimlenmesinde ve korunmasında önemli rol oynayan Polonya edebiyatının 19. yüzyılın ilk yarısında yetiştirdiği adlar arasında üç büyük şair öne çıkar: Adam Mickiewicz, Juliusz Stowacki ve Zygmunt Krasinski. İzleyen dönemin önde gelen temsilcilerini ise her üçü de Nobel Edebiyat Ödülü sahibi olan Henryk Sienkiewicz, Wladyslaw Reymont ve Czeslaw Mitosz oluşturur.
Polonya müziğinin temelini ünlü besteci Frederic Chopin‘in attığı kabul edilir. 19. yüzyılın bir başka ünlü âdı popüler operaların bestecisi Stanistaw Moniuszko’dıır. Polonya’nın yetiştirdiği birçok ünlü çalgıcı, orkestra şefi ve şarkıcı 19. yüzyıldan günümüze değin uzanan bir gelenek içinde yer alır. Piyanist Ignacy Jan Paderewski ile Artur Rubinstein bu geleneğin ilk temsilcileri sayılır. 20. yüzyılın tanınmış Polonyalı bestecilerinin başında Karol Szymanowski, Witold Lutosfawski ve Krzysztof Penderecki gelir.
Polonya’daki eski kilise, şato ve saraylar romanesk, gotik, Rönesans ve barok mimari üsluplarının yetkin örneklerini oluşturur. En büyük gelişmesini 19. yüzyılın ikinci yarısında gösteren Polonya resminin ünlü ustaları arasından Jan Matejko, Henryk Siemiradzki ve Stanistaw Wyspiariski sayılabilir.
Öncülüğünü Wojciech Bogusiawski’nin yaptığı Polonya tiyatrosu, yabancı yönetimlerin altındaki sönük dönemin ardından 20. yüzyılda gösterdiği canlılıkla dikkati çeker. Çağdaş Polonyalı sanatçıların deneysel tiyatro çalışmaları dünya çapında da ilgi uyandırmıştır. Geçmişi 1909’a değin inen Polonya sinemasının uluslararası sahneye çıkışı daha çok 1950’lerin sonlarına rastlar. Çağdaş Polonyalı yönetmenlerin en tanınmışları Andrzej Wajda, Andrzej Munk ve Roman Polanski’dir.
Polonya kentlerinin çoğunda sanat, etnografya, arkeoloji ve doğa tarihi müzeleri vardır. Krakow’daki Czartoryski Müzesi 1805’ten, Poznari’daki Melzyriski Müzesi 1857’den, Varşova’daki Ulusal Müze 1862’den kalmadır.
Basın ve kitle iletişim araçları üzerinde uygulanan sansür son yıllardaki siyasal değişime koşut olarak önemli ölçüde gevşemiştir.
