Pontus Krallığı Ne Zaman ve Nerede Kurulmuştur? Pontus Krallığı Tarihçesi

2
Advertisement

Pontus Krallığı ne zaman ve nerede kurulmuştur? Pontus krallığını kim kurmuştur? Pontus Krallığı döneminde yaşanan savaşlar ve hükümdarları kimlerdir? Pontus Krallığı tarihi, tarihçesi.

Pontus Neresidir?

PONTUS KRALLIĞI, ilkçağda Karadeniz kıyılarında kurulmuş bir devlettir. Pontos sözcüğü, genellikle Karadeniz kıyılarını tanımlamak amacıyla ilk çağda kullanılmış bir terimdir. İÖ 301’de Pers kökenli bir asker olan I. Mithradates (İÖ 301-266), İpsos Savaşı’ndan sonra geldiği Kios’tan (bugün Gemlik) kaçarak Ilgaz Dağları’nın eteklerinde yer alan Kimiata Kalesi’ni ele geçirerek Pontos Krallığı’nı kurdu. İÖ 298’de Kızılırmak’ın iki yakasındaki toprakları ele geçirdi ve sınırlarını genişletti. Büyük İskender‘in komutanlarından Antigonos Monophtalmos’un elinde bulunan kentleri de topraklarına kattı. Amaseia’yı da yeni devletin başkenti yaptı. Seleukos’a karşı güçbirliği oluşturmak için I. Mithradates, Bitinya Kralı I. Nikomedes ile birleşti. Nitekim bu birleşme I. Antiokhos döneminde bu iki devleti saldırıdan korudu. İÖ 279’da Herakleia Pontika (bugün Karadeniz Ereğlisi) de Pontos topraklarına katıldı.

I. Mithradates’in ölümünden sonra yerine oğlu Ariobarzanes (İÖ 266-255) geçti. Yeni kral, Galatlarla savaşmak zorunda kaldı. Onun ölümünden sonra yerine oğlu II. Mithradates (İÖ 255-220) geçti. Bu dönemde Seleukos Kralı II. Seleukos, kızkardeşi Laodike’yi II. Mithradates ile evlendirdi ve düğün armağanı olarak Büyük Frigya’yı Pontos Krallığı’na verdi.

II. Mithradates’ten sonra Pontos tahtına III. Mithradates (İÖ 220-185) geçti. Bu kralın saltanat dönemine ilişkin fazla bilgi yoktur. III. Mithradates’ten sonra Pontos tahtına I. Pharnakes (İÖ 185-169) geçti, Sinope’yi ele geçirdi (İÖ 183), Pontos Devleti’nin başkentini de Amasya’dan bu kente taşıdı. I. Pharnakes topraklarını genişletmek amacıyla önce Galatya, sonra da Kapadokya topraklarını istila ettiyse de Bergama ve Bitinya krallıklarının karşı koymaları üzerine ele geçirdiği yerleri boşalttığı gibi savaş tazminatı da ödemek zorunda kaldı. I. Pharnakes’ ten sonra yerine kardeşi IV. Mithradates (İÖ 169-150) geçti. Bu kralın dönemine ilişkin bilgi çok azdır. Yerine I. Pharnakes’in oğlu V. Mithradates (İÖ 150-120) geçti. Üçüncü Kartaca Savaşı’nda gemi ve asker yardımı yaparak Roma’nın yanında yer aldığı için ödül olarak Anadolu’da Frigya topraklarını elde etti. Başkent Sinope’de öldürüldü, iktidarı ele geçiren Kraliçe Laodike, 9 yıl süreyle devleti yönetti. V. Mithradates’in küçük yaştaki oğlu VI. Mithradates Eupator, yeterince büyüdüğüne ve güçlendiğine inandıktan sonra Sinope’ye döndü, annesiyle kardeşini öldürerek Pontos tahtına çıktı (İO 111-63).

Büyük ünvanını taşıyan VI. Mithradates döneminde Pontos Krallığı en güçlü ve görkemli dönemini yaşadı. Genç kral, kendisinden yardım isteyen Bosporos’taki (bugün Kırım) Yunan kentlerini Pontos Krallığı’na bağladı. Doğudaki topraklarını Trapezos’a kadar genişletti. Daha sonra Paflagonya’ yı Bitinya Kralı III. Nikomedes ile paylaştı (İÖ 106). Galatya’yı, ardındanda Kapadokya’yı işgal etti (İÖ 90). Ancak bu ilerleyişi Roma’nın araya girmesiyle durdu. VI. Mithradates, Roma’nın Asia Eyaleti’ne saldırarak Birinci Mithradates Savaşı’nı başlattı. (ÎÖ 88-85), kısa sürede hemen hemen tüm Anadolu’yu ele geçirdi. Başkentini de Sinope’den Bergama’ya taşıdı. Yunanistan’ın büyük bölümüyle, Ege adalarını da topraklarına kattı (İÖ 87). Ancak Yunanistan’a gelen Konsül Sulla komutasındaki Roma Ordusu, Pontos Ordusu’nu yenilgiye uğratıp Pontosluları Yunanistan’dan çıkardı (İÖ 86), VI. Mithradates’i kendi topraklarına sıkıştırdı.

Advertisement

Pontus Krallığı Haritası

1085’te yapılan antlaşmayla VI. Mithradates ele geçirdiği toprakları geriye verdi ve savaş son buldu. İÖ 82’de yapılan İkinci Mithradates Savaşı’nda Roma Ordusu ağır bir yenilgiye uğradıysa da, VI. Mithradates kendi topraklarından dışarıya çıkmadı. İÖ 74’te Bitinya‘ya saldırdı. Tarihe Üçüncü Mithradates Savaşı (İÖ 74-64) olarak geçen bu uzun savaş sırasında Romalı Komutan Licinus Lucullus ile VI. Mithradates bir dizi savaşlar yaptılar. Son savaşta VI. Mithradates, Romalılara yenilince Armenia kralı olan damadı Tigranes’in yanma kaçtı (İÖ 69).

İÖ 67’de görevden alınan Lucullus’un yerine getirilen Pompeius, Kelkit Irmağı kenarında VI. Mithradates’in topladığı orduyu ağır bir yengilgiye uğrattı ve Pontos topraklarını yitiren VI. Mithradates, Kırım’a kaçtı ve burada intihar etti. Pompeius, VI. Mithradates’in oğlu II. Pharnakes’i (İÖ 63-47) Bosporos (Kırım) kralı olarak tanıdı. Roma’da Sezar ile Pompeius arasında başgösteren iç çekişmeden yararlanan II. Pharnakes, Pontos topraklarını yeniden ele geçirdi. O sırada Mısır’da bulunan Sezar, İskenderiye’den hareket ederek II. Pharnakes’i Zela (Zile) yakınlarında ağır bir yenilgiye uğrattı (İÖ 47). Pontos toprakları yeniden Roma’nın eline geçti. Neron (İS 54-68) dönemine kadar Roma’ya bağlı kentler olarak yönetilen Pontos bölgesi, bu tarihten sonra doğrudan Roma’ya bağlandı (İS 64/ 65). Üç yüzyıla yakın varlığını sürdüren Pontos Krallığı’ndan günümüze ulaşan tarihsel kalıntılardan en önemlisi Amasya’daki kral mezarlarıdır.


2 yorum

Leave A Reply