Portakal Ağacı ve Meyvesi Hakkında Ansiklopedik Bilgiler

Portakal meyvesi ve ağacı hakkında ansiklopedik bilgiler. Portakalın anavatanı neresidir? Ağacının yetişme şartları ile meyvelerinin özellikleri

Kaynak: pixabay.com

Portakal (Citrus sinensis), turunçgiller (Rutaceae) familyasından küçük bir ağaç ve bunun tatlı, sulu meyveleri. Anayurdunun Asya’nın tropik bölgeleri, özellikle de Çin olduğu kabul edilen bu ağaç öbür turunçgiller gibi çok eski çağlardan beri yetiştirilmektedir. Portakalın kendi doğal ortamından alınarak önce Hindistan’a daha sonra da
Afrika’nın doğu kıyısı ile Akdeniz’in doğu kesimlerine götürüldüğü ve giderek daha geniş bir alana yayıldığı sanılmaktadır. Romalıların fetihleri, Arap ticaret yollarının gelişmesi ve İslamın yayılması bu dağılımı önemli ölçüde hızlandırmıştır. Portakal ağaçlarının Yenidünya’ya yayılması ise Kolomb’un seferleriyle gerçekleşmiştir. Günümüzde Amerika’nın tropik ve astropik kesimlerinde, Akdeniz’in kuzey ve doğusundaki ülkelerde, Avustralya’da ve Güney Afrika’da yaygın olarak portakal tarımı yapılmaktadır.

Kaynak: pixabay.com

Portakal kendi haline bırakıldığında 6-10 m’ye uzayabilen, genellikle dikenli, sık ve konik taçlı bir ağaçtır. Oval biçimli derimsi ve parlak yapraklarının kenarı düz ya da hafif dişlidir; yaprak sapları ise hafif kanatlıdır. Yaprakların koltuğunda küçük salkımlar oluşturan beyaz çiçekleri çok hoş kokuludur. Küre ya da basık yuvarlak biçimli meyveleri 10-14 bölmeden oluşur. Salgı cepleri taşıyan, turuncu renkli kabuğun çevrelediği meyvelerin içi bol sulu ve tatlıdır. Rengi ise sarıdan koyu kırmızıya kadar çeşitlilik gösterebilir; kan portakalı denen çeşit öbürlerinden koyu kırmızı suyuyla ayırt edilir.

Vitamin Deposu Portakal

Bol miktarda C vitamini ile biraz da A vitamini içeren portakal meyveleri en çok taze olarak yenir ya da suyu sıkılarak içilir. Ayrıca likör, şekerleme, reçel ve marmelat hazırlamakta yararlanılır. Portakaldan eczacılık ve parfüm sanayisinde kullanılan portakal esansı ve pektin gibi yan ürünler de elde edilir. Küspesinden hayvan yemi olarak yararlanılır.

Kaynak: pixabay.com

Çok eskiden beri yetiştirilen portakalın pek çok çeşidi geliştirilmiştir. Portakal ağaçlan aşırı kumlu topraklardan ağır killi balçık yapısındakilere kadar çok değişik toprak tiplerine uyum sağlayabilirse de en iyi gelişmeyi iyi akaçlanmış, gevşek, derin ve görece zengin topraklarda gösterir. Portakal genellikle limon, turunç ya da greyfurt anaçlarına aşılanarak çoğaltılır. Anaç hazırlamak için çoğu kez iyi gelişen, dayanıklı ve sağlam ağaçlardan seçilen tohumlar, üzeri genellikle çıtadan yapılmış korunaklarla örtülen yastıklara ekilir. Yaklaşık 12 ay sonra gelişen fideler fidanlıklara aktarılır. Burada büyümeye bırakılan fidelerden, 12-16 ay sonra aşılanmaya uygun anaçlar elde edilir. En çok uygulanan aşılama yöntemi göz aşısıdır.

Gelişkin portakal bahçelerinde fasulye, domates ya da kavun gibi bazı tarım ürünlerini yetiştirme eğilimi yaygındır. Bu işlemle toprağın organik maddelerce zenginleştirilmesi amaçlanır. Portakal bahçeleri çoğu kez normal yağışlar dışında sulanmayı da gerektirir. İyi bakılan bir portakal ağacı ortalama 50-80 yıl ürün verir. Portakal tümüyle olgunlaştıktan sonra toplanır, ama öbür bazı meyveler gibi toplandıktan sonra olgunlaşması sürmez ve niteliğinde değişme olmaz.

Kaynak: pixabay.com

Dünyanın en önemli portakal üreticileri arasında sırayla ABD, Brezilya, Meksika, İspanya, İtalya, Hindistan, israil, Mısır, Arjantin ve Türkiye sayılabilir.

Türkiye’de portakal yetişen alanlar Akdeniz Bölgesi kıyılan ile Ege Bölgesi’nin Balkanlar’dan inen soğuk hava baskınlann-dan etkilenmeyen güney kıyılarıdır. Akdeniz Bölgesi kadar sıcak olmasa da ılıman bir iklimin etkisinde olan Karadeniz Bölgesi’ nin doğu kıyılarında da az miktarda portakal yetiştirilir. En çok portakal üretilen iller, başta Antalya olmak üzere Adana, İçel, Hatay, Aydın ve Muğla’dır. Üretilen en önemli çeşitler arasında başlıca vaşington, yafa (şamuti) ve valensiya sayılabilir.