Beethoven’ın bestesi bale müziği Prometheus’un Yaratıkları’nın özellikleri, ilk yorumlanışı, konusu, hakkında bilgi.
PROMETHEUS’UN YARATTIKLARI Bale Müziği Op. 43
İlk yorumu: 1801 Viyana.
Beethoven’in bale alanındaki bu tek verimi İtalyan dansçı ve dans yöneticisi Salvatore Vigano’nun isteği üzerine yazılmıştır. İspanyol dansçısı Maria Medina ile evli olan Vigano, Viyana sanat dünyasının önemli simaları arasındaydı o çağda. Ayrıca ünlü İtalyan bestecisi Boccherini’nin yeğeni oluşu ona müzik konusunda bilgi ve anlayış sağlamıştı. Besteci mitolojik bir konu üzerine bir uvertür ve 16 bölümden kurulu bale müziğini 1800 yılı sonlarında tamamlamış, eser o ağda âdet olduğu üzere bir operanın perde arasında yer almıştır. Opera Johann Schenk adlı bir bestecinin «Köy Berberi» adlı gülünçlü sahne yapıtıdır. Beethoven, balenin sunuluşundan memnun kalmamıştır. 1801 yılı 22 Nisan günü Leipzig’deki yayınevi sahibi Hofmeister’e yazdığı mektupta şöyle der: «Bir bale müziği yazdım, ancak bale yönetmeni başarı sağlayamadı…»
«Prometheus’un Yarattıkları» Prens Lichnowsky’e adanmıştır. Piyano nüshası 1801 Haziran ayında, orkestra nüshası ise 1804’te yayınlanmıştır. Beethoven bir daha bale müziği yazmamış, tek bale müziğinin birkaç melodisini sonraki bazı verimlerinde kullanmıştır. Bunların en önemlileri son bölümdeki iki melodidir. Biri 1802’de yazılan «Oniki Alman Dansı» dizisinde, diğeri «Eroica» adlı «Üçüncü Senfoni»nin son bölümünde yer almıştır. Aynı melodi, piyano için «Eroica Çeşitlemeleri»nin ana öğesidir.
Viganò, Viyana Saray Tiyatrosu’nda (Burgtheater) arşidüşes Maria Theresa’ya bir eser sunmakla görevlendirildi ve Prometheus’un konusunu alegorik bir anlamda seçti. Viganò genellikle performansları için kendi müziğini bestelerken, bu performansın çok önemli olduğunu hissetti ve onun yerine Beethoven’dan beste yapmasını istedi. Bale, Beethoven’ın bir uvertür, bir giriş, on beş sayı ve bir final yarattığı iki perdede yazılmıştır.
Özet
Bale, kilden insan yaratmak için Zeus’tan ateşi çalan Prometheus’un efsanevi hikayesine dayanan bir alegoridir. Balede, Prometheus insanlığı bir cehalet içinde bulur ve büyük ölçüde Beethoven’ın Aydınlanma hareketine kendi desteğine dayanarak bilim ve sanat fikirlerini onlara tanıtmaya karar verir. Prometheus, insanları Amphion, Arion ve Orpheus’a müzik öğretmelerini, Melpomene ve Thalia’yı ise trajedi ve komedi öğretmelerini emreden sanat tanrısı Apollon ile tanıştırır. İnsanlar ayrıca Pan ile birlikte onları Pastoral Dans ile tanıştıran Terpsichore ile ve ardından Dionysos Kahramanlık Dansı ile tanışır.
1930’da müzikolog Jean Chantavoine ve oyun yazarı Maurice Léna, zamana yenik düşmüş kaynaklara dayanarak, müzikle ilgili olay örgüsünün ayrıntılı bir yeniden inşasını yaptı.
