Sigmund Freud’a göre psikolojide engelleme nedir, çatışma nedir? Engelleme ve çatışma türleri ve özellikleri hakkında bilgi.
Psikolojide Engelleme ve Çatışma Türleri
ENGELLENME
Bir amaca yönelmiş davranışın durdurulması, yavaşlatılması ya da doyumunun önlenmesi durumuna engellenme denir. Engellenen birey hayal kırıklığı yaşar. Hayal kırıklığı ise bireyde kaygı, korku, öfke, kızgınlık, çevreden kaçınma, aşırı duyarlılık, aşırı bağımlılık, bencil tutum, kompleksler ve iç gerilimlere yol açar.
Engellenme Türleri
1. Kişinin kendisinden kaynaklanan engellenme (iç engeller)
a. Psikolojik engeller; Bireyin psikolojik yapısından kaynaklanan engellerdir. Örneğin; Dişçiden korktuğundan dolayı diş tedavisini yaptırmama; uçak korkusundan dolayı uzun yolculuklara çıkamama gibi.
b. Fizyolojik engeller; Bireyin fizyolojik ve organik yapısından kaynaklanan engellerdir. Örneğin; Boyu kısa olduğundan dolayı okulun basketbol takımına girememe; Hastalığından dolayı KPSS sınavına katılamama gibi.
2. Bireyin kendisinin dışındaki engeller (dış engeller)
a. Toplumsal engeller; Toplumun sahip olduğu sosyal değerler, gelenek ve göreneklerden ötürü bireyin amacını yerine getirememesine yol açan engellerdir. Örneğin; Başlık parası yüzünden sevdiği kız ile evlenememe; Türk toplumunda bir erkeğin iskoçlar gibi etek giyememesi.
b. Fiziksel engeller; Fiziki şartlardan kaynaklanan engellerdir. Örneğin; Yağmur yağdığından dolayı pikniğe gidememe: Yoğun sis nedeniyle araba ile yolculuk yapamama.
ÇATIŞMA
Organizmanın aynı anda ortaya çıkan iki veya daha fazla istek, ihtiyaç veya güdü arasında kalıp karar verememe, bunlardan birini seçememe durumundaki gerilim haline çatışma denir.
Çatışmanın olabilmesi için kişinin seçim yapmada kararsız kalması gerekir, Eğer birey karşısına çıkan seçeneklerden ikisini de elde etme olanağına sahipse çatışma yaşamaz, Ayrıca önem derecesi birbirinden farklı iki nesne (durum) arasında bireyde çatışma olmaz,
Örneğin; Emekli olan bir baba, “emekli paramla arabamı satın alsam yoksa ağır hastalık geçiren çocuğumun tedavi masrafları için mi kullansam” diye düşünmez ve bu iki durum arasında çatışma olmaz.
ÇATIŞMA TÜRLERİ
1. Yaklaşma-Yaklaşma
İki olumlu istek arasında kararsız kalınması durumunda yaşanan çatışmadır.
Örnek: Kebap – Lahmacun
Hukuk – Siyasal
Sarı etek – Kırmızı etek
2. Kaçınma-Kaçınma
İki olumsuz durum arasında kararsız kalınması durumunda yaşanan çatışmadır.
Örnek: Giyotin – Asit kuyusu
Matematik – Geometri
Diş ağrısı – Diş doktoru
3. Yaklaşma-Kaçınma
Olumlu ve olumsuz nitelik taşıyan iki istek arasında kararsız kalınması durumunda yaşanan çatışmadır.
Örnek: “Denize düşen yılana sarılır”;” Yağmurdan kaçarken doluya tutulmak”; “Aşağı tükürsen sakal, yukarı tükür-sen bıyık”, “iki ucu b…klu çubuk”
