psikoloji’de kompleks nedir ne anlama gelir? Kompleks ile ilgili genel bilgilerin mevcut olduğu yazımız.
KOMPLEKS, kişiyi alıştığı, tekrarlamalı bir düzene göre düşünmeye, hissetmeye ve eylemde bulunmaya zorlayan, birbirine bağlı bastırılmış düşüncelerden oluşan karmaşık bir bütün. Komplekslerin genellikle ortak coşku-sal bağlamı bulunur, dolayısıyla biri bilince çıkınca ötekiler de onu izler.
Psikoanalitik terminolojide birçok komplekse sık ve yaygın rastlanması dolayısıyla özel adlar verilmiştir. “Katatimik” terimi bilinç dışında varolan bir çatışma anlamına gelir. Kompleksin yeterince duyguyla yüklü olması dolayısıyla bilinçte birtakım etkilere yol açtığı düşünülmektedir. Duygusal yanı ağır basan bir kompleks için kata-timik terimi kullanılmaktadır. Çok kullanılan bir terim olan “aşağılık kompleksi” Alfred Adler (1870-1937) tarafından ortaya atıldı. Adler, fizik hastalıkta, büyüklük ve işlev bakımından olan, organ ödünlemesi düşüncesinden hareket ederek, aklın da buna koşut olarak bir üstünlük çabası gösterdiği kavramını ileri sürdü. Normal insanlarda bu çaba ödünleme yoluyla başarılır.
Aşırı ödünleme ise aşırı kişilik eğilimlerine yol açar. Örneğin, fiziksel yapı bakımından ufak tefek bir erkek kibirli bir kişiliğe bürünür. Kişi olanaksız gördüğü bir çabadan vazgeçerek hastalığı bir başarısızlık özürü ve öteki insanlar üzerinde bir üstünlük kurma aracı olarak kullanılan bir terim olan “aşağılık kompleksi” Alfred Adler (1870-1937) tarafmdan ortaya atıldı. Adler, fizik hastalıkta, büyüklük ve işlev bakımından olan, organ ödünlemesi düşüncesinden hareket ederek aklın da buna koşut olarak bir üstünlük çabası gösterdiği kavrammı ileri sürdü. Normal insanlarda bu çaba ödünleme yoluyla başarılır. Aşırı ödünleme ise aşırı kişilik eğilimlerine yol açar. Örneğin, fiziksel yapı bakımından ufak tefek bir erkek kibirli bir kişiliğe bürünür. Kişi olanaksız gördüğü bir çabadan vazgeçerek hastalığı bir başarısızlık özürü ve öteki insanlar üzerinde bir üstünlük kurma aracı olarak kullandığı zaman, durum sinir hastalığıyla sonuçlanır. Oiâipus ve kadınlık kompleksleri Sigmund Freud’un (1856-1939) çalışmaları sonucunda ortaya çıkan önemli komplekslerden iki tanesidir.
