Redif nedir? Redifin özellikleri nelerdir, Redif nasıl bulunur? Redifin örneklerle açıklaması, örnekleri, şiirler hakkında bilgi.
Redif Nedir? Redif Örnekleri
REDİF;
Kafiye olan sözcükleri ayırırken, ya takı, ya sözcük, ya da sözcük gurupları halinde parçalarla karşılaşırız. Bu parçalar genel olarak rediftir. Önceden redifi tanımazsak, hem bu parçalrın ne olduklarını anlayamayız, hem de kafiyeleri ayırmakta güçlük çekeriz.
Redif, söylenişleri ve anlamları birbirlerinin tıpkısı olan takı, sözcük ya da sözcük gruplarıdır.
Redif, dünyada yalnız Türk edebiyatında vardır. Araplar bile redifi bilmezler. Acemlere bizden geçmiştir. Onun içindir ki Araplar, redifin birinci, ikinci, üçüncü ve dördüncü sözcüklerine ayrı yarı ad vermişlerdir.
Araplar, kafiye olan sözcüklerin sonundaki kafiye harfine revî derler. Revîden sonraki takıları kafiyeden saymışlar, redifin ilk harfine vasi, bundan sonrakine huruç üçüncüsüne mezid, dördüncüye de nâire isimlerini vermişlerdir. Bizim edebiyatımızda bunların tümüne birden redif adı verilir.
Redif, Türk halk edebiyatında çok geniş bir yer tutmuş, mısranın ses ahengini destekleyen bir ses çağlayanı olduğu için, bu edebiyatın sanatçıları tarafından çok sevilmiştir. Şimdi çeşitli redifleri, kafiyelerden parantezle ayırmak suretiyle gösteriyoruz :
Örnek
Nedir o nevha şu viranenin kenar (ında
Dokundu hatırıma hal-i inkisar (ında
Muallim Naci
Bu beytin kafiyeleri olan kenar ile inkisar sözcüklerinin sonlarındaki (r) harfleri revî’dir. Parantezin sağında kalanlar ise, bizim edebiyatımızın anlayışına göre rediftir. Yukarıdaki beyitte görüldüğü üzre, redif birkaç sesten meydana gelebileceği gibi, daha az hattâ tek ses de olabilir :
Örnek
Kurban edip vücudümü ben râh-ı millet (e
Terk eyledim hayatımı fikr-i hamiyyet(e
Namık Kemal
Redif, bağımsız ve anlamlı tek sözcük halinde de olabilir :
Yârab belâ-yı aşk ile kıl âşna (beni ,
Bir dem belâ-yı aşkdan etme cüda (beni
Fuzûlî
Redif olan sözcükten önce, kafiye sözcüğünün sonunda, takı halinde redif bulunabilir :
Bulmuş kemalini cemal (in dilber
Âşıka mahsustur visâl (in dilber
Yetişmeden hüsn-i zeval (in dilber
Pesendî
Redif, birden fazla sözcük durumunda da olabilir :
Gel söyleşelim cümle geçen demleri cânâ
Gayranına ebkem (der idin şimdi ne dersin
Gördün mü nedir âkibet-i cinnet-i nahvet
Evvel kime âdem (der idin şimdi ne dersin
Sami
Bazen de redif, hemen hemen bir mısrayı kaplar, asıl kafiye mısranın başında tek sözcük halinde kalır. Yazarı belli olmayan şu beyitte olduğu gibi :
Örnek
Safa (-yı aşkı kim anlar kiminle söyleşelim
Vefa (-yı aşkı kim anlar kiminle söyleşelim
Fakat redifi bu kadar fazla kullanmak ve mısranın bütününü redif durumuna getirmek, nazımda iyi bir davranış sayılmaz.
Halk edebiyatımızın esas malı olan redif, Divan şairlerimiz tarafından çok sevilmiş ve gereken ilgi gösterilmiştir. Hattâ redif, o derece şeref kazanmıştır ki bazı kasidelerin redifleri, kendilerine ad olmuştur. Fuzûlî’nin su redifiyle yazdığı kasideye Su Kasidesi dendiği gibi. Şimdi bu kasideden bir bölüm :
Su Kasidesi
Saçma ey göz eşkten gönlüm deki odlare su
Kim bu denlû dutuşam odlare kılmaz çâre su
Âb-gûndur giinbed-i devvâr rengin bilmezem
Ya muhit olmuş gözümden günbed-i devvâre su
Zevk-i tîğinden aceb olsa gönlüm çâk çak
Kim mürûr ile bırağur rahneler divâre su
Suya versün bâğban gülzârı zahmet çekmesün
Bir gül açılmaz yüzün tek verse bin gülzâre su
Fuzûlî
Bu kasidenin bütün beyitleri su sözcüğüyle rediflendiği için adına Su Kasidesi denmiştir. Daha buna benzer, Divan edebiyatında, redifinin adını alan birçok manzume vardır.
