Reform hareketleri nasıl başladı. Reform hareketlerinin yayılması nasıl olmuştur? Almanya’da reform hareketleri ve Protestanlığın doğuşu hakkında bilgiler.
Reform hareketlerinin babası sayılan Martin Luther, 1483 yılında Almanya’da doğdu. Babası fakir bir oduncu idi.
Luther, öğrenimini zorluklar içinde yaptı. Birçok mesleklerden sonra nihayet Wittenberg Üniversitesi felsefe profesörü oldu. Bu sırada Almanya’da siyasal birlik yoktu. Katolik kilisesi ise Almanları soymaktaydı.
Martin Luther, 1511 yılında Roma’ya gitti. Papaların yaşayışlarının dinle hiç bir ilgisi olmadığını gördü. Almanya’da Endüljans satılarak toplanan paraların nerelere harcandığını anlayarak çok üzüldü. Memleketine döndükten bir süre sonra, halkın din adına bu suretle soyulmasına daha fazla dayanamadı. 1517 yılında Wittenberg kilisesinin kapısına 95 maddelik bir bildirge asarak Endüljans satışına karşı geldi.
Papa, böyle bir bildirge yayınladığından dolayı Luther’i aforoz etti. Luther de Papanın aforoz kâğıdını, tarihte ilk defa olarak, gene Wittenberg’de halkın gözü önünde yaktı. İşte Luther’in bu hareketi ile reform hareketleri başlamış oldu.
Martin Luther reform hareketlerinin babası kabul edilmektedir.
Luther’in Yargılanması – Worms Diyeti:
Papa Luther’i cezalandırması için, o zaman Alman İmparatoru bulunan (Şarlken) e başvurdu. Şarlken, Worms’da bir Diyet topladı. Bu mahkeme Luther’in yakılmasına karar verdi. Bunun üzerine, Luther’i, dostlarından Saksonya elektörü Akıllı Frederik, mahkemeden çıkarken kaçırttı. Wartburg şatosuna sakladı. (1521). Luther bu şatoda bir yıl kaldı ve İncil’i Almancaya çevirdi.
Almanya’da Karışıklıklar. Protestanlığın Doğuşu:
Luther’in düşünceleri Almanya’da hızla yayıldı. Hele köylüler ve fakir şövalyeler arasında Luther bir kurtarıcı gibi karşılandı. Luther, yazmış olduğu bir kitapta: «Kiliseyi düzeltmek için elindeki bütün servetini almak lâzımdır. Kilise ancak o zaman yalnız din işleriyle uğraşır» demişti. Luther’in bu düşüncesini yanlış anlayan fakir şövalyeler, ayaklandılar (1522). Fakat Alman prensleri bunları yendiler. Şövalyelerin arkasından köylüler ayaklandılar; şatoları, kiliseleri ve kilise mallarını yağma ettiler. Fakat prensler bu isyanı da bastırdılar. Bir süre sonra Luther’den yana olan soylular ve prensler, şövalyelerin ve köylülerin başaramadıkları işi kendileri yaptılar. Kilise mallarına el koydular.
Bunun üzerine imparator Şarlken, bu yeni mezhebi tutanlarla savaşa girişti, fakat başa çıkamayınca bir Diyet Meclisi topladı. Bu meclis «Yeni mezhebin nerede çıkmış ve şimdiye kadar nerede yayılmışsa orada kalabileceğine ve başka yerlere yayılmamasına» karar verdi. Bu kararı beş Alman prensi ile on dört Alman şehri protesto ettiler. Bundan dolayı bu tarihten sonra Luther’den yana olan Hıristiyanlara Protestan denildi (1529).
Ogsburg Antlaşması (1555)
Kaynak: wikipedia.org
Şarlken bu kararı protesto eden prensleri yola getirmek istedi. Buna karşılık Protestanlar da Şarlken ile savaşa giriştiler. Bu iç savaşlar 1555 yılına değin sürdü. Bu tarihte Şarlken ile Protestan Alman prensleri arasında Ogsburg şehrinde bir antlaşma yapıldı. Bu antlaşmaya göre, Protestanlara inanç serbestliği veriliyor. Protestan kiliseleri ve mezhebi resmen kabul olunuyordu.
Fransa’da Reform:
Luther, Almanya’da, Reformla uğraşırken, Jean Calvin, Fransa’da yeni bir mezhep çıkarıyordu. Fransa’da reform hareketleri devletçe yasak edildiği için Jean Calvin, İsviçre’ye kaçtı. Orada mezhebini yaymaya başladı.
Luther mezhebi ile Kalven mezhebi birbirlerine çok benzemekteydi. Jean Calvin’de, Luther gibi, İncil’den başka bir kanun ve makam tanımıyordu. Jean Calvin’in çıkardığı mezhep (Kalvenizm = Kalvenistlik), İsviçre’de, Fransa, Felemenk ve İskoçya’da tutundu.
Diğer Avrupa Ülkelerinde Reform:
Reform hareketleri zamanla öteki Avrupa ülkelerine de geçti. Kuzey Avrupa ülkeleri, (Danimarka, İsveç ve Norveç) Protestanlığı kabul ettiler. İngiltere’de ise VIII. Henry, Papa ile ilgisini kesti, Katolik inancı ile Protestan inancını karıştırarak, kralın kiliseye sahip olmasını sağlayan yeni bir mezhep kurdu. Buna Anglikan mezhebi (Anglikanizm) adı verilir. Bu yeni mezhep birçok iç savaşlardan sonra ancak Kraliçe I. Elizabeth zamanında İngiltere’de yerleşti ve İngilizlerin resmî mezhebi haline geldi.
