Rehberlik nasıl ortaya çıktı? Rehberliğin ortaya çıkmasına yol açan gelişmeler, tarihçesi. Rehberliğin tarihi gelişimi konu anlatımı.
Rehberliğin Tarihi Gelişimi
I. Rehberliğin Ortaya Çıkmasını Gerektiren Gelişmeler
Rehberlik hizmetlerinin ortaya çıkışında, teknolojik gelişmelerden kaynaklanan bazı toplumsal sıkıntıların, beliren yeni ihtiyaçların önemli rolü olmuştur. İnsan anlayışındaki gelişmeler ve psikoloji biliminde gerçekleşen ilerlemeler hem rehberlik hizmetlerinin gereğinin hissedilmesine hem de hizmetlerin uygulanmasına önemli katkılar sağlamıştır. (Kuzgun, 2008)
Aşağıda rehberliğin ortaya çıkmasına yol açan gelişmelere değinilmiştir:
1. Meslek seçiminin zorlaşması
2. Bireysel farkların eğitimde dikkate alınması zorunluluğu
3. Çağdaş eğitim anlayışının benimsenmesi
4. Demokratik toplumlarda bireylere tanınan seçme özgürlüğü
5. Demokratik yaşamın karar verme gücüne sahip bireyler gerektirmesi
6. Eğitimde bireyin duygusal yönüne verilen önemin giderek artması
7. Psikometrideki gelişmeler
8. Akıl sağlığına verilen önemin artması.
1. Meslek seçiminin zorlaşması:
Teknolojik gelişme ile birlikte ortaya çıkan endüstrileşme ve kentleşme olgusu, rehberlik ve psikolojik danışma hizmetlerini ortaya çıkaran koşulların başında gelmektedir. Endüstrileşme, çalışma hayatında çok köklü değişiklikler meydana getirmiştir. Bunların en önemlisi meslek çeşidinin hızla artması ve uzmanlaşmanın gelişmesidir. Bu da meslek seçme durumunda olan bir gencin karşısında seçeneklerin artmasına yol açmıştır. Kişinin kendisine uygun olan mesleği seçebilmesi için alternatiflerini yakından tanıması gereklidir.
2. Bireysel farkların eğitimde dikkate alınmasının zorunluluğu:
Teknolojinin gelişmesi ve demokrasi ideallerinin benimsenmesi ile temel eğitim toplumda bütün bireylere zorunlu hale getirilmiştir. Temel eğitimin yaygınlaştırılması, toplumun çok değişik kesimlerinden gelen ayrıca yetenek, ilgi, değer ve eğitim ihtiyacı birbirinden farklı bireylerin aynı sınıflarda toplanmalarına yol açmıştır. Farklı öğretim programlarına, uygun öğrencilerin yerleştirilmesi için öğrencilerin kendilerini tanıyarak niteliklerine uygun programlara kendiliklerinden yönelmelerini sağlamak üzere rehberlik ve psikolojik danışma hizmetlerine gerek görülmüştür.
3. Çağdaş eğitim anlayışının benimsenmesi:
“Çağdaş eğitim” anlayışında, eğitimin merkezini artık öğretmen ya da konular değil, öğrenen bir varlık olarak öğrenci almaktadır. Öğrenciden hız alan bu eğitim anlayışı, onu duygu, düşünce ve değerleri ile bir bütün olarak görmektedir. Öğretmen, öğrencisinin her türlü gelişim sorunu ile ilgilenmek ve öğretim etkinliklerini onun ilgi ve ihtiyaçlarına uyarlamak durumundadır. Öğrencilerin ilgi ve yeteneklerinin tanınması için rehberlik hizmetlerine ihtiyaç vardır.
4. Demokratik toplumlarda bireye tanınan seçme özgürlüğü:
Bireylerin seçme özgürlükleri arttıkça, karar verme sorumlulukları da artmaktadır. Doğru karar verme sorumluluğu ile karşılaşan birey seçenekleri daha yakından tanımak istemekte, toplumdaki kendine açık fırsatları görebilmek ve bunları değerlendirebilmek için profesyonel bir yardıma ihtiyaç duymaktadır.
5. Demokratik yaşamın karar verme gücüne sahip bireyler gerektirmesi:
Demokratik yaşam tercihlerini daha bilinçli, daha akıllıca yapabilen bireylere ihtiyaç duymaktadır. Rehberlik ve psikolojik danışma bireye karar durumlarında planlı ve sistemli yardımlar sağlayarak, onun karar verme becerisini geliştirmesine katkıda bulunmaktadır.
6. Eğitimde bireyin duygusal yönüne verilen önemin artması:
Geleneksel eğitimde insanın bilişsel yönüne fazlaca önem verildiği, buna karşılık duyuşsal yönünün ihmal edildiği görülmektedir, insanın bir bütün olarak gelişmesi, duyuşsal dünyasının da anlaşılmasını ve geliştirilmesini gerekli kılar. Duyguların incelenmesi ve anlaşılması ise psikolojik danışma hizmetlerinin bir yardımıdır.
II. Rehberliğin Dünyadaki Gelişimi
1908 yılında Amerika’da Parsons tarafından kurulan meslek bürosuyla mesleki rehberlik hizmetleri ilk kez başlamıştır. Rehberlik ilk defa endüstri kurumlarında ortaya çıkmasına karşın daha sonra eğitim alanında yaygınlaşmıştır.
Aşağıdaki gelişmeler rehberlik hizmetlerinin Amerika’da hızla yayılmasını sağlamıştır:
• insana değer verilmesi,
• Topluma daha faydalı üretici olma,
• Bireysel eğitime önem verme,
• Mesleki rehberlik alanındaki gelişmeler
• Meslek seçme kitapları
• Meslek büroları
• Ruh sağlığı hareketi
• Freud’un ABD’de seminerler vermesi
• Üniversitede ilk rehberlik dersi
• Ulusal mesleki rehberlik derneği
III. Rehberliğin Türkiye’deki Gelişimi
• 1950’li yıllarda, Türk-Amerikan işbirliği çerçevesinde Amerika’dan gelen uzmanların eğitim sistemimizi incelemesi ve uygulamaya başlamaları,
• 1953-54 tarihinde Gazi Eğitim Enstitüsünde rehberliğin ders olarak okutulmaya başlanması,
• VII. Milli Eğitim Şurası’nda kapsamlı olarak rehberlikten bahsedilmesi,
• IX. Milli Eğitim Şurası’nda orta öğretim kurumlarında rehberliğin zorunlu hale getirilmesi,
• Daha sonraki yıllarda eğitsel ve mesleki yönlendirme hizmetlerinin ilköğretim 8. sınıftan itibaren uygulamaya başlanması (önceleri 9. sınıfta yapılmaktaydı.)
