Paratoner Nedir? Ne İşe Yarar? Nasıl Çalışır? Paratoner Hakkında Bilgi

0
Advertisement

Paratoner nedir ve ne işe yarar? Paratoner nasıl çalışır, çalışma prensibi nedir? Paratoner hakkında kısaca bilgi veren yazımız.

paratoner

Yapılara yıldırım düşmesini zararsız kılmak için kullanılan araçlara paratoner ismi verilmektedir..

Yıldırım yüksek yapılara, bu yapıların da sivri uçlarına düşer, çünkü sivri uçların elektriği kolay çekme, kolay itme özellikleri vardır. Bu yüzden, şehirlerde yüksek binalara daha çok yıldırım düşer. Yıldırım düşmesi önlenemeyeceğine göre, onu hiç olmazsa zararsız kılmak gerekir. Bu da, yıldırımdan doğan elektrik akımını, hiçbir yere geçirmeden, toprağa akıtmakla olur. Paratoner işte bunu sağlar. Yüksek yapılara demirden sivri uçlar konur. Bunlara «yakalama ucu» denir. Yakalama uçlarına düşen yıldırımın akımı bir telle toprağa gönderilir. Böylece yıldırım zararsız bir duruma sokulmuş olur.

Paratoneri, yaptığı uçurtma deneyleri sonunda Benjamin Franklin bulmuştur.

Kaynak 2

Paratoner; yıldırımın zararlı sonuçlarını önlemek için kullanılan düzenek; yıldırımlıktır. İlk paratoneri 1753′ te Benjamin Franklin buldu. Franklin laboratuvarda durgun elektrikle yüklenen cisimleri yakınına topraklanmış metal iğne yerleştirerek cismin yüklerini boşaltabileceğini gözlemledi. Bu gözleme dayanarak yapılara yerleştirecek topraklanmış çubukların da fırtına bulutlarını boşaltabileceği sonucuna vardı. Paratonerin yıldırımları yöneteceğini anlayan Franklin, bunu ikinci ve daha önemsiz bir sonuç olarak gördü. Bir dizi çalışma sonucu gerçekleştirdiği paratoner, üç bölümden oluşur:

Advertisement
  1. Bir ucunda bakır ya da platinden sivri bir tepelik bulunan 5 ile 10 m uzunlukta demir çubuk (binaların en yüksek bölümüne monte edilir);
  2. Demir ya da bakır kablolardan oluşturulan elektrik itici sistem;
  3. Topraklarla iletken arasında iyi bir bağlantı kuran ve gerek iletkenin toprak içinde kalacak biçimde kuyuya yerleştirilen bir borudan ve gerekse toprağa gömülü bulunan iletken levhalardan oluşan toprak altı bölümü.

Leiden şişesiyle ilgili deneyleri de sürdüren Franklin, Leiden şişesinden boşalan elektriğin oluşturduğu çatırtılar ve kıvılcımlar ile fırtınalı havalardaki gök gürültüsü ve şimşek arasında bir ilişki olması gerektiğini düşündü ve 1752’de, fırtınalı bir havada uçurduğu bir uçurtma ile bir Leiden şişesini yüklemeyi başardı. Franklin’in bu deneyden pratik yararlar elde etme yönündeki girişimleri paratonerin bulunmasına giden yolu açtı. Bu nedenle, yıldırıma karşı bir korunma aracı olarak kullanılan ve toprağa bağlı bir metal çubuktan ibaret olan paratonerin gerçek mucidi Franklin’dir. 1782 yılında ABD’nin Philadelphia kentinde paratoner kullanan konut sayısı 400’ü geçiyordu.


Leave A Reply