Robert Owen Kimdir? İngiliz düşünür ve iktisatçının Robert Owen hayatı, biyografisi, eserleri ve felsefesi hakkında bilgi.
Kaynak: wikipedia.org
Robert Owen
Robert Owen 14 Mayıs 1771’de Galler’in Newtown kentinde doğmuş Galli bir hayırsever ve sosyal reformcuydu. Owen, 19. yüzyıl sosyalist ve kooperatif hareketlerinin önde gelen isimlerinden biriydi ve yaygın olarak modern sosyalizmin öncülerinden biri olarak kabul edilir.
Owen kariyerine bir tekstil üreticisi olarak başladı, ancak kısa süre sonra işçilerinin çalışma koşullarını iyileştirmekle ilgilenmeye başladı. İskoçya’nın New Lanark kentinde örnek bir topluluk kurdu ve burada işçileri için daha iyi barınma, eğitim ve çalışma koşulları da dahil olmak üzere çeşitli sosyal reformlar gerçekleştirdi.
1825 yılında Owen, sosyal reform konusundaki fikirlerini tanıtmak ve örnek bir topluluk kurmak için Amerika Birleşik Devletleri’ne gitti. Indiana’da geniş bir arazi satın aldı ve kooperatif yaşamında sosyal bir deney olması amaçlanan New Harmony topluluğunu kurdu. Başlangıçtaki başarıya rağmen, çeşitli iç ve dış faktörler nedeniyle deney sonunda başarısız oldu.
Owen 1829’da İngiltere’ye döndü ve kooperatif topluluklarının kurulmasını ve ücret sisteminin kaldırılmasını savunarak sosyal reform konusundaki fikirlerini desteklemeye devam etti. Modern sosyalizmin öncülerinden biri olarak kabul edilir ve kooperatif hareketinin gelişimine yaptığı katkılarla hatırlanır.
Owen 17 Kasım 1858’de Galler’in Newtown kentinde 87 yaşında öldü. Arkasında bir sosyal reform mirası bırakan Owen, 19. yüzyıl sosyalist ve kooperatif hareketlerinin en önemli figürlerinden biri olarak kabul edilmektedir.
Kaynak 2
Robert Owen; İngiliz düşünürü ve iktisatçısıdır (Newtown / Montgomeryshire 1771-ay-y. 1858).
Ancak iki yıl okula gidebildi, kendini yetiştirdi, 19 yaşındayken Manchester’de 500 işçi çalıştıran Drinkwater Dokuma Fabrikası’nın yöneticisi oldu. Pamuklu dokuma tekniğinde yenilikler yaparak üretimi piyasa fiyatının % 50 eksiğine mal etti ve kısa zamanda önemli başarılara katıldı. Daha sonra İskoçya’da Yeni Lanark’ta bir dokuma fabrikası satın alarak işletmeye başladı. Fabrikada 2.000 kişi çalışıyordu ve bu işçilerin 500’ü düşkünler yurdundan getirilen yoksul çocuklardı. İşçilerinin yaşam koşullarını düzeltmeye girişti. Bilimsel bir yoldan çok, insanseverlik duygularıyla sosyalist oldu. İşçilerine evler, çocuklarına yuvalar, ucuz yiyecek satan dükkânlar kurdu. Ücretlerini artırdı ve fabrikasının işi durduğu zamanlarda da işçilerine ücretlerini tam ödedi.
Tüm bunlar iş verimini artırdığından onun fabrikası, öteki fabrikaların yanında daha kazançlı çıkmaya başladı. Kapitalizmin çelişkilerini sezdi ve kendi fabrikasında kapitalist sistemin zararlarını gidermek için her türlü önleme başvurdu. Sosyalizm, özellikle kooperatif modelini ona borçludur. Çalışma saatlerini sınırlayan yasanın çıkarılmasını da o sağladı. Onunu buluşu olan, emek pazarları, Proudhonculuğu geniş çapta etkiledi. Kapitalist düzende günden güne artan yoksulluğu, üretim sürecine değil, bölüşümün adil olmamasına bağladı. Tarihi, insan bilgisinin yavaş yavaş ilerlemesi olarak yorumladı. Toplumsal kötülükleri insan bilgisizliğinin ürünü saydı ve yeni bir dünyada eğitimin büyük rol oynayacağını ileri sürdü. Düşünceleri ve uygulamalarıyla hem İngiltere’de emekçi kesimin sendikal mücadelesi üzerinde ve kooperatifçilik hareketinin doğmasında hem de sosyalist düşüncenin oluşmasında büyük etkide bulundu.
Başlıca eserleri: A New Wiev of Society (Yeni Bir Toplum görüşü) 1816, The New Religion (Yeni Din) 1830, The Marriage System of the New Moral World (Yeni Ahlak Dünyasının Evlilik Sistemi) 1838, Socialism or the Rational System of Society (Sosyalizm ya da Akılcı Toplumsal Sistem) 1840, The Life of Robert Owen (Robert Owen’in Yaşamı) 1857.
