Sakarya İli Hakkında Bilgi (İklimi, Bitki Örtüsü, Yüzey Şekilleri ve Ekonomisi)

0
Advertisement

Sakarya ili nerededir? Sakarya ilinin ilçeleri, iklimi, bitki örtüsü, yüzey şekilleri, özellikleri ile ilgili bilgilerin yer aldığı sayfamız.

  • Yüzölçümü: 4.817 km2.
  • İlçeleri: Merkez (Adapazarı), Akyazı, Ferizli, Geyve, Hendek, Karapürçek, Karasu, Kaynarca, Kocaali, Pamukova, Sapanca, Söğütlü, Taraklı.

Marmara Bölgesi’nin Kocaeli Bölümü’ nde yer alan il ve bu ilin merkezi kent. 40°17′-40°13′ kuzey enlemleri, 29°57-30°53′ doğu boylamları arasında kalan il toprakları, kuzeyden Karadeniz, doğudan Bolu; güneyden Bilecik, batıdan Kocaeli illeriyle çevrilidir.

Yüzey Şekilleri

Toplum yüzölçümün % 33.6’sı dağlar, % 44.3’ü yaylalar, % 22.1’i ovalarla kaplıdır. Başlıca yükseltileri güneyde ve doğuda toplanır. Kuzeye, Karadeniz kıyılarına doğru yükselti azalır. İl topraklarının büyük bölümü Sakarya Irmağı Vadisi boyunca uzanan ve Karadeniz’e doğru genişleyen yükseltisi 500-1.000 m arasında değişen hafif dalgalı düzlüklerden oluşur. Samanlı Dağları, güneybatıdan il sınırları içerisine sokulur. Sakarya Irmağı Vadisi; Samanlı Dağları, doğuda yükselen ve Abant Dağları ile Köroğlu Dağları’nın uzantısı Kapıorman Dağları’ndan ayırır. İlin önemli yükseltileri bu iki sıradağ kütlesi üzerinde toplanır: Keremali Dağı (1.543 m), Karadağ (1.467 m), Dikmen Tepe (1.387 m), vb. Bolu ile olan doğu sınırında fazla yüksek olmayan Akçakoca ve Bolu Dağları’nın uzantası Çamdağı kütlesi yer alır. Çamdağı’nda ortalama yükselti 800 m’dir. Kütle üzerindeki Fındıklı Tepe (990 m), Keltepe (550 m), Sivritepe (239 m), Uzunçarşı Tepe (237 m) başlıca yükseltilerdir.

Sakarya Nehri

Sakarya Nehri

Dalgalı düzlükler, batıda Kocaeli düzlükleriyle birleşir. Adapazarı (Akova), Pamukova ve Söğütlü, başlıca ova düzlükleridir. Ülkemizin en önemli ırmaklarından olan Sakarya’nın yaklaşık 160 km’ lik bölümü, ili sınırları içerisinde akar. Sapanca Gölü’nün fazla sularını Sakarya Irmağı’na boşaltan Çark Suyu (45 km), gölün doğusundan çıkar, Elmalı Deresi, Kocadere, Söğüt Deresi ile birleşir. Dokurcun yöresinden il topraklarına giren Mudurnu Çayı da (65 km) Sakarya Irmağı’na katılır. Hendek ilçesi’nden doğan Dinsiz Çayı, Balıklı, Gürcü, Fabrika, Bıçkı ve Gürcü derelerini alır, Mudurnu Çayı ile birleşir, Darıçay (33 km), Maden (30 km), Melen (30 km), Akçay, Karaçay (30 km), Yırtmaç ve Değirmendere ilin öteki önemli suları; Sapanca, Gökçeeren, Poyrazlar, Taşkısık, Küçük ve Büyük Akgül, Acarlar gölleridir. İlin en büyük gölü olan Sapanca’nın (güneybatıda) büyük bölümü Sakarya, küçük bir bölümü Kocaeli İli’nde yer alır. Gökçeeren Gölü (26 km2), il merkezinin kuzeybatısında, 7-8 km uzaklıktadır. İl merkezinin kuzeydoğusunda Poyrazlar Gölü, Sakarya Irmağı’nın eski yatağında 60 km2’lik bir alana yayılır.

Taşkısık Gölü, Poyrazlar’ın 15 km kadar kuzeybatısında kalır. Bu yörede iki küçük göl vardır: Taşkısık Gölü’nün 3 km doğusunda küçük Akgöl, dipten kaynayan sularla beslenir. Büyük Akgöl, Merkez İlçe’nin kuzeyinde Karasu ilçesi yönünde, sazlık ve bataklık görünümdedir (yaban kazı ve ördekleri yaşar). Karasu-Kaynarca sınırındaki Acarlar Gölü’nün büyük bölümü bataklıktır. Çevresinde ormanlar görülür, fazla sularını Sakarya Irmağı’na boşaltır. Kuzeyde uzanan Karadeniz kıyıları (125 km), genelde düz, fazlaca dik ya-maçlı değildir. Sakarya’nın denize döküldüğü yerde kıyı düzleşir, genişler.

Sakarya Irmağı Haritası

Advertisement

İklim ve Bitki Örtüsü

Sakarya, kuzeyden Karadeniz ve Marmara iklim bölgelerinin etkisi altındadır. Genelde ılıman deniz etkisi egemen olup, karasal iklim etkileri çok azdır. Yıllık ortalama sıcaklık 14.2°C, en soğuk ay ocak, en sıcak ay temmuzdur. Güneyde Samanlı Dağları’nın eteklerinde, yükselti artışına bağlı olarak sıcaklık azalır. Yağış, kuzeyde ve Samanlı Dağlar’da yüksektir. Yıllık ortalama yağış tutarı 797 mm’dir. Aralık-mart arasında en çok yağış düşen dönemdir. Haziran-eylül arasında yağış en aza iner. İl topraklarının % 40.7’si orman örtüsüyle kaplıdır. Karadeniz kıyılarından başlayarak güneydeki dağlık alana kadar hemen her yerde toplu ya da dağınık ormanlara rastlanır.

Kuzeye bakan yamaçlarda kayın ağaçlarının egemen olduğu kestane, gürgen, ıhlamur, akçaağaç, karışık ormanların yerini güney yamaçlarda ve iç kesimlerde meşenin egemen olduğu ormanlara bırakır. Güneydeki dağlık alanda 700 m’nin üzerinde yapraklı ormanlarla karışık (özellikle göknar) iğneyapraklı ağaç türleri, daha yukarılarda kayın, göknar ve yalnızca göknar ormanları görülür. Sakarya Boğazı’nın güneyinde, güney yamaçlarda Akdeniz iklimi etkisi altında daha kurakçıl bitki örtüsü, kızılçam ormanları, maki türleri görülür. İl merkezi ile Hendek İlçesi arasındaki, dünyada örneğine az rastlanır, saf dişbudak ormanlarının büyük bölümü, son 20-30 yılda, düzensiz ve kural dışı kesimlerde yok edilmiştir. Karasu Ilçesi’nin doğusunda, Acarlar Gölü çevresi ve gölün içinde, zengin geniş yapraklı orman kalıntıları vardır. Sakarya Irmağı’nın boyları ve Adapazarı Ovası’nda kavak ağaçları geniş alanlar kaplar. Geyve ve Sapanca Gölü’nün güneyi; Hendek ve Akyazı çevresinde kavakçılık çok gelişmiştir. Tarla ve su boylarında söğüt ağaçları uzanır.

Ekonomisi

Adapazarı Ovası ve Pamukova üretimin en yoğun olduğu alanlardır. İl topraklarının % 96′ ya yakın bölümü tarıma elverişlidir. Bunun % 47’sini ekili-dikili alanlar, % 45’ini orman ve fundalık alanlar oluşturur. 277 bin hektarlık etkili-dikili alanların 132.170 hektarı tarla bitkilerine ayrılmıştır. Tahıllardan buğday, arpa, çavdar, yulaf, mısır; baklagillerden bakla, bezelye, nohut, fasulye, endüstri bitkilerinden tütün, şekerpancarı, pamuk; yağlı tohumlardan çiğit, ayçiçeği, susam; yumru bitkilerden soğan, sarımsak, patates, hayvan pancarı üretilir. Fiğ, yonca, burçak, korunga türü yem bitkileri üretimi de yapılır. Meyvecilik gelişmiştir.

Sakarya Haritası

Sakarya Haritası

Özellikle Hendek İlçesi’nde yetiştirilen tütün, öteki tütünlerle harmanlanarak kullanılır. Sakarya Irmağı boylarında ve Adapazarı Ovası’nda sebzecilik yaygındır. Hayvancılık ve hayvansal ürünlerin işlenmesi gelişmiş düzeydedir. İstanbul gibi önemli bir tüketim merkezine yakın oluşu, ulaşım kolaylığı hayvancılığı özendirmiştir. Toplam büyük ve küçükbaş hayvan varlığı 350 bin dolayında olup en çok inek, koyun, dana ve kılkeçi beslenir. İl merkezindeki et kombinası hayvancılığın gelişmesi ve ürünlerin (et, süt, deri, yapağı) değerlendirilmesinde önemli rol oynar. Arıcılığın yanı sıra, hızlı bir gelişme gösteren kümes hayvancılığı, son yıllarda üretim fazlalığı pazarlamada karşılaşılan zorluklar nedeniyle bir duraklama içindedir. Karadeniz kıyısında, Sakarya Irmağı’nda ve Sapanca Gölü’nde balıkçılık yapılır. Sapanca Gölü tatlısu balıkçılığı açısından elverişlidir.


Leave A Reply