Sakız nedir? Sakız nasıl elde edilir? Özellikleri ve sakız ağacı ile ilgili kısa ve temel bilgiler
Sakızı hepimiz biliriz. Soluğumuza hoş bir koku vermek, diş etlerimizi güçlendirmek için çiğnediğimiz bir maddedir. Çiğnenmemiş sakız açık sarımtıraktır; cam gibi saydamdır. Soğukta kalınca kolayca çatlayıp kırılır. Ağızda çiğnenince, yumuşayarak beyazlaşır.
Sakız sakız ağacı’ndan elde edilir. Bu ağaç yapışkan bir madde salgılar. İşte sakız dediğimiz budur. Sakız ağacı daha çok Akdeniz Bölgesi’nde, bu arada ülkemizde de yetişir. Antepfıstığıgiller familyasından ufak bir ağaçtır. Çiçekleri küçük salkımlar biçimindedir. Ufak, kara, etli yemişleri vardır.
Sakız elde etmek için, temmuz sonlarında, ağacın kalın dalları üzerinde bıçakla enlemesine yarıklar açılır. Bu yarıklardan limon kabuğu renginde sakız damlacıkları sızmaya başlar. Havanın etkisiyle bu damlacıklar hemen donarak katılaşır.
Reçine de sakıza benzer, sarı bir maddedir. Kimi ağaçlardan, özellikle çam ağaçlarından sızar. Çamın gövdesinde çakıyla bir yara açılırsa, bitki hoş kokulu, bal kıvamında, yapışkan bir madde salgılamaya başlar. Bitki bu maddeyi yarasını dış etkilerden koruyup kapatabilmek için çıkarır. Reçine, başlangıçta sulucadır. Havanın etkisiyle donarak sertleşir, macun kıvamını alır. Reçinenin kokusu sinekleri, birtakım böcekleri kaçırır.
Reçine, ağaçlardan toplanarak, birtakım kimyasal işlemlerden geçirilir, süzülür. Reçine pek çok işte kullanılan bir maddedir. Baskı mürekkebi, vernik, cilâ maddesi yapımında, boyacılıkta, kâğıt sanayiinde reçinenin önemli bir yeri vardır. Ayrıca, keman, viyolonsel gibi yaylı müzik aletleri çalanlar da, yaylarına ara-sıra reçine sürerek, tellerden daha iyi ses çıkmasını sağlarlar.
