Şamandıra nedir, ne işe yarar, nasıl çalışır? Denizcilikte kullanılan şamandıra çeşitleri ve özellikleri nelerdir, hakkında bilgi.
ŞAMANDIRALAR
Denizde yol göstermeye, bir tehlike veya geçiş yolunu belirtmeye yarayan değişik tip, renk ve şekillerde bulunan yüzer seyir yardımcılarına şamandıra denir.
Ülkemiz iç sularında veya kıyılarında seyir yapan teknelere seyir yardımı sağlamak amacıyla IALA-A şamandıralama sistemi kullanılır. Renk, şekil, tepelik, numara, karakteristik ve nitelikleriyle seyir yapılabilecek suların sınırlarını belirleyen bu kardinal ve lateral şamandıralama sistemi, gerektiğinde diğer seyir yardımcıları ile desteklenir.
Aşağıdaki şekillerde şamandıraların türleri, harita üzerindeki sembolleri ve üzerlerinde bulunan fener karakterleri görülmektedir.
Yan (Lateral) Şamandıralar: Bir kanal veya liman girişinin sancak ve iskele tarafını işaretler. Girişte teknenin sancak tarafında yeşil, iskele tarafında kırmızı şamandıra kalacak şekilde seyir yapılır.
Tehlike (İzole) Şamandıraları: Suda bulunan herhangi bir tehlikenin üzerine yerleştirilir. Üzerinden geçilmesi tehlikelidir.
Emniyetli Su Şamandırası: Seyredilen bölgenin elverişli olduğunu gösterir. Genellikle bir kanalın orta hattını işaretlemek için kullanılır.
Yön (Kardinal) Şamandıraları: Suda bulunan bir tehlikenin seyre elverişli yönünü gösterir. Kuzey, Güney, Doğu, Batı olarak isimlendirilir.
Denizcilikte Kullanılan Terimler
- Lumbar: Gemi penceresi. Yelkenli gemilerde top menfezi.
- Lumbar ağzı: Gemiye giriş yeri.
- Sancak lumbar ağzı: Komutanların gemiye giriş yeri.
- İskele lumbar ağzı: Tayfanın gemiye giriş yeri.
- Pruva: Geminin baş tarafı
- Pupa: Geminin kıç tarafı
- İskele: Geminin sol yanı
- Sancak: Geminin sağ yanı
- Omurga: Gemi iskeletini tutan ana kısım
- Borda: Geminin dış tarafında su yüzünde kalan kısmı
- Karina: Geminin dış tarafında su altında kalan kısmı
- Sintine: Geminin iç tarafında su altında kalan kısım
- Alabanda: Geminin iç tarafında, su üstünde kalan kısım. Dümenin sona kadar çevrilmesine de denir.
- Alabora: Geminin tersyüz olup batması.
- Köprü üstü: Geminin komuta yeri.
- Silyon feneri: Geminin pruva direğine konulan beyaz fener.
- Manika: Geminin içine hava vermek için branda veya madenden yapılmış boru şeklindeki ağız.
- Irgat: Gemi demirini veya arama-tarama cihazını toplıyan alet. Kürekli gemi zamanında kürek çekenlere denirdi.
- Silistre: Gemilerde yapılan törenlerde kullanılan düdük.
- Toka sancak: Sabahları 5’de bayrağın çekilmesi
- Arya sancak: Güneş battıktan beş dakika sonra bayrağın indirilmesi
- Aborda olmak: Gemilerin her hangi bir gemi veya rıhtıma yandan (bordadan) yanaşması.
- Kıçtan kara olmak: Geminin arka taraftan rıhtıma yanaşması.
- Yoma: Yanaşma manevrasında kullanılan halat
- Kol: Yomayı teşkil eden üç veya dört parçadan her biri. Kollar «filâsa» denilen lif ve benzerinden meydana gelir.
- Funda etmek: Demir atmak.
- Vira etmek: Demir almak (demir toplamak)
- Role: Gemidekilerin iş bölümü cetveli
- Armador: Gemi donanımı yapan personel
- Viya: Gemiyi istenilen yönde tutmak için verilen komut
