Şamanlık ne demektir? Şamanlık geleneği ile ilgili bilgiler.
Şamanlık, doğaya tapma, doğaüstü güçlerin varlığına inanma temeline dayalı din. İnsanlığın en eski dinlerinden biridir. Geniş bir alana yayılmakla birlikte özellikle Türk-Moğol kültüründe önemli bir yer tutar. Bu dinin inançlarına göre evren; gök, yer ve yeraltı olmak üzere üç bölüme ayrılır. Gökte iyi ruhlar, yerde insanlar, yeral-tmdaysa kötü ruhlar oturur. İyi ruhların başı Ülgen, kötü ruhların başı Er-lik’tir. Her ikisi de insanlar gibi evlidir. Karılan, çocukları ve yardımcıları vardır. Şamanlar tüm evrenin iyi ve kötü ruhların etkisinde olduğuna inanırlar. Orta yerde yaşayan insanlar, bu iyi ve kötü ruhlar arasında denge kurmak zorundadır. Şaman adı verilen din adanılan bu dengeyi sağlamakla görevlidir. Şaman, ruhlarla insanlar arasında ilişki kuran kişidir ve bu güce yalnız o sahiptir.
Şamanlar, atalanndan ya da akrabalanndan aldıklan güç ve esinle iyi ruhların yararlı etkinliklerini sürdürmeye ya da kötü ruhların zararlı etkinliklerini önlemeye çalışırlar. Şam anların ruhlarla ilişki kurmaya yönelik ve aşın ölçüde kendinden geçmeye dayanan dinsel törenleri vardır. Bu törenlerde şaman bir çeşit ölüp dirilme geçirir, vücudu parçalanır ve yeniden bütünlenir. Şamanlar çoğunlukla önemli bir şamanın soyundan gelmekle birlikte, kendi bireysel yetenekleriyle de şaman olanlar vardır. Ancak, bunlar ötekiler kadar saygı görmedikleri gibi, sayıları da azınlıktadır.
Şamanlığın en büyük tanrısı Altaylılarda Ülgen olmakla birlikte Güney Altay şamanistleri en büyük tanrıya Kuday, Kuzeybatı Moğolistan’daki Soğdlar ise Kayrakhan demişlerdir. Bugün Asya’daki birçok Türk, Moğol, Tunguz halklarından başka Kutup bölgesindeki Laplar, Samoyetler, Koryaklar, Yeniseyliler, Eskimolar ve Mançular, Kuzey Çin ve Kore halklarıyla Kuzey Amerika yerli kabileleri ve Grönland Eskimoları da şaman kültür dairesi içinde yer alırlar.
