Sanayi İnkılabı Nedir? Sanayi İnkılabının Temel Taşları ve Sonuçları Nelerdir?

4
Advertisement

Sanayi inkılabı nedir ve ne zaman olmuştur? Sanayi inkılabının özellikleri, neden ve sonuçları. Ayrıca sanayinin aşamaları nelerdir?

Sanayi İnkılabı (1790 – 1830)

İnsanlığın ortaya çıkışından günümüze kadar, tüketimin artmasıyla yeni üretim tarzı ve kaynaklan ortaya çıkmıştır.

İlkel çağlarda yaşayanların ilk geçim kaynakları toplayıcılıktır. Daha sonra avcılık en yaygın geçim kaynağı olurken, toprağın işlenmesiyle tarım en uzun süreli geçim kaynağı olmuştur.

Orta Çağ’dan, Yakın Çağ’a kadar gücün kaynağı toprak olmuştur. Toprağı geniş olan devletler aynı zamanda güçlü devletler olmuştur. Bu yüzden savaşlar hiç bitmemiştir.

Ancak Sanayi İnkılabıyla üretim tarzı değişmiştir. Artık gücün kaynağı toprak değil ham maddedir.

Advertisement

Kurulan büyük fabrikalarda ham maddeler işlenerek kullanılabilir mamül madde haline getirilmiştir. Bu ürünler satılarak yeniden ham madde alınıp, tekrar üretim yapılmıştır. Bu durum sanayi döngüsünü ortaya çıkarmıştır.

Sanayisi gelişen devletler ham madde ve pazar ihtiyacını karşılayabilmek için birçok yeri işgal etmeye başladılar. Bu durum 18. ve 19. yüzyıllarda sömürge imparatorluklarının yaygınlaşmasına neden oldu.

Sanayi inkılabı buhar gücünün keşfiyle ilk kez 1790’lı yıllarda İngiltere’de başladı. Önce dokuma sonra da diğer alanlara yayılarak tüm dünyayı etkiledi.

Sanayi inkılabı’yla kol ve kas gücünün yerini makine gücünün almasıdır. Geleneksel üretim tarzı yerine modern üretim tarzının yapılmasıdır.

Üretim hızlandı. Nüfusun artmasıyla tüketim arttı. Talebi karşılamak için daha fazla üretim ihtiyacı ortaya çıktı.

Bu durum çalışma saatlerinin artmasına yol açtı. Özellikle kadın ve çocuklar yetişkin erkeklerden daha az ücret aldıkları için bunlar çalıştırılmaya başlandı. Çalışma şartları zorlaştı.

Advertisement

Bu durumdan işverenler sorumlu tutuldu. İşçi ayaklanmaları başladı, fabrikalar tahrip edildi. İşçi haklarını savunan sendikalar ortaya çıktı.

Sanayi İnkılabı’nın Sonuçları

  • ► Üretim miktarı arttı. Sanayileşen devletlerde yaşam şartları iyileşti.
  • ► Buharlı ve çelikten yapılmış tren ve gemiler daha fazla yük taşıma ve hızlı yol almaya başladılar. Bunun sonucunda dünya ticareti gelişti.
  • ► Ham madde ve pazar ihtiyacı arttı.
  • ► Avrupa’da sanayileşen devletler arasında ham madde ve pazar rekabeti I. Dünya Savaşı’na neden oldu.
  • ► Üretim tarzının gelişmesi toplum hayatında da bir takım gelişmeleri ortaya çıkardı. Yeni fikir akımları oluştu (Sosyalizm, Kapitalizm ve Liberalizm vb.).
  • ► Avrupa’da zengin toprak sahibi soylular eski, güçlerini kaybederken, şehirde oturan ve ticaretle uğraşan burjuva sınıfı zenginleşti.

Osmanlı Devleti, tüm bu gelişmelerin dışında kaldı. Avrupa’daki yeni üretim modeline ayak uyduramadı. Bunun sonucu ekonomik olarak Avrupa ile rekabet edemez hale geldi. Avrupa’nın açık pazarı haline geldi. Avrupa üzerindeki siyasi hakimiyetini de hızla kaybetti. Topraklarının büyük bir kısmı sanayileşmiş devletlerce işgal edildi.

Sanayi İnkılabının Temel Taşları
  • 1765: James Watt buhar motorunu icat etti.
  • 1781: Buhar makinesi ilk kez Avrupa’da kullanıldı.
  • 1790: İlk kez çelikten yapılmış gemi suya indirildi.
  • 1804: Raylar üzerinde giden ilk lokomotif yapıldı.

1825: ingiltere’de ilk tren yolu yapıldı. 1849: Kok kömüründen demir üretildi. 1885: Akaryakıtla çalışan ilk araba üretildi. 1890: ilk elektrikli tramvay icat edildi.

Sanayi İnkılabı’nın gelişimi günümüzde de devam etmektedir. Günümüze yaklaşıldıkça ürünlerin boyutları küçülmekte ancak işlevleri artmaktadır.

Sanayinin aşamaları şu şekilde gelişme göstermektedir:

  1. Birinci aşama (1785): Su gücü, tekstil, demir.
  2. İkinci aşama (1845): Buhar, demir yolu, çelik.
  3. Üçüncü aşama (1950): İçten yanmalı motor, elektrik ve kimyasallar.
  4. Dördüncü aşama (1990): Yazılım, yeni medya, dijital ağlar, mikro – nano teknolojiler.

Sanayi gelişiminde aşamalar arası zaman farkının günümüze yaklaşıldıkça azalması teknolojik gelişimin hızla devam ettiğini göstermektedir.


4 yorum

Reply To halit Cancel Reply