Mısra birimine göre yazılan nazım tür ve şekillerinden Şarkı nedir? Şarkı özellikleri, Şarkı hakkında bilgi.
ŞARKI :
Şarkı murabbaa çok benzer. Aşka ve güzelliğe ait yazılan şarkının birinci dörtlüğündeki mısralar birbirleriyle kafiyeli olabileceği gibi, başkalık da gösterebilir. Murabbada olduğu gibi şarkının da bir temel kafiyesi vardır. Bu kafiye her dörtlüğün son mısrasında tekrar edilir. Şarkılarda bazen birinci dörtlükteki temel kafiye, ikinci ve dördüncü mısralar arasındadır. Birinci ve üçüncü mısralar ayrı bir kafiye ile kendi aralarında kafiyelenirler. Bu açıklamaya göre, şarkının ilk dörtlüğü kafiye bakımından değişik durumlar gösterebilir.
Şarkının birinci dörtlüğündeki ikinci mısra, hiç değiştirilmeden, aynı dörtlükle öteki dörtlüklerin son mısraları olarak tekrar edilirse, nakarat adını alır.
İd erişsiin bâis-i şevk-i cedid olsun da gör
Seyr-i Sâdâbâdı sen bir kerre îd olsun da gör
Kûşe kûşe mihrler mehler bedid olsun da gör
Seyr-i Sâdâbâdı sen bir kerre îd olsun da gör
Anda seyret kim ne fursatlar gire cânâ ele
Gör ne dilcûlar ne mehrûlar ne âlıûlar gele
Tıfl-i nâzım sevdiğim bir iki gün sabret hele
Seyr-i Sâdâbâdı sen bir kerre îd olsun da gör
Nedim
Şu şarkının dörtlüklerinin ilk üçer mısrası kendi aralarında, son mısraları birbirleriyle kafiyeli ve nakaratsızdır :
ÖZLEYEN
Gönlümle oturdum da hüzünlendim o yerde,
Sen nerdesin ey sevgili, yaz günleri nerde?
Dağlar ağarırken konuşurduk tepelerde
Sen nerde, o fecrin ağaran dağlan nerde?
Akşam, güneş artık deniz ufkundan silindi,
Hülya gibi yalnız gezinenler köye indi,
Ben kaldım uzaklarda günün sesleri dindi.
Gönlümle hayalet gibi ben kaldım o yerde.
Yahya Kemal Beyatlı
Şarkılar bestelenmek için yazıldıklarından, dörtlük sayıları azdır. En fazla beş dörtlüğe kadar çıkar. Nedim’in şarkılarının çoğu, üç dörtlüklüdür. Yahya Kemal iki dörtlükten fazlasına gitmemiştir. Divan edebiyatımızda şarkının baş üstadı Nedim’dir. Zaten şarkı türü XVII. Yüz yıldan sonra büyük bir* önem kazanmış, gazelin yerine oturmaya çabalamıştır. Bütün çabasına rağmen gazeli ortadan kaldıramamıştır. Ancak Servet-i Fünün’dan sonra gazel ortadan çekilmişse de, Yahya Kemal Beyatlı, onu ayakta tutmaya uğraşmıştır.
