Karahanlı devletinin kurucusu olan ve Müslümanlığı resmi bir din olarak kabul eden ilk Türk hakanı olan Satuk Buğra Han hayatı ve dönemi hakkında bilgiler.
SATUK BUĞRA HAN (?-955), Karahanlı Türk İmparatorluğu’nun ilk hakanıdır. Müslümanlığı Türkler’in resmî dini olarak ilk defa bu hakan kabul etmiştir.
Satuk Buğra Han, 940’ta Dokuz – Oğuz -On – Uygur hanedanını tarihe gömerek Türk Hakanlığı’nın başına geçti, böylece Karahanlı hanedanı kesin şekilde kuruldu. Büyükbabası Kül Bilge Han ile babası Bazır Han da Uygurlar’la savaşmış, Kül Bilge Han, daha 840’ta bağımsızlığını ilan etmişti. Uygurlar, Köktürkler’den çok daha güneybatıya kaymışlardı. Karahanlılar da Türklüğün ağırlık merkezini daha güneybatıya getirdiler. Bu arada, Satuk Buğra Han, Türk Hakanlığı’nın başkentini Kâşgar’a aktardı. 15 yıllık saltanatı boyunca İranlı Samânî devletinden toprak alarak genişledi. Müslüman olup «Adbülkerim» adını alınca, Türkler’in İslâm ülkelerine hâkim olmasını bir kat daha kolaylaştırdı.
Göktürk hanedanından indiğini iddia eden Satuk Buğra Han’ın, atalarının yüzlerce, belki binlerce yıllık Şaman dinini bırakıp Müslüman olması üzerine ünlü «Satuk Buğra Han Efsanesi» ortaya çıkmıştır. Bu efsaneye göre Türkler’in Müslüman olması ilâhî bir olaya dayanır: Türk Hakanı, rüyasında İslâm dininin esaslarını öğrenir, sabah kalkınca Müslüman olduğunu bildirir. Uyruklarına da bu dini öğreterek bütün Türkler’in Müslüman olmasını buyurur. Tarih bakımından ise, Türkler’in Müslüman’lığı kabulleri oldukça uzun bir tarihî gelişmenin, birtakım siyasi zaruretlerin sonucudur.
Satuk Buğra Han
Satuk Buğra Han Hakkında Maddeler Halinde Bilgiler
- Satuk Buğra Han, 11. yüzyılın ortalarında yaşamış Oğuz Türkleri’nden bir hükümdardır.
- Kendisi Oğuz Kağan Destanı’nda da yer almaktadır.
- Satuk Buğra Han, İslam dinine geçmiş ve adını Muhammed Bozdoğan olarak değiştirmiştir.
- Selçuklu Devleti’nin kurucusu Tuğrul Bey’in amcası olan Arslan Yabgu’nun oğludur.
- Karahanlılar ile yapılan savaşta Karahanlılar’a yenilerek esir düşmüştür.
- Esaretten kurtulduktan sonra Kıpçak Türkleri’ne sığınmıştır.
- Daha sonra Oğuzların Avşar boyuna katılarak liderliğini üstlenmiştir.
- Satuk Buğra Han, ölümünden sonra yerine oğlu Çağrı Bey geçmiştir.
- Oğlu Çağrı Bey, Anadolu Selçuklu Devleti’nin kurucusu Tuğrul Bey’in babası Süleyman Şah’ın kızı İlbilge Hatun’la evlenmiştir.
Satuk Buğra Han Dönemi En Önemli Olaylar ve Savaşlar Nelerdir?
Satuk Buğra Han döneminde gerçekleşen en önemli olaylar ve savaşlar şunlardır:
- Karahanlılar ile yapılan savaş: Satuk Buğra Han, Karahanlılar ile yaptığı savaşta yenilerek esir düşmüştür.
- Esaretten kurtuluşu: Satuk Buğra Han, esaretten kurtulduktan sonra Kıpçak Türkleri’ne sığınmıştır.
- Oğuzların Avşar boyuna katılması: Satuk Buğra Han, daha sonra Oğuzların Avşar boyuna katılarak liderliğini üstlenmiştir.
- İslam dinine geçişi: Satuk Buğra Han, Oğuzların Avşar boyuna katıldıktan sonra İslam dinine geçerek adını Muhammed Bozdoğan olarak değiştirmiştir.
- Oğuzların batıya göçü: Satuk Buğra Han döneminde Oğuzların batıya göçü hızlanmış ve Anadolu’ya yerleşmeleri başlamıştır.
-
Malazgirt Savaşı: Satuk Buğra Han’ın oğlu Çağrı Bey’in torunu olan Alparslan, 1071 yılında Malazgirt Savaşı’nı kazanarak Anadolu’nun kapılarını Türklere açmıştır.
Advertisement
