Şebeke Sularının Fiziksel ve Kimyasal Özellikleri

Şebeke sularının fiziksel ve kimyasal özellikleri nelerdir? İçme suyunda hangi maddelerin bulunması istenmez, müsaade edilen miktarlar.

Şebeke Sularının Fiziksel ve Kimyasal Özellikleri

Su, bulunduğu şartlara bağlı olarak katı, sıvı ve gaz hâllerinde bulunabilir. Yoğunluğu büyük ölçüde sıcaklığa bağlıdır. İçme suyu olarak kullanılan suyun fiziksel özelliklerinden; sıcaklığı, bulanıklığı, rengi, lezzeti, kokusu, geçirgenliği ve pH değeri önemlidir.

Suyun dış görünüşüne, rengine, kokusuna ve tadına bakılarak kalitesi hakkında bilgi vermek yeterli değildir. Suyun değeri, yalnızca yaygın olarak bulunması ve faydalanılması ile değil aynı zamanda iyi kalitede olması ile de ölçülür.

Suyun içme suyu olarak kullanılabilmesi için aşağıdaki kalite koşullarına sahip olması gereklidir.

***Hastalık yapıcı mikroorganizmalardan arındırılması
***Berrak, renksiz ve kokusuz olması
***Belirli sertlik derecesinde ve yeterli derecede yumuşak olması
***Sıcaklığı 15 °C tan aşağıda ve içiminin hoş olması
***Aşındırıcı olmaması ve fazla sert olmaması
***Sağlığa zararlı kimyasal maddeler bulundurmaması
***Vücut için yararlı bazı metal tuzları içermesi
***Toksik etki veya kötü fizyolojik etki yapacak miktarda madde içermemesi

“Suda kalite” denildiğinde suyun fiziksel, kimyasal ve biyolojik özellikleri anlaşılmalıdır.

Suyun kullanılacağı yere uygun olup olmadığına,

***Suyun sertlik derecesine
***pH derecesine
***Bulanıklığına
***Amonyak ve nitrat olup olmadığına

bakılarak karar verilmelidir. Bunun için de belli miktarda su örneğinin laboratuvarda yukarıda belirtilen özellikler bakımından analizleri yapılmaktadır.

İçmede kullanılacak şehir şebekesi suyuna ait özellikler fiziksel, kimyasal ve biyolojik olarak yapısı dikkate alınarak incelenebilir.

1. Fiziksel (Duyu Organlarına Hitap Eden) Özellikler

Bulanıklık

Sudaki bulanıklık kil, plankton, parçalanmış organik madde ve-bakterilerin varlığından ileri gelir. Suda asılı yada kolloidal maddelerden oluşan bulanıklık ne kadar az olursa olsun içenlerde olumsuz bir etki bırakır. Suya renk veren maddeler bitkilerin ayrışmasıyla oluşan boyalardır. Renkli bir su içenleri olumsuz etkilediği gibi çamaşırlarda da lekeler bırakır, içme suyu berrak olmalıdır. Bulanık su hastalık yapıcı bakteriler de bulundurabilir.

Sudaki Lezzet ve Kokular

Suyun lezzeti ve kokusu klor, iyot gibi dezenfektanlar, suyun geçtiği borunun cinsi, endüstriyel atıklar, dışkı vb. karışması, organik maddelerin ayrışması ve $\displaystyle N{{H}_{3}}$ oluşması, yeraltı sularında $\displaystyle SO_{4}^{2-}$ ların parçalanarak $\displaystyle {{H}_{2}}S$ oluşması etmenlerinden etkilenir. Tat ve kokusu bulunan sular havalandırma ile kokulardan arındırılabilir.

2. Kimyasal Özellikler

Suyun yapısında bazı kimyasalların bulunmasının yanında bunların fazla miktarda bulunması zararlıdır. Bazı kimyasalların ise suda az miktarlarda bile bulunması suyun kullanılamaz özelliğine işaret eder.

İçme suyunun kimyasal yapısı

Madde	Litrede miligram
Klorür ( $\displaystyle C{{l}^{-}}$ )	250
Sülfat ( $\displaystyle SO_{4}^{2-}$ )	250
Kalsiyum ( $\displaystyle C{{a}^{2+}}$ )	100
Magnezyum ( $\displaystyle M{{g}^{2+}}$ )	50
Sodyum ( $\displaystyle N{{a}^{+}}$ )	175
Potasyum ( $\displaystyle {{K}^{+}}$ )	12
Alüminyum ( $\displaystyle A{{l}^{3+}}$ )	0,2
pH	5,5-8,5

Suda çözünmüş hâlde bulunan iyonlar suyun tadını, rengini ve diğer özelliklerini etkiler. Örneğin, demir iyonu içeren sular kırmızı veya sarı, mangan iyonu içeren sular siyah renkli olur. Ayrıca tatları da bozuktur.

Suda bulunması istenmeyen maddeler (Verilen değerler litrede en fazla bulunabilecek miktarlarını gösterir)

Madde	Litrede maksimum bulunabilecek miligram
Nitrat ( $\displaystyle NO_{3}^{-}$ )	45
Demir (Fe)	0,3
Mangan (Mn)	0,05
Bakır (Cu)	1,5
Çinko (Zn)	3
Florür ( $\displaystyle {{F}^{-}}$ )	1,5
Organik maddeler için sarf edilen oksijen miktarı	3,5
Amonyak ( $\displaystyle N{{H}_{3}}$ )	0,05
Bor (B)	0,31
Nitrit ( $\displaystyle NO_{2}^{-}$ )	0,05
Fenolik maddeler	0,02

Suda bulunmaması gereken zehirli maddeler

Zehirli madde	Müsaade edilen maksimum konsantrasyon ( $\displaystyle mg.{{L}^{-1}}$ )
Arsenik (As)	0,05
Kadmiyum (Cd)	0,01
Siyanür ( $\displaystyle C{{N}^{-}}$ )	0,2
Krom (Cr)	0,05
Nikel (Ni)	0,02
Kurşun (Pb)	0,05
Antimon (Sb)	0,005
Selenyum (Se)	0,01
Pestisitler vb maddeler	0,00001
Polisiklik aromatik hidrokarbonlar	0,00002

3. Biyolojik Özellikler

Suların biyolojik özellikleri çevre sağlığı açısından çok önemlidir. Sular hastalık yapabilen değişik mikroorganizmalar içerebilir. Bunların sebepleri suların bakteriler tarafından kirlenmesi, lağım ve kanal sularının karışması, yağmur sularıyla gelen kirliliğin temiz suyla karışması olabilir.