Seçim nedir ne demektir? Seçimler neden ve nasıl yapılır? Seçim propagandaları ve seçim şekilleri ile ilgili bilgilerin yer aldığı yazımız.
Milletvekili ya da daha başka temsilcilerin seçilmesidir. Seçimin pek çok çeşidi vardır. Bazı memleketlerde yüksek dereceli memurlar, hakimler o bölge seçmenlerinin oyları ile işbaşına getirilir. Ancak, «seçim» sözü ile daha çok il genel meclisi, belediye meclisi, çeşitli yasama sağlayan oylamalar kastedilir. Bu anlamı ile, seçim muhtar ve ihtiyar heyetinden millet meclisine kadar birçok organlara seçmenleri adına hareket ve faaliyet gösterme yetkisini kazandırır.
Seçimler halkın, hemşerilik ve yurttaşlık haklarının en önemli şekilde belirmesi demektir.
Seçmen. — Bir seçimde oy kullanma yetkisi olan kimselere «seçmen» denir. Seçmen oyunu kendisi kullanmak zorundadır Milletvekili seçimlerinde oy gizli kullanılır. Yalnız, oyların sayısını, dökümü, tutanaklara geçirilmesi açık yapılır.
Oy. — Bir toplumda kişilerin düşüncelerini, inançlarını belirtme hakkına «oy», bu düşünce ve inançları öğrenmek için girişilen hareketlere de «oylama» denir. Oy, bildirdiği fikre göre başlıca üçe ayrılır: 1) Kabul; 2) Red; 3) Çekimser. Çekimser oy kullanmamak seçime katılmamak anlamına gelmez. Aksine, o kişinin seçime katıldığını, ancak, kabul, ya da red şıklarından birini tercih etmediğini gösterir.
Oylama «açık», «kapalı» (gizli), ya da «işaretle» olur. Açık oylamada renkli pusula, ya da yuvarlaklar kullanılır. Genel olarak, beyaz kabul, kırmızı red, yeşil de çekimser anlamına gelir. Seçmenin bunları herkesin gözü önünde kullanmasına «açık oylama» denir, Kapalı oylama milletvekili seçimlerinde olduğu gibi tamamen gizli yapılır. İşaretle oy vermede de sadece el kaldırılır.
Seçim Propagandası
Seçimlerin çoğunda adaylar, seçilmelerini sağlamak için propaganda yaparlar. Propaganda konuşmalarının yapılacağı yerler daha önceden resmi makamlarca belirtilir. Ayrıca, siyasi seçimlerde partiler radyo, televizyon, internet ve hatta sosyal medya üzerinden kendi partilerinin propagandasını yapabilirler. Seçim propagandası genellikle seçimden bir gün önce son bulur.
Seçim Şekilleri
Siyasi seçimler başlıca iki sisteme göre yapılır. «Çoğunluk sistemi»nde, bir seçim bölgesinde kullanılan oyların çoğunu kazanan parti seçimi de kazanmış olur; ötekilerin aldığı oylar boşa gider. «Nisbî sistem»de ise her parti kazandığı oy oranında milletvekili çıkarır.
