Senkop nedir ve ne anlama gelir? Senkop hastalığı nasıl bir hastalıktır? Belirtileri, tanı ve tedavisi nasıl olmaktadır? Temel bilgiler…
Kaynak: pixabay.com
Senkop nedir?
Senkop kelimesi, Türkçe karşılık olarak bayılmak anlamına gelmektedir. Senkop bayılması, beynin normal standartlardaki kan akımının belirli sebeplerden ötürü bir müddet ciddi derecede azalmasından doğan bir sonuçtur. Geçici olarak meydana gelen bu durumda, senkop geçiren hastalar geçici bir biçimde şuur kaybı geçirebilmekte ve aynı zamanda postür dediğimiz dik duruş kabiliyetini yitirebilmektedirler.
Bunun sebebi hastanın şuurunun kaybolması ve dik duruş kabiliyetini yitirmesinden dolayı düşmesidir. Çoğu bayılan birey, bayılma esnasında ne olduğunu hatırlamaz ve düştüğünde eğer sert bir düşüş süreci geçirirse de bir takım yaralanmalarla karşı karşıya gelmesi muhtemel olmaktadır. Bu yere düşme sürecinden sonra, yer çekimi kanı daha fazla aşağıya çekemediğinden beyne giden kan seviyesi normale dönerek kişinin bilinci kısa bir süre sonra açılmaktadır. Yani, düşme ya da çarpma gibi etkiler olmadığı sürece hastanın bilincinin açılması kısa bir süre sonra gerçekleşebilmektedir.
Bu durumun tam olarak bir hastalık çeşidi olarak sayılmadığı görülmektedir. Aslında bu bayılma durumu, çoğu zaman altta yatan başka bir ciddi hastalığın ön belirtisi şeklinde ortaya çıkmaktadır. Senkobun ortaya çıkmasına sebep olan durumlar kalple alakalı sağlık durumları ve kalp dışında kalan bir takım sağlık problemleridir.
Senkop tedavisi yapılması için belirlenen aşamalar, senkop nedenleri arasında sayılacak bireyin mevcut bulunduğu yaşa, bayılmanın gerçekleşmesine neden olan alt sebebe ve kişinin senkop bayılma geçirdiği süreç esnasında başına gelen şikayetlere göre değişiklik gösterebilmektedir. Bunu örneklendirecek olursak; bazı kişilerde senkop sadece bir defalık şekilde yaşanarak altında çok da büyük nedenlerin saptanması durumu yaşanmamaktadır.
Ancak birden fazla tekrarlayan senkop durumlarında mutlaka altta yatan daha büyük ve bu tip bayılmalara etken olan sebebin bulunması adına pek çok tetkik yaptırılabilmektedir. Bulunan nedenler sonucunda da hem senkop durumunun yaşanmaması için hem de sebep olan hastalığın ortadan bir an önce kaldırılması için çalışmalara başlanmaktadır.
Senkop belirtileri nelerdir?
Senkop belirtilerinde en yaygın olarak soğuk bir şekilde terleme, ani gelen mide bulantıları, kendini sersemleşmiş hissetme, kulakların aniden çınlamaya başlaması, gözlerin bir anda kararması ve bayılma esnasında etraftaki hiç bir sesin ya olayın farkında olamama durumları ortaya çıkmaktadır.
Senkop hastalığının tanı ve tetkikleri
Senkoptan kaynaklanan bayılma durumları, genelde teşhis aşamasında zorlanılan ve bazen de durumların birbirine karıştırıldığı teşhis aşamalarının geçirildiği süreçler olmaktadır. Bunun nedeni bu bayılmaların yaşanmasına sebep olan sebeplerin komplike sebepler olmasıdır. Yani A senkop durumunda görülebilen belirtiyle B senkop durumunda görülen belirtilerin aynı olması durumu işleri karıştırabilmektedir. Sadece bu senkop çeşitlerinin belli başlı birbirinden ayrılan sebeplerinin görülmesiyle çeşitleri birbirinden ayırabilmek mümkün olmaktadır.
Genç yaştaki bireylerde rastlanan bayılmalarda, uzun süreler boyunca ayakta kalmaların etkileri hissedilmektedir. Bunun sebebi 1 litrelik bir kanın sürekli olarak aşağıya doğru birikmesi; karın bölgesinde ve bacak bölgesinde bu birikintilerin artarak kalbe giden kan miktarının azalması durumu ortaya çıkmaktadır. Bu duruma tıp dilinde “ortostatik bayılma” ismi verilmektedir. Bu nde görülmüş olduğu gibi kalbin ve damarların etkisi kaçınılmazken bu şekilde bayılanlar için vasovagal senkop egzersizlerinin yapılması önerilmektedir. Bahsedilen vasovagal bayılma durumlarında bayılmanın gerçekleşmesinden önceki ana belirtiler tenin renginin soluklaşması, terlemeye başlamak ve kişinin kendini değişik hissetmesidir.
Bayılmaların yaşandığı durumlar ne olursa olsun, tansiyon seviyesi düştüğünden ve bununla birlikte nabızda da ciddi bir yavaşlama olduğundan bayılma sürecinde şuurun gitmesinden kaçınılamamaktadır. Vücudunda su boşaltıcı ilaçların etki göstermeye başladığı kişiler, sürekli olan spor yapan kişiler, çok uzun süre hamam vb. ortamlarda kalan kişiler, gün içerisinde vücudun ihtiyaç duyduğu suyu almayan kişiler ve beklenmedik bir zamanda beklenmedik bir haber alan kişilerde bu semptomların bir getirisi olarak atardamarlarda genişleme olmakta ve bilinç kaybedilerek bayılınabilmektedir.
Yaşlılarda daha yaygın olmak üzere var olduğu bilinen aşırı derecede katoris sinüsü duyarlılığı, anlam olarak beyinle bağlantısı olan damarların boyun kısmından geçen yerlerinde bulunan reseptör dediğimiz algılayıcıların aşırı hassas olmasıdır. Hatta bu hassaslık öyle ince noktalardadır ki erkek bireylerde traş olurken bu noktalara basınç yapılması, kadınların saçlarını kestirirken kafalarını iyice öne eğmesi gibi durumlarda kalp ritminin ciddi olarak 3 saniyeden fazla bir süre durduğu gözlemlenmektedir.
