Seramikçilik nedir? Seramikçiliğin özellikleri, nasıl yapılır? Seramikçilik teknikleri nelerdir? Seramikçilik hakkında bilgi.
Kaynak: pixabay.com
Seramikçilik Hakkında Bilgi
Seramikçilik; Fırında pişirme yoluyla çanak-çömlek yapma sanatıdır.
Yunanca “kil” anlamındaki keramikos sözcüğünden türetilmiş olan seramik terimi, pişmiş topraktan, işlenmemiş, cilalı, emaye, fayans, kumtaşı (gre), porselen (yumuşak, sert ya da iki kez pişmiş [bisküvi]), vb. her türlü parçayı belirtmek için kullanılır.
Binlerce yıllık bir geçmişe dayanan ve insanın öğrendiği ilk teknik olan seramikçilik, yöntemleri en az değişikliğe uğramış bir sanattır: Sanayi makineleri, bileşimi temelde hep aynı kalan bir hamura (yağgidericilerle karıştırılmış kil) biçim vermek için, çömlekçinin hareketlerini yinelemekten başka bir şey yapmaz. Seramik eşyanın yapılacağı maddenin değişimi, Cilalıtaş devrindeki gibi, fırında pişirme yöntemiyle sağlanır. Seramik eşyalar, gerek hamurun bileşimi, gerekse pişirme yöntemiyle nitelik açısından ayrım gösterirler.
Kaynak: pixabay.com
Bütün hamurlar, farklı nitelikte olabilen kil (biçim verici öğe) ile çeşitli yağ-giderici öğelerden (kum, kuvars, kül, bitki parçacıkları, saman, öğütülmüş kalsit, vb.) oluşur. Ergitici bir maddenin katılması, hamurun derinlemesine camlaşmasını sağlar ve böylece kumtaşı ya da porselen elde edilir. Ayarlamaya göre, hamurun katılaşmasını ya da camlaşmasını sağlayan ve her hamur formülüne özgü mineral bileşimlerinin (yağgiderici ve ergitici) tepkisine yol açan pişirme, belirleyici bir rol oynar. Elde edilen parçayı geçirimsiz kılan sırla kaplı seramikler için iki pişim zorunludur: Süslü fayanslar ve porselenler önce düşük sıcaklıkta pişirilir.
Seramik Nasıl Yapılır?
Bu ilk aşamada elde edilen bisküvi hamur, toz halindeki emayla kaplanır, sonra üstüne yüksek ateşe (950°-980°C) dayanıklı boyalarla desen çizilir. Suyu geçirmemeleri için sırlanmaları gerekmeyen kumtaşları, tek bir pişimde iyice pişirilir.Bazı süslemeler için özellikle boya kullanıldığında, hafif ateşte üçüncü bir pişim daha zorunlu olmaktadır; bunun nedeni de kırmızı boyaların yüksek ateşe dayanıldı olmamalarıdır. Fırınlar, başlangıçta, içine yerleştirilen parçaların pişmesi için gereken ve alevlerle doğrudan doğruya iletilen sıcaklığı sağlayan güçlü bir yakıtın sürekli beslendiği geniş bir ocaktan oluşuyor, sıcaklığın eşitsiz biçimde dağılışı pek çok parçanın bozulmasına yol açıyordu.
Modern fırınlar, alevin ocak içindeki yolunu yönlendirecek biçimde yetkinleştirildi. Yanlardaki mazgallardan giren alev, fırının tavanına kadar yükseldikten sonra dipteki açıklıklardan tabana geri döner. Süslemeler, yeşil, mavi, sarı renkleriyle sınırlıysa, yüksek ateş kullanılır. Kırmızı ve pembe tonları, yaldız ve ince tonlar için hafif ateşte çalışılır. Her atölyenin deneyim araştırma ve gözlemlerinin ürünü olan kendi modelleri vardır. Seramikçi, her pişirimde firına atılan kırık tabak, çanak, vb. deneme parçalarının gösterdiği tepkileri inceleye inceleye ustalaşır. Renklerdeki ince ayrıntılar, değişik görünümler, hamuru oluşturan maddelerden kaynaklanır. Bu maddelerin içerdikleri metalsiler, pişirmenin indirgeyici ya da yükseltgeyici atmosferde yapılıp yapılmadığına göre, farklı renk tepkimelerine yol açar.
