Ses nedir? Ses nasıl meydana gelir? Sesin meydana gelmesi ve özellikleri ile ilgili örnekli anlatım.
Sokakta tramvaylar gürültü ederek işler. İnsanlar birbirleri ile konuşa konuşa yürür. Bir çocuk bağırarak gazetesini satar. Bir otomobil motoru gürültü eder, bir başkası frenleri birdenbire sıkınca acı sesler çıkarır. Büyük kamyonlar uğultu ile dolaşır, polis düdüğünü öttürür. İşlek bir sokak başında ne kadar çok ses vardır!
Bu seslerin bazısı yüksektir. Bazısı alçak. Bazıları yumuşak, bazıları sert, bazıları hoş, bazıları ise hiç hoş değildir. Ama seslerin hepsi aynı yoldan, yani bir şeyin hareket etmesi yüzünden meydana gelir. Eğer yer yüzünde hiç bir şey hareket etmeseydi, hiç ses olmayacaktı.
Bir kutunun içindeki paket lâstiği hiç ses çıkarmaz. Açık bir kutunun üstünde bir taraftan öbür tarafa gerilmiş bir paket lâstiği de hiç ses çıkarmaz. Fakat bu lâstiği parmağınızla çektiğiniz zaman, lâstik ses çıkarır.
Lâstik ses çıkarır, çünkü sizin onu çekmeniz, ileri geri hareket ettirmeniz demektir. Her hangi bir şey ileri geri hareket ettiği zaman ona titreşiyor deriz. Paket lâstiğinin, çektikten sonra, titreştiğini görürsünüz.Her sesin hareket yüzünden meydana geldiğini öğrendiniz. Şimdi daha tam söyleyerek, her ses titreşimden meydana gelir, diyebiliriz.
Kurşun kaleminizin ucunu bir tabaka kâğıt üzerine koyunuz. Kalemi kâğıdın bir tarafından öbür tarafına biraz hareket ettiriniz. Sonra birisi kalemin altındaki kâğıdı yavaşça çeksin. Kalem dalgalı bir çizgi çizecektir.
Kapınızın zili çaldığı zaman zilin çanına bir topuz çarpar ve onu titreştirir. Sabahleyin sizi uyandıran çalar saatte de aynı şekilde titreşen bir çanı vardır.
Bir ağacın yapraklarının hışırdaması, rüzgârın yaprakları titreştirmesindendir. Bir kapı kendi kendine hızla kapandığı zaman kapının tahtası titreşir.
Pencereye çarpan yağmur damlaları camı titreştirir. Şimşek, içinden geçtiği havayı titreştirir ve bu yüzden gök gürlemesini meydana getirir.
Hiç büyük bir deniz salyangozunun kabuğunu kulağınıza tutkunuz mu? Eğer tuttunuzsa denizde duyulan gürültüye benzer bir gürültü duymuşsunuzdur. Bu kabuklar büyük deniz salyangozlarının kabuklarıdır. Bir çok insanlar bu kabukları kulaklarına tuttukları zaman duydukları gürültüyü gerçekten deniz gürültüsü sanırlar. Tabii bu doğru değildir. Deniz gürültüsü bir kabuk içine sığamaz. Duyulan ses kabuğun içindeki havanın titreşmesinden meydana gelir.
Bazı sesleri o kadar çok duyarız ki onların ne sesleri olduğunu hiç zorluk çekmeden biliriz. Fakat insan her gün bilmediği sesleri de duyar. Değişik seslerin ne sesi olduklarını bulma oyunu oynadığınız .zaman, bu oyun titreşen bir şeyi bulunca sona erer.
1 Yorum
çok güzel miş