Ses Nedir? Sesin Hızı ve Frekansı Ne Demek? Yankı Nasıl Oluşur?

0
Advertisement

Ses nedir? Sesin hızı nedir? Sesin fiziksel özellikleri ve tanımları nasıldır? Yankı nasıl oluşur? Ses frekansı ve yüksek ses hakkında bilgi.

Ses; Titreşimler sese neden olur ve kulağımızın içinde dalga formunda dolaşır. Sesler yüksek veya alçak, sesli ya da sessiz olabilir. Çok yüksek olduğunda duyulamaz. Çok gürültülü olduğunda kulağımıza zarar verebilir.

Bir gitar telini çektiğinizde titreşir ve etrafındaki hava sıkışarak tekrar tekrar gerilir. Sonuç olarak pek çok sıkışma ve gerilme, sudaki dalgalar gibi havada dolaşır. Bunlar ses dalgalandır. Görülmezler ama kulağa girdiğinde kulak zarını titretir ve duyulurlar. Ses dalgalan katı, sıvı ve gazdan geçebilir. Ancak boşluktan geçemez.

Ses Dalgaları

Ses Dalgaları

Sesin hızı

Ses dalgaları saniyede yaklaşık 330 m hızla ilerler, ancak bu ısıya bağlı olarak değişir. Ses, ışıktan yaklaşık milyon kez daha yavaş hareket eder. Şimşek çaktığında sesini duymadan önce ışığını görmemizin nedeni budur.

Süpersonik uçaklar sesten hızlı hareket ederler. Bu şekilde uçtuklarında, daha çok hız teknelerinin ön kısımlarında oluşan dalgalara benzer şok dalgaları oluştururlar. Her şok dalgası oluştuğunda, bir “sonik patlama” duyulur.

Yankı

Yankı

Yankı

Ses, sert cisimlerden yankılanır. Bir tepenin kenarında yeterli uzaklıkta durup haykırdığımızda birkaç dakika sonra yankılanan ses duyulur. Buna yankı denir. Gemiler deniz yatağına ve diğer başka nesnelere uzaklıklarını ölçmek için su altı yankılanmasından yararlanır. Buna sonar denir. Uzaklık ses dalgasının gönderilmesi ve ses dalgasının geri dönmesi için geçen sürenin ölçülmesiyle elde edilir. Zaman ne kadar uzunsa mesafe de o kadar fazla olur.

Advertisement

Frekans

Frekans ve perde

Örneğin gitar teli gibi bir şey titreştiğinde, saniyedeki titreşim sayısına frekans denir. Bu herz (Hz) ile ölçümlenir. Saniyede 100 kez titreşen tel 100 Hz frekansın-dadır. Frekans ne kadar yüksekse notanın perdesi de (duyulan ses) o kadar yüksek olacaktır.

İnsan kulağı yaklaşık 20 Hz’den 200 Hz’e kadar olan aralıktaki sesleri duyar, insanların duyabildiği ses aralığı dışındaki seslere ultrasonik sesler denir. Bu seslerden bazıları köpekler, kediler ve yarasalar tarafından duyulabilir.

ses

Yüksek ses ve gürültü

Büyük titreşimler, küçüklere göre daha yüksek ses ortaya çıkanr, havayı daha fazla titreştirir. Bir ses çok yüksek ve hoş olmayan bir tonda olduğunda gürültü olarak adlandırılır. Gürültü kontrol edilmelidir, çünkü yüksek ses kulağa kalıcı zararlar verebilir.

► Bilim adamları ses düzeylerini ölçmek için desibel (dB) ölçümü kullanırlar. Resimde bazı tipik ölçüler gösterilmektedir.

Advertisement


Leave A Reply