Büyük Türk denizcilerinden birisi olan Seydi Ali Reis hayatı, seferleri ve başarıları ile eserleri hakkında bilgiler veren yazımız. Seydi Ali Reis kimdir?
SEYDİ ALİ REİS (?- 1562)
Büyük bir Türk amirali, coğrafya ve matematik bilginidir. Barbaros‘un yanında yetişmiş, Preveze‘de Osmanlı donanmasının sol kanadına komuta etmiştir. Sonra Murat Reis’in yerine «Hint Kaptanı», yani Hint Okyanusu, Umman Denizi, Kızıldeniz ve Basra Körfezi’ne memur amiral oldu. Bu amiralliğin merkezi Süveyş limanıydı.
Seydi Ali Reis 1554’te, Maskat açklarında Hint yolunu Türk gemilerine kapamak isteyen 34 parçalık Portekiz donanmasını dağıttı, Hindistan’a ayak bastı, leventleriyle birlikte Delhi’ye gitti. Orada Timuroğlu imparatoru Hümayun Şah’ın veziri oldu. Hümayun Şah’ın bir kazada ansızın ölmesi üzerine Delhi’den ayrıldı. Afganistan – İran yolu ile, 1557’de İstanbul’a döndü. Böylece bu gezisi 3 yıl sürmüştür. Kanuni, bahriye sancakbeyi (tümamiral) rütbesinde bulunan Şeydi Ali Reis’i mükâfatlandırdıktan sonra emekliye ayırdı.
Seydi Ali Reis’in «Seydî» takma adı ile yazılmış Türkçe güzel şiirleri vardır; bunlarda epik-lirik bir hava bulunur. Denizciliğinin yanında coğrafya ve matematik bilgini olarak da ünlüdür. XVI. yüzyılda dünyada bu konularda yetişen en büyük birkaç bilim adamından biridir, «Muhît» adlı eserinde zamanındaki matematik, astronomi, coğrafya, denizcilik konularını en mükemmel şekilde ele almıştır. «Mir’âtu’l-Memâlik» (Ülkelerin Aynası) adlı seyahatnamesi de coğrafya ve tarih bakımından son derecede değerlidir. Her iki eser de başlıca Batı dillerine çevrilmiştir.
