Sezar kimdir? Roma’nın en ünlü devlet ve asker adamı olan Julius Sezar’ın dönemi ve hayatı ile ilgili bilgiler
Sezar
Gaius Julius Caesar (Sezar), Romalı devlet adamı ve asker (Roma İÖ 100 – ay.y. İÖ 44). İyi bir öğrenim gördü. Genç yaşta politika ile ilgilendi. İÖ 83’te Konsül Cornelius Cinna’nın kızı Cornelia ile evlendi. İÖ 82’de diktatör Sulla ondan Halk Partisi ile olan ilişkisini kesmesini ve Cornelia ile olan evliliği bitirmesini istedi. Bu isteğe baş eğmeyince tüm hakları elinden alınarak sürgüne gönderildi. Ancak İÖ 78’de Sulla’nın ölümünden sonra Roma’ya dönebildi. İÖ 68’de Senato’ya girdi. İÖ 65’te adil (kent yöneticisi), İÖ 63’te de Pontifex maximus (devlete ilişkin din işlerinden sorumlu başrahip) seçildi. IÖ 61’te Hispania Ulterior (Kuzeybatı İspanya) Eyaleti’ne yönetici atandı. Burada Lusitanların çıkardıkları ayaklanmaları bastırarak, askeri otoriteyi sağladıktan sonra kendisini konsül seçtirmek için Roma’ya döndü. İÖ 59’da konsül seçildi. Ancak diğer konsül, Bibulis ile anlaşamayınca senatoya karşı Crassus ve Pompeius ile işbirliğine karar verdi. Böylece politik konularda birlikte tavır almaya yönelik gizli bir anlaşma yaparak I. Triumvirliği oluşturdular.
Hazırladığı toprak yasasının Senato’da reddedilmesi üzerine Halk Meclisi’ne götürdü ve kabul ettirdi. Bu tutumuna karşı artan muhalefet karşısında triumvirliğini güçlendirmek için kızı Julia’yı Pompeius ile evlendirdi. Ardından ikinci bir toprak yasası çıkartarak Campania’daki devlet topraklarını yurttaşlara dağıttı. Böylece halkın büyük sevgisini ve bağlılığını kazandı. İÖ 58’de kendi isteğiyle Halk Meclisi tarafından Galya valiliğine atandı. Sekiz yıl içinde Ren’de Pirenelere kadar tüm ülkeyi ele geçirdi. Böylece Roma’da büyük bir üne kavuştu. İÖ 56’da Pompeius ve Crassus ile bir araya geldikleri Lucca’da, triumvirliği beş yıl daha uzattılar.
Varılan anlaşmayla onun Galya’daki yöneticiliği beş yıl daha uzarken, aynı yetkileri Pompeius ve Crassus da İspanya ve Suriye eyaletlerinde elde ediyordu. İÖ 55’te iki lejyon askerle Güney Britanya’ya karaya çıktı ve Thames Irmağı’nın kuzeyine kadar ilerledi. Buradaki kabilelerle çarpıştı. Ancak kışın bastırması yüzünden geri çekilmek zorunda kaldı. Vercingetorix başkanlığındaki Galyalılar ayaklanınca geriye döndü ve bir dizi savaştan sonra Galyalıları yenilgiye uğrattı ve İÖ 51’de Galya Savaşı sona erdi.
Güçlenen Sezar’ın mutlak iktidarı için önünde kalan tek engel Pompeius’tu. Bu arada Pompeius İÖ 52’de tek konsül yardımcılığını, Galya valiliğini ve öteki tüm yetkilerini elinden alınca İÖ 49’da Roma üzerine yürüyüşe geçti. İtalya’yı ele geçirerek, Pompeius’a bağlı İspanya ordusunu yenilgiye uğrattı. Aynı yıl Marsilya’yı ele geçirerek, Yunanistan’ da bulunan Pompeius’un üzerine yürüdü. İÖ 48’de Pompeius’u Pharsala’da bozguna uğrattı ve onu Mısır’a kadar kovaladı.Pompeius ülkesi içindeki politik çekişmelere karşı Sezar’dan yardım almayı uman Mısır Kralı Ptolema-ios tarafından öldürüldü. Bu durumdan hoşlanmayan Sezar, Mısır’ı ele geçirerek olayın sorumlularını cezalandırdı. Mısır tahtını Kraliçe Kleopatra ve kardeşine bıraktı. İÖ 47’de İskenderiye’ deki ayaklanmayı bastırdı. İÖ 45’te Roma’ya dönüşünde olağanüstü yetkilerle donatıldı.
Ömür Boyu Diktatörlük
Kendisine on yıl için verilen diktatörlük hakkı, Aralık İÖ 45’te ömür boyu diktatörlüğe dönüştürüldü. Diktatörlük unvanını adı gibi kullanma ve dokunulmazlık hakkı tanındı. Ölümünden sonra tanrılar arasına kabul edilmesi kararlaştırıldı. Doğduğu aya (Quntilis) Julius (Temmuz) adı verildi. Sikkelere portresi konan ilk Romalı oldu. Diktatörlüğü sırasında yüksek düzeydeki devlet görevlerine yandaşlarını getirdi. Senatoya İtalya’nın tüm kent ve eyaletlerinin temsilcilerinin katılmasını sağlayarak oligarşinin gücünü kırdı.
Tüm eyaletlere Roma vatandaşlığı hakkını tanıdı. Askerlerine toprak dağıttı. Büyük toprak sahiplerini topraklarında kölelerin yanı sıra özgür vatandaşları da çalıştırmaya zorladı. Boşanmaları kısıtlarken, lüksü azaltmaya ve servet aracılıklarını gidermeye yönelik önlemler aldı. Bu önlemler geniş bir kitlenin hoşnutsuzluğuna yol açtı.
Daklar ve Partlara karşı doğu sınırının güvenliğini sağlamak amacıyla doğu seferini düzenlemeye karar verdi. Otoritesinin giderek güçlenmesi cumhuriyetçiler arasında krallığın geri döneceği kaygısının doğmasına neden oldu. Bu kuşkularla cumhuriyetçiler onun ortadan kaldırılmasına karar verdiler. İÖ 15 Mart 44’te başını kızkardeşinin kocası Cassius Longinus ve yakın dostu Marcus Brutus’ün çektiği suikastçılar tarafından Senato’ da bıçaklanarak öldürüldü. Suikastçılar arasında en güvendiği dostu Brütüs‘ü gördüğünde şaşkınlığını ifade eden et tu Brüte? (Sen de mi Brutus) sözleri tarihe geçti.
Ölümünden sonra yerini alan evlatlığı Octavius, Marcus Antonius ve Lepidus ile birlikte II. Triumvirliği oluşturarak, suikastçileri cezalandırdılar. Askerlik sanatının tüm inceliklerini bilen seçkin ve yılmaz bir savaşçı, ikna gücünü sertlikle birleştirebilen başarılı bir devlet adamı olan Sezar, aynı zamanda Latin Edebiyatı’ nın önde gelen yazarlarındandır. Savaşlarını anlatan De Bello Gallico (Galya Savaşı), De Bello Çivili (İç Savaş Üzerine) adını taşıyan iki eseri vardır.
