Sıçan çeşitleri nelerdir? Sıçan türleri ve özellikleri, yaşam ortamları nelerdir? Sıçanların zararları hakkında bilgi. Sıçan nasıl bir hayvandır?
Sıçan (Kaynak: pixabay.com)
SIÇAN; Kemiriciler ya da kemirgenler (Rodentia) takımının Muroidae üstailesinin sıçangiller (Muridae) ailesinden küçükmemeli hayvandır. Fare (Mus) de aynı ailedendir; ama farenin dişleri, öbür Muroidae üyelerinde 20 tane olmasına karşılık yalnızca 16 tanedir; çünkü küçük azı dişleri yoktur. Sıçanlar (Rattus) arasında göçmen sıçan ya da göçmen keme (Rattus norvegicus), ev sıçanı ya da ev kemesi (Rattus rattus) ve cüce sıçan ya da cüce fare [Micromys minutus] sayılabilir.
Sıçan; (Lat. Mus). Geniş anlamda Sıçangiller familyasına giren tüm hayvanlara verilen addır. Ayrıca Rattus cinsinden kemirgenlere de aynı ad verilir. Dünyanın hemen her yerinde yaşar. En zararlı kemirgenlerin başında yer alır. Boyu 10-25 cm arasında değişir. Tüyleri esmerimsi koyu kahverengidir.
Uzun kuyruğu çıplak ve pulludur. Alt ve üst çenesinde iki tane güçlü kesici, altı tane de pütürlü azı dişi vardır. Bu güçlü çenesiyle kemirdiği her şeye zarar verir. Sıçanlar hem halk sağlığı, hem de besin endüstrisi için zararlı oldukları için yok edilmeleri gerekir. Ayrıca kuduz ve veba gibi ölümcül hastalıkların virüslerini taşıdıkları için de çok tehlikelidirler.
CÜCE SIÇAN YA DA CÜCE FARE
Kimi bilimadamları, bilimsel adı Micromys minutus olan kemirgene cüce sıçan, kimileriyse cüce fare derler; ağırlığı 5-6 gr olan bu hayvan, bilinen en küçük memelilerden biridir (yalnızca böcekçillerden ak kuyruklu soreks [Suncus etruscus ya da Pachyura etrusca] bunun yarısı kadar ağırdır). Yazın cüce sıçan, tahıl sapları üstüne, birbirine dolaşmış otlardan oluşan bir yuva yapar; dişi buraya bir kerede 8-9 yavru yavrular. Modern tarım yöntemleri, bu türün ortadan kalkmasını giderek hızlandırmaktadır. Oysa, bu hayvan tahıllara zarar veren böceklerle beslenen bir türdür.
ORMAN SIÇANI YA DA ORMAN FARESİ
Cüce sıçanı, ormanlarda olduğu kadar tarlalarda da rastlanan ve çok daha büyük olabilen orman sıçanı ya da orman faresiyle (Apodemus sylvaticus) karıştırmamak gerekir. Orman sıçanı, kışın eski duvarlar ve saman yığınları içinde barınarak, konutlara yaklaşır; tahıl türü bütün besinleri tüketir ve kişisel yedek besin ayırımı yapar. Çok çabuk üreyen bu hayvanın dişisi bir batında 5-9-yavru doğurmak üzere yılda birçok kez yavrular. Bu, tipik bir tarla sıçanıdır.
Sıçan (Kaynak : pixabay.com)
ŞEHİR SIÇANLARI
Orman sıçanını, çeşitli nedenlerle insanların en amansız düşmanları arasında yer alan göçmen sıçan (ya da göçmen keme) ve ev sıçanını içine alan şehir sıçanlarıyla karıştırmamak gerekir.
Şehir sıçanlarının başlıca özellikleri, her şey yiyebilmeleridir; bu hem etçil hem otçul hayvanlar, taze ya da kokmuş olmasına bakmaksızın her çeşit besine açgözlülükle saldırırlar. Ev sıçanı Avrupa’da ancak Ortaçağ’ ın sonunda ortaya çıkmıştır. Göçmen sıçanın Avrupa’da ortaya çıkışıysa daha geç bir tarihe raslar. Çünkü bu sıçan sözgelimi Paris’te, ancak 1753’te, İspanya’da 1800’de ilk olarak görülmüştür. Her iki türün de Asya kökenli olduğu sanılmaktadır.
Göçmen sıçan ev sıçanından bedeninin daha iri, kuyruk ve kulaklarının da nispeten daha kısa olmasıyla ayırt edilir. Yaşam biçimlerinin farklı oluşu, aralarında görülebilecek rekabeti azaltır. Çok iyi yüzebilen göçmen sıçanın suya gereksinimi vardır; ev sı-çanıysa daha çok kuru yerlere yerleşmiştir.Her ikisinin de beyinlerinin kıvrımlardan yoksun olmasına karşın, davranışları, yüksek bir ruhsal yaşama sahip olduklarını gösterir. Sıçanların yüksek düzeyde ve aşamasıralı toplumsal ilişkileri vardır. Beslenmeye başlama, bireylerin sırasına göre belirlenir; hatta çiftleşmeleri de öyledir.
SIÇANLARIN ZARARLILIĞI
Biyolog Grasse, sıçanların ruhsal yeteneklerinin, laboratuvar deneyleri için seçilmiş ve “tutsaklık nedeniyle sersemleşmiş” olan “beyaz sıçan”ın edimlerine göre saptanmasına karşı çıkmıştır. Ona göre, göçmen sıçan ve ev sıçanı insanların baskınlığına dayanıklı tek memelilerdir. Bütün öbür hayvan türlerinin yabani halde sürekli azalmalarına karşılık, yalnızca, insanlar için gerçekten zararlı tek hayvan olan sıçanın sürekli çoğalması dikkate değerdir. Sıçanların üretkenliği gerçekten olağanüstüdür. Bir çift sıçan, uygun koşullarda, üç yılda 20 milyon yavru yavrulayabilir. Sıçan, insanlar için, yalnızca onların yedek besinlerine zarar verdiği için değil, ama aynı zamanda ve özellikle ağır hastalıklara neden olduğu için de zararlıdır. Bu hastalıklar arasında en önde pire aracılığıyla geçen veba, fare tifüsü, tülaremi ve tripanozoriıiyaz gelir. Sıçanların ısırmaları (hayvanın kendisi mikrop taşıyıcıdır) kuduzun, sodokunun, kanamalı sarılıklı lepto-spirozun (veya spiroketoz) iletilmesine neden olur. Bazı septisemiler için de aynı şey söz konusudur.
Sıçangiller ve Sıçanımsılar
Sıçangiller, (Lat. Muridae). Omurgalı hayvanlardan Memeliler takımının Kemiriciler takımının Yalındişlier alt takımının, Sıçanımsılar bölümüne giren bir familyasıdır. Tüm dünyada yaşarlar. 71 cinsi ve 626 türü vardır. Uyumlu, keskin zekâlı ve yetenekli canlılardır. Çok sivri, tüylü ağız-burun kısımları, çok büyük ve koyu siyah gözleri, tüysüz kulakları en belirgin özellikleridir. Tüylü olan ön ayaklarda 4 parmak ve 5 parmak vardır. Derisi kısa, ince ve parlaktır. Üst çenede 3, alt çenede 3 azı dişi vardır. Çok çabuk ürerler. Sürü halinde göç ederler. Her türlü hayvansal ve bitkisel besinlerle beslenirler. Suda yaşayanların parmakları arasında perde vardır. Bazı türler kışlık yiyeceklerini depolarlar. İyi bilinen türleri: Afrika cırlak sıçanı, cüce sıçan, dikenli sıçan, bizamsıçanı, ev sıçanı, ev kemesi, göçmen keme, hamster, lemming sıçanı, orman sıçanı, pirinç hemsteri, su sıçanı, tarla cüce sıçanı, tarla sıçanı, toprak sıçanı.
Sıçanımsılar, (Lat. Myoporpha). Bazı sınıflandırmalara göre Omurgalı hayvanlardan Memeliler sınıfının, Kemiriciler takımının bir alt takımı ya da bazı sınıflandırmalara göre, Kemiriciler takımının Yalındişliler alt takımının bir bölümü. Dünyanın her yanında yaşarlar. Üçüncü ve dördüncü jeolojik döneme ait tabakalarda fosillerine rastlanmıştır. 132 cins ve 1100’den fazla türü içerir.
İçine aldığı familyalar: Sıçangiller, Körfaregiller, Toprakkazangiller, Yediuyukluyangiller.
