Ülkeler Rehberi Sierra Leone – Sierra Leone ile ilgili bilgi, başkenti, tarihi, ekonomisi, bayrağı, komşuları, coğrafi konumu hakkında bilgi
Kaynak: pixabay.com
Sierra Leone,
- Yüzölçümü: 71.740 km2.
- Başkenti: Freetown.
- Dil: İngilizce, Sudan dilleri (Mande, Malinke), Kreol (Krio). Resmi dil İngilizcedir. Ancak Mande ve Temnelerin konuştukları Sudan (Mande, Malinke) ve Kreol (Krio, Sudan-İngilizce dilleri karışımı) dilleri daha yaygın olarak kullanılır.
- Din: Müslüman (% 40 Sünni), doğal dinler (% 52), Hristiyan (% 8). Halk büyük ölçüde geleneksel doğal dinlere (% 52) inançlarını sürdürmekle birlikte, Müslümanlık (Temneler, Fulaniler) ikinci büyük (% 40) topluluktur. Hristiyanların (% 8), 3/4’ü Katolik geri kalanı Protestan’dır.
- Para birimi: 1 leone =100 cent.
- Başlıca kentleri: Koidu, Bo, Kenema, Makeni.
Batı Afrika’da devlettir. Yüzölçümü açısından, Afrika’nın en küçük üçüncü ülkesi olan Sierra Leone; kuzey ve doğudan Gine, güney ve batıdan Liberya ve Atlas Okyanusu ile çevrilidir.
Yüzey Şekilleri;
Kuzeybatıda Sierra Leone Yarımadası dışına, kıyı bölgeleri, mangrov bataklıkları ve ırmak haliçleriyle parçalanmış sulak çayırlıklarla kaplıdır. İç bölgedeki ovalık alan, kuzeye doğru 450 m’yi aşan yaylalara dönüşür. Doğu Bölgesi genellikle dağlıktır. Bu arada Sierra Leone’nin en yüksek dağları yer alır. Loma Mansa (1.948 m), Sankanbirva (1.853 m). Güneybatıda 300 m’yi aşan bir dizi yayla vardır. Kuzeydoğu-güneybatı doğrultusunda akan ırmaklar, Atlas Okyanusu’na dökülür. Bunlardan Büyük Scarcies Irmağı, Gine ile olan kuzey sınırını, Mano Irmağı ise Liberya sınırının bir bölümünü çizer. Atlas Okyanusu kıyı şeridi uzunluğu 563 km, genişliği 48-80 km’dir.
İklim;
İklim tropikaldir. Yıllık ortalama sıcaklık, kıyıda 25°-27°C, iç kesimlerde 26°-28°C’dir. Mayıs-ekim arasındaki yağmur mevsiminde, havada nem oranı aşırı yükselir (özellikle en yağışlı dönem temmuz-eylül arasında % 90’a ulaşabilir). Yüksek yağış alan güney kıyısında, ortalama yağış tutarı yılda 3.300 mm, kuzeyde yayla bölgesinde 2.000 mm’dir. Sahra’dan esen harmattan rüzgârı, kasım-nisan arasındaki kurak mevsimde etkindir.
Bitki Örtüsü ve Hayvanlar;
Toplam yüzölçümün yalnızca % 5’i ormanlıktır. Liberya sınırı yakını (Gola Ormanı) ve Sierra Leone Yarımadası başlıca yeşil alanlardır. Doğuda Kenema Bölgesi’nde hâlâ görülen Afrika maunları ve tik ağaçlarının ticari değeri yüksektir. Mangrov bataklıklarında yetişen palmiye ağaçlarından, önemli bir dışsatım ürün olan piasava (kalın iplikler) elde edilir. Savanlara daha çok kuzeydoğuda rastlanır. Az sayıdaki büyük av hayvanları arasında, fil, sığır, ırmaklarda da suaygırları ve timsahlar sayılabilir.
Ekonomi;
Tarım: Toplam yüzölçümün % 55’ini ekilebilir alanlar, % 30’unu otlaklar oluşturur. Tarım sektörü, çok önemli olmakla birlikte, bazı ürünler tüketim düzeyinde (pirinç, mısır, buğday, akdarı ve sorgum, manyok); yerfıstığı, kakao, piyasaya zencefil, dışsatıma yöneliktir.
Hayvancılık: Hayvancılık, kümes hayvancılığı, kuzey ve batı bölgelerinde yaygındır. Ancak, hayvan niteliği ve niceliği, tüketimi karşılamaktan uzaktır. Balıkçılık, BM Gıda Tarım Örgütü’nün (FAO) desteğiyle hızlı bir gelişim içindedir.
Endüstri: Tarım ürünlerinin işlenmesine dayalı endüstri sektöründe ayakkabı, mobilya, sigara, boya, balık konservesi, öteki başlıca dallardır. Yıllık elektrik enerjisi üretimi 85 milyon kWh’tır.
Doğal Kaynaklar: Doğal kaynaklar (başta elmas, boksit, krom ve demir filizleri olmak üzere, altın, titanyumoksit, molibden) zengindir ve ekonomide önemli rol oynar. Ticari değeri olan maun ve tik ağaçlarından sağlanan kereste, mobilyacılıkta kullanılır. 1978′ de elmas kaçakçılığını önlemek amacıyla daha gerçekçi bir vergi sistemi getirilmiştir.
Kaynak: pixabay.com
Tarihi
Portekizliler 1462’de bugünkü Sierra Leone kıyılarını bulduklarında, bu topraklarda Temneler ve öteki Afrika halkları yaşamaktaydı. 16. yüzyılda İngiliz köle tüccarları, kıyıları yağmalamaya başladılar ve 18. yüzyıla kadar yılda 2.000 köle başka yerlere satıldı. 18. yüzyılda Temnelerin bir bölümü Müslümanlığı benimsedi. Amerikan Bağımsızlık Savaşı’ndan (1775-1783) sonra, Amerika’daki köleliği kaldırma yanlıları, serbest bırakılan kölelerin yeniden Afrika’ya yerleştirilmelerini istediler. 1787’de serbest kölelerden oluşan bir grup, 1792’de Freetown’u kurdular. Kent, 1808’de, bir İngiliz kraliyet sömürgesi oldu. 1808-1864 arasında yaklaşık 50 bin köle yeniden buraya yerleştirildi. Ülke, 1896’da tümüyle Britanya’nın yönetimi altına girdi. Serbest kölelerle bunların boyundan gelenler (Kreoller) Hıristiyanlığı benimsediler ve 19. yüzyıl sonlarında yönetimle ilgili kimi görevlerde çalışmalarına karşın, 20. yüzyılda yerlerini büyük ölçüde Beyazlara bıraktılar. 1951’de kabul edilen anayasanın ardından yapılan 1951 seçimlerini Dr. Milton Margai kazandı. Dr. Milton Margai, Sierra Leone’nin bağımsızlığını kazandığı Nisan 1961’de başbakan oldu ve ölünceye kadar bu görevde kaldı (1964). Ölümünden sonra yerine üvey kardeşi Sir Albert Margai geçti.
1967 seçimlerinde, Dr. Siaha Stevens’in başkanlığındaki Halk Kongresi çoğunluğu kazandı. İki askeri darbenin ardından Nisan 1968’de Dr. Stevens’in başkanlığında yeni bir sivil hükümeti kuruldu. 1971’de Cumhuriyet ilan edildi ve Stevens cumhurbaşkanı oldu. Kendisine karşı düzenlenen darbe girişimlerine karşın, Stevens 1978’de tek partili bir devlet durumuna getirdi. Stevens hükümetlerinde ilk kez 1980’de devlet bakanı olarak görev alan, 1982 genel seçimleri sonrasında da bu yerini koruyan Kara Kuvvetleri Komutam Tuğgeneral Joseph Saidu Momoh, Ağustos 1985’te, Halk Kongresi Kurultayı’nda, yaşı 80’i aşmış bulunan Stevens’in yerine başkan adayı seçildi. 1 Kasım 1985’te, ülke genelinde yapılan ilk başkanlık seçimini, tek aday olarak katılan ve oyların % 98’ini alan J. Swaidu Momoh kazandı. Ancak, Momoh, başkanlık döneminin ilk üç yılında, ülke sorunlarının çözümünde somut bir başarı kazanmadığı gibi, Mart 1987’de de darbe girişimiyle karşılaştı. Altın ve elmas kaçakçılığının önüne geçilememesi, ekonomik bunalımı daha da tırmandırdı.
Nisan 1989’da, bağımsızlığın 28. yıldönümü nedeniyle siyasal bir af beklenirken, 1987 darbesine adı karışan başkan eski yardımcısı F. Minah ve beş arkadaşının uzun bir yargılama sonunda asılması, ekonominin yanı sıra, politik yaşamda da gerginliğin artmasına yol açtı. 1991’in olaylarını, Sierra Leone güçleriyle asi Charles Taylor komutasındaki Liberya Ulusal Yurtsever Cephesi güçleri arasında sürüp giden sınır çatışmaları belirledi. Karışıklıklar sürerken 28 Nisan 1992′ de Yüzbaşı Valentine Strasser önderliğindeki beş kişilik bir askeri cunta yönetime el koydu, Başkan Momoh Gine’ye sığındı. Başkanlığı üstlenen Strasser en kısa sürede demokrasiye geçileceğini söyledi. 1996’daki başkanlık seçimlerini Alhaci Ahmet Tejan Kabbah kazandı. 1998 Şubatmda yeni bir darbeyle ülkenin geleceği belirsizliğe itildi.
Freetown
Freetown; Sierra Leone’nin başkentidir.
Ülkenin en büyük yerleşim merkezi ve başlıca limanıdır. Sierra Leone Yarımadası’nın kuzey kıyısında, Atlas Okyanusu’na dökülen Rokel Irmağı ağzında yer alır. Son derece korunaklı doğal limanından elmas, hurma ve demir filizi, dışsatımı gerçekleştirilir. Besin, kereste, mobilya, ayakkabı, başlıca endüstri etkinlikleridir.
Tarih
1772’de, çıkarılan bir yasayla Büyük Britanya’da özgürlüğüne kavuşan köleler için, kölelik karşıtı İngilizler tarafından kuruldu. 1787’de, 400 eski köleden oluşan bir topluluk, kentin bugünkü yeri yakınında Temne boyundan toprak satın aldılar. Yerleşim, çeşitli hastalıklar, gereksinim maddeleri yokluğu, yerlilerin saldırıları karşısında yok olmak üzereyken, 1792’de, Sierra Leone Şirekti 1.000 kadar göçmen daha gönderdi. Kölelik karşıtı devriye gemilerin başlıca deniz üssü oldu. 1850’de özgürlüğünü kazanmış 70 bini aşkın köle, sömürgeye yerleşti. 1808-1843 ve 1866-1888 arasında Batı Afrika’daki tüm İngiliz toprakları Freetown’dan yönetildi. Kente yerleşen halkın birbiriyle evlenip kaynaşmasından Kreol adı verilen melez bir nüfus türedi. İngiliz gelenek ve göreneklerini uyarlayıp Hristiyanlığı benimseyen Kreoller, kendilerini yerli Afrikalılardan üstün görmeye başladılar. İngilizlerin desteğiyle tüccar, zanaatçı, öğretmen olarak sivrildiler. 1898’de, Sierra Leone İngiliz koruması altına alındıktan sonra Freetown, yönetim merkezi oldu.l961’de bağımsızlığın kazanılmasından sonra da bu konumunu korudu.
