Siirt şehrimizin ve bulunduğu bölgenin tarihi, tarihçesi. Siirt şehrinde bulunan tarihi mekanlar ve yerler ile ilgili bilgiler.
Siirt Tarihi: Tarih çağlarında Siirt yöresinde ilk yerleşenler Hunilerdir. İÖ 2. bin yılın ortalarında Hurrilerin Mitanni Devleti’ni kurmalarından sonra, Siirt yöresi bu devletin sınırları içinde kaldı. İÖ 13. yüzyıla kadar varlığını sürdüren bu devletin ardından, yöre bu kez Asur egemenliğine girdi. İÖ 7. yüzyılın sonlarına doğru İskit ve Kimmer boylarının saldırıları karşısında güçsüzleşen Asur Devleti, İÖ 612’de Medler tarafından ortadan kaldırılınca bölge topraklan bu kez Med egemenliğine girdi. Kızılırmak kavisine kadar uzanan bu alan, İÖ 546’da Medlerle birlikte Anadolu’daki Lidya Krallığı’nı da sahnesinden silen Persler, tüm Anadolu’yu ele geçirdiler. İki yüzyıllık Pers egemenliğinden sonra, Asya Seferi’ne çıkan Makedonya Kralı Büyük İskender, İÖ 332’de Siirt ve yöresini Pers egemenliğine son vererek topraklarına kattı.
M.Ö. 323’te İskender‘in ölümünden sonra parçalanan İskender İmparatorluğu’nun toprakları üzerinde kurulan Hellenistik krallıklardan biri olan Seleukos Krallığı, Siirt yöresini kendi egemenlik alanı içine aldı. İÖ 2. yüzyılın sonlarında yörede güçlenen Parth Devleti, İÖ 129’da Siirt’i ele geçirdi. İÖ 34’te Romalılar yöreye egemen oldular. 395’te Roma İmparatorluğu’nun ikiye ayrılmasından sonra Bizans İmparatorluğu’nun elinde kalan Siirt, İran’da Sasani Devleti‘nin kurulması üzerine bu kez Bizans ile Sasaniler arasında bir çekişme alanı oldu. Sık sık el değiştirdi. Halife Ömer (634-644) döneminde Araplar 640’ta Siirt’i İslâm Devleti’ne bağladı. Emevilerin yerine kurulan Abbasiler döneminde de, Arap egemenliğinde kalan Siirt, 927’de yeniden Bizans egemenliğine girdi. 11. yüzyıl başlarında yörede güçlenen Mervaniler, Siirt’i ele geçirdiler.
1071 Malazgirt Savaşı‘ndan sonra, Büyük Selçuklu Sultanı Melikşah (1055-1092) döneminde Siirt fethedildi. 1144’ te bir ara İmadettin Zengi’nin eline geçtiyse de, 1146’da Artukluların Hısn Keyfa kolu kenti ele geçirdi. 1231’de Moğollar, Siirt ve çevresindeki birçok kenti ele geçirdiler ve yakıp yıktılar. 1256’da İlhanlı Devleti’nin tarih sahnesinden silinmesinden sonra, bölge Artuklu, Karakoyunlu ve Eyyubiler arasında çekişme alanı haline geldi, sürekli el değiştirdi, 1460’ta da Akkoyunlular tarafından ele geçirildi. Akkoyunlu Devleti‘nin ortadan kalkması üzerine, Safeviler, Güneydoğu Anadolu Bölgesi’ni topraklarına kattılar. Çaldıran Savaşı’nda Şah İsmail’in Yavuz Sultan Selim‘e yenilmesi (1514) üzerine yöre Osmanlı egemenliğine girdi. Osmanlı yönetiminde Siirt, Diyarbakır Eyaleti’nin bir sancağı durumundaydı. Vilayetler örgütü kurulduktan sonra yine Diyarbakır’a bağlı kaldı ve 1884’ te Bitlis Vilayeti’ne bağlandı. Cumhuriyet’in kurulmasından sonra il merkezi oldu.
Tarihsel Eserler
Uzun bir tarihsel geçmişe sahip olmakla birlikte Siirt’te günümüze ulaşan tarihsel eser çok azdır. Dinsel içerikli en önemli eser Ulu Camidir. 1129’da Selçuklu Sultanı Mugisettin Mahmut tarafından yaptırıldı. Tek minaresi silindir biçimlidir ve tuğladan yapılmıştır. Ceviz ağacından yapılmış olan değerli minberi, 1933’te Ankara Etnografya Müzesi’ne getirildi ve sergilemeye koyuldu. Selçuklu ağaç işçiliğinin eşsiz örneklerinden biri olan bu minber, geometrik motifler, yazıt kuşaklarıyla ilgi çekicidir. Kentteki en eski camilerden biri olan Cumhuriyet Camisi’nin kesin yapım tarihi bilinmemektedir. 1929’da Hıdr-ül-Ahdar olan adı Cumhuriyet Camisi’ne çevrildi.
1929’daki onarımda, yıkılmış olan minaresi yeniden ayağa kaldırıldı. Merkez İlçe’de sözü edilmeye değer üçüncü dinsel yapı Çarşı (Asakir) Camisi’dir. 1265’te Artukoğlu Melik üs-Salih Hüsrettin Mahmut tarafından yaptırıldı.Minaresi tek şerefelidir. Cami avlusunda bulunan Hasan Askeri’ye ait türbe nedeniyle camiye, Asakir Camisi de denir. Siirt’in 10 km kuzeydoğusunda yer alan Aydınlar (Tillo) Bucağı’nda önemli iki türbe; İbrahim Hakkı Türbesi ile Sultan Mahmut Türbesi vardır.
