Halide Edip Adıvar’ın en ünlü eseri olan Sinekli Bakkal’ın özeti, yorumlar, eleştiriler ve Halide Edip hakkında da kısa bilginin yer aldığı yazımız.
“Sinekli Bakkal” ünlü Türk romancısı Halide Edip Adıvar‘ın romanıdır. Bu roman, sadece yurt içinde değil yurt dışında da başarı sağlamıştır. Halide Edip Adıvar, romancı, yazar, hatip ve profesördür. 1884’te İstanbul’da doğmuştur. Üsküdar Amerikan Kolejinde okumuş ve özel dersler almıştır. Muhtelif sebepler ile Anadolu ve Avrupa’da bulunmuştur. Türk romancılığına büyük hizmetleri ve katkıları olmuştur.
On beşi aşan eserleri arasında en ünlü olanı aşağıda özetini göreceğiniz “Sinekli Bakkal” dır.
Romandaki kişilerin önde gelenleri şunlardır:
Emine: Sinekli Bakkal Sokağı’nın imamının kızı, Kız Tevfik’in karısı, Rabia’nın annesidir. Babasının verdiği eğitim nedeniyle oldukça tutucu ve hayata maddi açılardan bakan bir kahramandır.
Kız Tevfik: Rabia’nın babasıdır. Karısı Emine’nin aksine, rahat, deli dolu, neşeli bir kahramandır. Tiyatro ile uğraşmaktadır.
Rabia: Ailesinden dini eğitim almış, sesi çok güzel olan bir genç kızdır. Musiki ile uğraşmaktadır. Dinine bağlı bir kişi olan Rabia, romanın başkahramanıdır. Romanda Doğu medeniyetini temsil etmektedir.
Peregrini: İtalyan asıllı bir kişidir. Romanda musiki ile uğraşan, duygusal, hassas bir kahraman olarak işlenir. Batı medeniyetini temsil eder.
Vehbi Dede: Mistik bir kişiliktir. Kâmil insanı sembolize eder. Dinî ve şahsi özellikleri bir arada işlenir. Olgun, bilge, zarif bir kahramandır.
Diğer Kahramanlar: İmam, Zaptiye Nazırı Selim Paşa, oğlu Hilmi Bey.
Kısaca Özeti
Bu roman istibdat devri (baskıcı) sıralarındaki İstanbul’un bir semtinde geçen hayatı anlatır. Bu semt “Sinekli Bakkal” semtidir. Bu semtin imamının kızı Emine aynı semtte bakkallık yapan “Kız Tevfik” ile evlenir. Kız Tevfik orta oyuncusu, karagözcüdür. Kadın kıyafetine girerek herkesi güldürür. hatta dükkana gelen müşterilere karısının taklidi yapar. Bu yüzden karısı ile kavga ederler. Karısı babasının evine kaçar.
Tevfik’te saray tarafından İstanbul’dan sürülür. Bu sırada Emine’nin Rabia adında bir kızı doğmuştur. Kızın çok güzel bir sesi ve musikiye karşı sevgisi vardır. Kız Tevfik sürgünden dönünce Rabia babasının yanına gider. “Sinekli bakkal” daki dükkanlarını beraber işletirler. Çok mutlu bir hayatları vardır. Çünkü Rabia zaten bir sanatkar olan babasının yanında bol bol musiki ile uğraşabilmektedir.
Kız Tevfik bazı sebeple ile ikinci defa olarak tekrar sürgün edilince Rabia yalnız kalır. Fakat artık pek yalnız da değildir. Çünkü musiki hocası Pregrini ile evlenmiştir. Pregrini Rabia için dinini değiştirmiş ve müslüman olmuştur. Bu ara Rabia’nın annesi ve büyübabası da ölmüştür. Kız Tevfik sürgünden dönünce tekrar eski hayatlarına başlarlar.
HALİDE EDİP ADIVAR
1884-1964 yıllan arasında yaşamış olan Halide Edip Adıvar, Türk Edebiyatının önde gelen kadın yazarlarından biridir. Halide Edip Adıvar, çok yönlü bir şahsiyettir. Müfettişlik, milletvekilliği, üniversitede hocalık yapmıştır. İşgal yıllarında bizzat savaşın içinde bulunmuştur. Halide Edip Adıvar, yazdığı romanlarında önce aşk gibi bireysel konuları işler. Daha sonra Türkçülük akımının da etkisiyle romanlarında devrin sosyal ve siyasi durumunu, gelenek ve göreneklerini, işlemeye başlar. Bu romanlarında dili öncekilere göre daha sade ve realisttir.
Halide Edip’in başlıca eserleri; Sinekli Bakkal, Ateşten Gömlek, Mor Salkımlı Ev, Yeni Turan, Türk’ün Ateşle İmtihanı, Handan, Vurun Kahpeye… Halide Edip Adıvar’ın edebi anlayışı ve sanatında yeni bir dönemin başlangıcıdır. II. Abdülhamit dönemi şartlarını fakir bir mahalle çerçevesinde anlatan bir romandır. Romanda dönemin her kesimden insan bir arada ve tüm özellikleriyle yer alır. Bu bakımdan, döneme her yönüyle ışık tutan çok önemli bir eserdir.
Kitap Hakkında Yorumlar ve Yargı:
«Sinekli Bakkal bir töre romanıdır, Eserde Aksaray’ın Sinekli Bakkal semti ve o semtin çevresinde II. Abdülhamit devri Türkiye’sinin toplumsal durumu ele alınmıştır. Hüseyin Rahmi’nin romanlarında o kadar rahatlıkla ve ustalıkla anlatılan bütün o mahalle kadınları, tulumbacılar, yobaz imamlar vb. burada pek de yerine oturmamış, biraz da göstermelik olarak esere iliştirilmiş gibi durmaktadır. Eserin temeli mistik bir görüş üzerine kurulmuştur.» (Cevdet Kudret).
«Burada tam anlamıyla kahraman bile yok; olaylarla sürüklenen insanlar var. Bu roman, bütünüyle muhteşem bir tutarsızlık gösteriyor. İçindeki insanlar, hatta en önemlileri bile, bir roman kahramanı için duyacağımız ilgiyi uyandırmadan zaman zaman görünüp kayboluyorlar. Romandaki kişiler varlıklarını kendi kendilerine haklı kılacak güçte değiller. Çoğu bizde olayların gelişi gerektirdiği için oradaymışlar duyusunu uyandırıyorlar.» (Orhan Burian).
«Burada da Halide Edip, o eski tutumunun bağışlanmaz yanlışına düşmüş. Rabia’nın çocukluğuna kendi olgun yaş bilincini yerleştirmiş, kendisinin ancak elli yaşlar sınırında ulaşabildiği karşıt kaynaklar bileşimini Rabia’nın genç kişiliğinde toplamıştır. Ama Sinekli Bakkal’daki mahalle, sadece bir dekordur; cansız, kuru, eksik. Halide Edip, bu mahallede yaşamamıştır; mahallenin ruhunu bilmez. Yazar, mahalleyi, bu canlı çevreyi merkez yapmak istediği halde, ilgisi hep onun dışına taşar. Romanda gözümüzde canlanan yerler de asıl buralarıdır. Böylece Sinekli Bakkal, sanıldığı kadar toplumsal bir roman olmaz; tabi toplumcu hiç değildir. Tek tek insanlar vardır. Sinekli Bakkalda halk yoktur; halkın gerçeği yoktur.» (Rauf Mutluay).
Yorum yapılmamış
teşekkürler