Türkiye’ni en büyük gölü olan Van gölü hakkında bilgi. Van gölünü suyunun özellikleri, Van gölündeki yaşam hakkında bilgi.
Türkiye’nin en büyük gölüdür. Doğu Anadolu Bölgesi’ndeki Van ilinin batısında İran sınırı yakınlarındadır. Yüzölçümü 3.764 km2 denizden yüksekliği 1.720 metredir. Van ve Bitlis’in sınırları gölün ortasından geçer. Göl bu iki ilin arasındadır. Doğusunu Van, batısını Bitlis sınırlar.
Gölün kıyıları bitki örtüsü bakımından fakirdir. Göl çevresinde genel olarak sert bir kara iklimi vardır. Burası kasım, aralık aylarından, mart, nisan aylarına kadar yağış görür. Mayıs ve haziran aylarında çevredeki karların erimesi ve yağmurların artması ile göle bol tatlı su karışır. Yazlar kurak geçer, sıcaklık bütün bölgede olduğu gibi +25-30’u bulur.
İlkbaharda, karların erimesi ve yağmurlar göl yüzeyini 50-60 cm. kadar yükseltir. Bu yükseliş sonbahar aylarında azalmakla beraber bazı kesimlerde özellikle Adilcevaz, Erciş ve Reşadiye bölgelerinde 2-3 metreyi bularak tehlikeli bir hal alır.
Van Gölü’ne akan birçok tatlı su vardır. Bunların başlıcaları, doğuda Karasu, Mermit ve Engit, kuzeyde Bend-i Mahi, Zeytir, batıda Sor, Kermiç ve Adilecevaz, güneyde Koton, Sapor ve Güzel sularıdır. Bu derelerin hepsinin suları ilkbaharda çoğalır, yaz ve sonbaharda azalır.
Van Gölü çanağında yer yer su kaynakları vardır. Bu iç kaynaklar yüzünden artan göl suları, seviyeyi daima yükseltmektedir. Durgun zamanlarda, gölün içinde göze çarpan yapı kalıntıları bunu ispat eder. Bununla beraber 1870 yılından beri korkulacak bir yükselme olmuş değildir.
Bitkiler ve Ürünler : Tektonik bir göl olan Van Gölü’nün çevresindeki volkanik dağların zaman zaman lav fışkırması (eski çağlarda) ve yer altındaki çatlaklardan yüzeye birçok madeni cisimlerle, tuz ve benzerlerinin sızması Van Gölü sularının yoğunluğunu çoğaltmış tadını da acılaştırmıştır.
Göl’ün derinliği 10-100 metre arasında değişir. Kıyıların önemli bir kısmında derinlik 1-2 metreyi geçmez. Göl sularında çeşitli maden tuzlarının bulunması bitki hayatı üzerinde rol oynar. Van Gölü’nün bütün kıyılarında ve içinde hemen hemen hiç yosun ve su bitkisi yoktur. Bu suyun fazla sodalı olmasından ileri gelir. Göl’ün balıkları gözle görülemiyecek kadar küçük canlılarla ve diğer hayvani besinlerle beslenirler. Bir su çölü durumunda olan Van Gölü’nde suyun yarattığı şartlarla uyuşarak yaşayabilen tek balık halk dilinde İnci adı verilen tatlı su kefali’dir. Tatlı sulardaki cinsinden küçük olan balık fazla büyüyememektedir. Ağırlığı 25-30 gram ve boyu 15-20 santim kadar olan bu balığın tadı fena değildir.
Balık avcılığı ve havyar endüstrisi pek ileri değildir. Son yıllarda elde edilen havyar bakımından balık avcılığına önem verilmektedir. Hesaplara göre Van Gölü’nden yılda 1.000 ton kadar balık avlanabilir. Elde edilen balıkların bir kısmı tuzlandığı gibi geri kalanlarından balık unu yapmak mümkündür. Bu avcılıktan elde edilecek havyar da 60-70 ton kadardır.
Gölün Dış Görünüşü : Van Gölü’nde birçok adacık vardır. Bunların en büyüğü uzunluğu 1,5 eni 0,5 km. olan Akdamar adasıdır. Bu adada VII. yüzyılda Ermeniler tarafından yapılmış bir manastır ve sarnıçlar vardır. Bu adanın yanındaki küçük fakat verimli Atrek adası, manastır hayvanlarının otlağıydı. Göldeki başka adalar Kuş, Çarpanak ve Gadir adalarıdır. Kayalık olan bu adalarda bitki yetişmez. Erciş ilçesinin kıyısındaki Erciş Kale adacığı önce karaya bitişik iken 1887’den sonra suların yükselmesi ile ada haline geldi.
