Abdülmecid Efendi kimdir ve ne yapmıştır? Son halife Abdülmecid Efendi hayatı, biyografisi, dönemi önemli olaylar hakkında bilgi.
Abdülmecid Efendi
Abdülmecid Efendi; son Osmanlı veliahtı ve halifesidir (İstanbul 1868-Paris 1944).
Babası Abdülaziz, annesi Hayrandil Kadın’dır. Babası tahttan indirildiğinde 7 yaşındaydı. Eğitimini annesiyle ablası üstlendi. Küçük yaşta orduya alındı, kısa sürede albaylığa kadar yükseltildi. Fransızca, İngilizce, Almanca ve Arapça öğrendi. Okumaya, yazmaya, şiire, müziğe, resme ve spora düşkündü. II. Abdülhamit’in en sevdiği şehzadeydi. İkinci Meşrutiyet’ten sonra Çamlıca’daki konağı seçkin sanatçıların uğrağı oldu. 1918′ de veliaht oldu. Balkan Savaşı sırasında İttihat ve Terakki yönetimine karşı çıkmıştı. Kurtuluş Savaşı’nda da Anadolu’ya geçmeyi kabul etmedi. Mustafa Kemal güçleriyle Damat Ferit yönetimi arasında kararsızdı. Bununla birlikte saltanatın kaldırılmasından sonra TBMM tarafından halifeliğe getirildi (18 Kasım 1922).
Halifeliğe Geçişi
Halifeliğe geçiş töreninin eski cülüs (tahta oturuş) törenlerinde olduğu gibi Topkapı Sarayı Akağalar Kapısı önünde yapılmasını istiyordu. Ankara Hükümeti ise tahta çıkış töreni anlamına geleceği için buna kesinlikle karşıydı. Yeni halifeyi kutlama töreni Veliaht Dairesi’nde yapıldı. Kutlamaya gelenler arasında TBMM temsilcileri de vardı. Mustafa Kemal Paşa da kendisine bir yazı yolladı. Fakat Abdülmecit Efendi ataları olan padişah ve halifeler gibi davranmaktan vazgeçmedi. Halifeliği yanında Osmanlı saltanatını da yeniden kurma umudunu yitirmedi. 29 Ekim 1923′ te Cumhuriyet’in kurulmasından sonra Cumhuriyet karşıtlarının etrafında toplanması üzerine TBMM’nin 3 Mart 1924’teki oturumunda Urfa milletvekili Şeyh Saffet Efendi ile 151 arkadaşının Halifeliğin kaldırılması konusunda verdiği önerge yasalaştı ve Halifelik kaldırıldı. Aynı yasa gereğince Osmanlı hanedanı üyelerinin de yurtdışına çıkarılması kararlaştırıldığı için Abdülmecit Efendi, sabaha karşı ailesiyle birlikte saraydan alınıp Çatalca’da trene bindirilerek sınırdışı edildi.
Abdülmecit Efendi’nin halifeliğiyle birlikte altı yüz yıllık Osmanlı saltanatı ve hanedanı da tarihe karıştı. Abdülmecit, İngilizlerin Mısır’a, dünürü (kızı Dürrişehvar’ın kayınbabası) Haydarabat nizamının Hindistan’a yerleşmesi çağrılarını Ankara Hükümeti’nden çekindiği için kabul etmedi. Bir İslâm ülkesine değil, İsviçre’ye gitmeyi yeğledi. Dışardaki sürgün yaşamını İsviçre’ de ve Paris’te geçirdi. Paris’te kalpten ölünce cenazesini oğlu Mısır’a kızı Hindistan’a götürmek istedilerse de Paris’te bir caminin avlusuna gömüldü. 10 yıl sonra kemikleri Medine’ye Harem-i Şerife taşınarak Vahhabilerin inançlarına göre taşsız olması gereken bir mezara kondu (30 Mart 1954).
Kaynak 2
Osmanlı padişahları soyundan gelen son halife ve saltanatın son veliahtıdır. İstanbul’da doğdu. Babası Abdülaziz, annesi Hayrandil Kadın’dır. Kırk yaşına kadar sarayda hapis gibi yaşadığından pek büyük bir tahsil görmemiş fakat diğer şehzadelere nispetle daha bilgili yetişmiştir. Yabancı dil bilir ve güzel sanatlara karşı merakı olan, resimden anlayan bir kimse idi. Yalnız, bir parça yaşı ile bağdaşmayan hafif ve hoppa bir yaradılışı vardı ki bu halk tarafından da pek hoş karşılanmazdı.
1918 yılında V. Mehmet öldü ve yerine Vahdettin VI. Mehmet adı ile tahta geçince, Abdülmecit Veliaht oldu. Milli Mücadele başlayınca pek açık olmamakla beraber, gizli gizli taraftarlık etti ve Anadolu’da çarpışanlara manevi yardımını esirgemedi. Fakat, bir yandan da oğlunu Vahdettin’e damat etmekten çekinmedi. VI. Mehmet (Vahdettin) yabancı devletlerin himayesine sığınarak memleketten kaçtıktan sonra Ankara’da ki Büyük Millet Meclisi 1 Kasım 1922 de saltanatı kaldırınca onun da veliahtlığı kalkmış oldu. Yalnız 18 Kasımda kendisine Müslümanların başı olan Halifelik verildi. Fakat Cumhuriyetin ilanından sonra Büyük Millet Meclisi 3 Mart 1924 tarihinde Halifeliğin de kaldırılıp bütün hanedanın hudut dışı edilmesine karar verince, Abdülmecit de bütün öteki Osmanoğulları gibi memleketten uzaklaşmak zorunda kaldı. 1944 yılında Paris’te öldü. Kızlarından Dürrüşehvar, Hint mihracelerinin en zengini olan Haydarabat Nizamının oğluyla evlenmiştir.
