Darüşşafaka, Cemiyet-i Tedrisiyye-i İslamiye adı ile 30 Mart 1863’te babası ölmüş ve parasal durumu yetersiz kız – erkek öğrencilere karşılıksız eğitim olanakları sağlamak amacıyla, zamanın ilerici devlet adamları Maliye Nazırı Yusuf Ziya Paşa, Gazi Ahmet Muhtar Paşa, Vidinli Tevfik Paşa, Hariciye Nazırı Sakızlı Esad Paşa ve Trabzonlu Ali Naki Efendi öncülüğünde kurulmuştur.

İlk zamanlar Kapalıçarşı esnaf çıraklarını boş zamanlarında eğitmek için Beyazıt’ta 1865’te Simkeşhane içinde Emretullah Valide Sultan mektebinde ve daha sonra da Aksaray’da Çakırağa Camii karşısındaki Ebubekir Paşa mektebinde öğrenime başlanmış, ancak bu binalar yeterli olmadığından yeni bir okul inşasına karar verilmiştir.

Bu amaç için Sultan Abdülaziz 7.000 altın, Maliye Hazinesi 3.471 altın, Hidiv Paşa 1.000 altın bağışta bulunmuş, devrin ileri gelen devlet adamların da katkıları ile bu bağışlar kısa sürede 30.172 altına ulaşır. Darüşşafaka, 1993-1994 öğrenim yılında, değil ilköğretim lise düzeyinde, yüksek okul düzeyinde bile ülkemizde bir örneği bulunmayan Sarıyer’deki yeni yerleşkesine taşınır. Darüşşafaka öğrencileri, çağdaş bir ortamda, akla ve bilime uygun çağdaş yöntemlerle eğitimlerini sürdürmekte, Cumhuriyetin değerlerine bağlı, hoşgörülü, başarılı, yabancı dil bilen, yaşama sevinci dolu yurttaşlar olarak yetişmekte, toplumdaki yerlerini almaktadır.