Sosyal grup türleri ile ilgili genel bilgilerin yer aldığı yazımız. Sosyal grup türleri nelerdir? Gruplar neye göre oluşmaktadır?
Toplumsal yaşamda birçok grup türüne rastlamak mümkündür. Bir grup ve o gruba ait özelliklerin farklı gruplarda farklı şekillerde yer alması mümkündür. Sosyologlar grupları değişik şekillerde sınıflandırmışlardır.
1. Bireyin gruba katılış biçimine göre gruplar:
a) Bireyin, kendi iradesiyle katıldığı gruplar. Dernekler, kulüpler, eğlence ve arkadaşlık grupları bu tür sosyal gruplardandır. Birey, dilediği zaman bu gruplardan kolayca ayrılabilir.
b) Bireyin iradesi dışında katıldığı sosyal gruplar. Aile ve millet bu tür sosyal gruplardandır. Akrabalık bağları ile millet bağları, ölünceye kadar devam eder. Birey istese de bunların dışına çıkamaz.
2. Sürelerine Göre Sosyal Gruplar
a) Geçici sosyal gruplar: Bunlar bir süre devam edip sonra yok olurlar. Örneğin bir iş yapmak amacıyla bir araya gelip iş bitince dağılan bireylerin oluşturdukları sosyal gruplar bu türdendir. Spor faaliyetleri ve müsabakalar için oluşturulan gruplar da bu türdendir.
b) Sürekli sosyal gruplar: Bu grupların ömürleri, insan ömründen daha uzundur.Köy sosyal grubu, kent sosyal grubu, aile, millet, devlet sosyal grupları bu türdendir.
3. Nüfus Miktarına Göre Sosyal Gruplar
a) Küçük Sosyal Gruplar: Az sayıdaki bireylerden oluşan gruplardır.Bu gruplaröa yüz yüze ilişkiler en önemli özelliktir. Günümüzün modern ailesi, arkadaşlık grupları, oyun grupları bu tür gruplardandır.
b) Büyük Sosyal Gruplar: Millet, şehir gibi kalabalık nüfuslu gruplardır.
4. Birincil ve İkincil Sosyal Gruplar
Sosyolog Charles Horton Cooley; grupları birincil grup, ikincil grup olarak ikiye ayırmıştır. Cooley’in ayrımı ilişki türüne göre düzenlenmiştir.
Birincil Sosyal Grubun Özellikleri:
Birincil sosyal grupların belirgin özellikleri şunlardır:
• Yüz yüze ilişkiler egemendir.
• Bireyler arasında duygusal yönden güçlü, samimi ilişkiler vardır.
• ilişkilerde toplumsallık vardır. “Ben” duygusu yerine “biz” duygusu belirgindir.
• Bu gruplarda grup kararı “evet”, “hayır” şeklinde verilir.
• Bireyler arası ilişkiler, işbirliğine dayanır. Yardımlaşma görülür.
• Birey, kendini grubu ile özdeşleşmiş gibi görür. Bireyin amacı grubun amacıdır.
• ilişkilerde din, gelenek, görenek etkindir.
• Aile, köy, mahalle gibi toplum birimleri ile tarımsal üretim biçiminin hakim olduğu toplumlarda görülür.
İkincil Sosyal Grubun Özellikleri:
• Kişisel olmayan resmi ilişkiler egemendir.
• ilişkiler dolaylıdır, samimiyet görülmez.
• ilişkiler bireyseldir. “Biz” duygusundan çok “ben” duygusu belirgindir.
• Bireyler arası ilişkiler rekabet esasına dayanır, yardımlaşma görülmez.
• Amaçlarda bireysellik vardır.
• ilişkilerde yasal düzenlemeler etkindir.
• Daha çok şehir, büyük şehir, sanayi kesimi gibi toplum kesimlerinde ve resmi kuruluşlardaki ilişkileri içerir (parti, sendika, vb.).
İkincil gruplar içinde birincil ilişkiler yer alabilir. Ülke çapında örgütlenmiş bir siyasi partideki ilişkiler ikincil ilişki iken, il bazındaki ilişki, birincil ilişkidir.
5. Kuruluş Biçimlerine Göre Sosyal Gruplar:
a) Resmi Sosyal Gruplar: Bunlar, kanun ve yönetmeliklerin geçerli olduğu kurallara göre oluşan gruplardır. Bu tür gruplarda görev ve sorumluluklar resmi kurallarla belirlenmiştir. En büyük resmi grup devlettir.
b) Resmi Olmayan Sosyal Gruplar: Bunlar, genellikle küçük sosyal gruplardır. Bu gruplar her yerde görülebilir. Küçük yardımlaşma grupları bu tür gruplardandır.
