Sosyolojik araştırmalarda veri toplama tekniklerinden anket nedir? Anket nasıl yapılır? Anket sonuçlarının doğru ve faydalı bilgiler sunabilmesi için;
Sosyolojide Anket
Anket, herhangi bir konuda grubun veya gruba dahil birimlerin eğilimini tespit etmek amacıyla kullanılan bir tekniktir. Anketler geniş insan kümelerinin eğilimlerini, tutum ve düşüncelerini ölçmede en iyi araçlardır. Ayrıca zaman ve emekten tasarruf sağlaması nedeniyle, en çok kullanılan veri toplama tekniğidir.
Anket tekniğinin avantajlarını şu şekilde sıralamak mümkündür:
- • Kısa sürede uygulanması nedeniyle kolaydır.
- • Çok geniş bir kitleye ve bilgiye ulaşma imkânı vardır.
- • Elde edilen bilgiler nesneldir.
- • Toplanan veriler, istatistiki yöntemlerle rahatlıkla kullanılabilir.
Anket, çeşitli sorulardan oluşan bir soru kâğıdı aracılığıyla uygulanır. Hazırlanan soru kâğıdı ya postayla gönderilir ya da insanlara grup hâlinde toplu olarak uygulanır. Ayrıca, anketör adını alan bir uygulayıcı aracılığıyla bireysel olarak uygulanan anketler de vardır. Anket sonuçları ya bilgisayarla ya da elle değerlendirilir. Eğer veriler elle değerlendirilecekse bir tablo hazırlanır ve çetele yoluyla toplanan sayılar tabloya işlenir. Elde edilen veriler grafikle de gösterilir. Bu işlem, sonuçların bir bakışta kavranmasını ve yorumlamayı kolaylaştırır.
Anket, çok sayıda veriye kolayca ulaşmada oldukça etkili bir teknik olmasına karşın bir takım yetersizliklere de sahiptir. Bunlardan birincisi, standart (biçimlendirilmiş) bir yapıya sahip olması nedeniyle derinlemesine bilgi gerektiren araştırmalarda yeterince bilgiye ulaşılamamasıdır.
Anketin uygulama süresi, kimlere uygulanacağı, soruları ve sorulara alınacak yanıtları; amacına uygun olarak belli standartlara göre düzenlenir. Bu nedenle anket; kaba, yüzeysel ve ortalama bilgileri sağlamaya daha elverişlidir. Anket tekniğinin diğer bir yetersizliği ise yanıt seçeneklerinin önceden tasarlandığı katı, biçimsel bir yapıya sahip oluşudur. Bu şekilde yanıtlayan kişiler, duruma göre farklı yanıtlar verememektedir. Ayrıca soruların yeterince anlaşılmaması ya da samimiyetsizce yanıtlanması olasılıkları da bu tekniğin yetersizliklerindendir.
Anket sonuçlarının doğru ve faydalı bilgiler sunabilmesi için;
- • Amacın; kısa sürede, biçimlendirilmiş ve yüzeysel bir veri toplama sürecine uygun olarak sınırlandırılması,
- • Soruların açık ve anlaşılır olması,
- • Verilen cevapların doğru ve samimi olması,
- • Anket uygulanan grubun (örneklemin) bütünü temsil edecek sayı ve nitelikte olması gerekir.
