Sözcükte Çok Anlamlılık Nedir? Örnekler

Sözcükte çok anlamlılık nedir, nasıl olur? Sözcükte çok anlamlılık örnekleri, örnek sorular ve çözümleri, hakkında bilgi.

SÖZCÜKLERDE ÇOK ANLAMLILIK

Sözcüklerin anlam genişlemesi yoluyla yeni anlamlar kazanmasına ve birden çok anlamda kullanılabilmesine çok anlamlılık denir.

Örneğin “kaçmak” sözcüğü;

> “Suçlu olay yerinden kaçmış.” cümlesinde  “görünmeden, gizlice gitmek, sıvışmak” anlamında,

> “Okulumuz yoksullara yardımdan kaçmaz.” cümlesinde “kaçınmak, esirgemek” anlamında,

> “Denizde yüzerken kulağıma su kaçtı.” cümlesinde “girivermek” anlamında,

> “Dün gece yine uykum kaçtı.” cümlesinde “yok olmak” anlamında,

> “Borudan su kaçıyor.” cümlesinde “sızmak” anlamında kullanılmıştır.

İşte sözcüklerin bu cümlelerde görüldüğü gibi birden çok anlamda kullanılabilmesine çok anlamlılık denir.

“Çok anlamlılık” sınavlarda değişik soru tipleriyle karşımıza çıkmaktadır:

> “Durulmak” sözcüğü yukarıdaki numaralı cümlelerde kaç değişik anlamda kullanılmıştır?

> Aşağıdaki cümlelerin hangisinde “soğuk” sözcüğü diğerlerinden farklı anlamda kullanılmıştır?

“Aktarmak” kelimesi, aşağıdaki cümlelerin hangisinde “iletmek, bildirmek” anlamında kullanılmıştır?

“Eğilmek” kelimesi aşağıdaki cümlelerin hangisinde “…………” cümlesindeki anlamıyla kullanılmıştır?

“Söz verdiyse mutlaka gelir.” cümlesinde kırmızı yazılı sözün kattığı anlam aşağıdakilerin hangisinde vardır?

Örnek Soru

1. Dereden akan bulanık su duruldu.

2. Yaşanan karışıklık bir süre sonra duruldu.

3. O yaramaz çocuk bir yıl sonra duruldu.

4. Fırtına duruldu, ertesi gün yola çıktık. “Durulmak” sözcüğü yukarıdaki cümlelerde kaç değişik anlamda kullanılmıştır?

A) 1 B) 2 C) 3 D) 4

Çözüm :

“Durulmak” sözcüğü, 1. cümlede “temiz hâle gelmek” anlamında, 2. cümlede (gürültü, yağış, fırtına için) “karışıklığın bitmesi, ortalığın sükunete ermesi” anlamında, 3. cümlede “uslanmak, sakinleşmek” anlamında, 4. cümlede ise 2. cümledeki anlamıyla kullanılmıştır. Dolayısıyla “durulmak” sözcüğü bu cümlelerca 3 farklı anlamda kullanılmıştır.
Cevap C

Örnek Soru

“Bulmak” sözcüğü, aşağıdaki cümlelerin hangisinde “herhangi bir görüşe, yargıya varmak” anlamında kullanılmıştır?

A- Yapılan okulun kente yakın olmasını mantıklı buldu.
B- Leyla, ayağı kayınca kendini yerde buldu.
C- Sınıfta kendine göre bir arkadaş buldu.
D- Sonunda aradığı mutluluğu buldu.

Çözüm :

“Bulmak” sözcüğü A seçeneğinde “herhangi bir görüşe, yargıya varmak”, B seçeneğinde “düşmek”, C seçeneğinde “tanışmak”, D seçeneğinde “ulaşmak” anlamında kullanılmıştır.
Cevap A

Örnek Soru

“Eğilmek” sözcüğü aşağıdaki cümlelerin hangisinde “Sık sık dil konularına eğilen yazarlarımız var.” cümlesindeki ile aynı anlamda kullanılmıştır?

A) Çocuklarının üzerine eğilseydi daha iyi olurdu.
B) Saçaklar fırtınadan iyice eğilmiş.
C) Dışarıyı görmek için pencereden eğildi.
D) Kimsenin karşısında eğilmeden ekmeğini kazanıyor.

Çözüm :

“Eğilmek” sözcüğü, “Sık sık dil konularına eğilen yazarlarımız var.” cümlesinde “önem vermek, ilgi göstermek” anlamında kullanılmıştır. Bu anlam A seçeneğindeki “Çocuklarının üzerine eğilseydi daha iyi olurdu.” cümlesinde vardır.
Cevap A