Stomatoloji nedir? Stomatoloji neyi inceler, özellikleri nelerdir? Stomatoloji hakkında bilgi.
Stomatoloji; Diş ve ağız hastalıklarını inceleyip tedavi eden tıp dalıdır (odontostomatoloji [diş-ağız bilimi] de denir). Stomatoloji, baş ve boyun anatomisi ve hastalıkları, diş cerrahisi, diş ve yüz ortopedisi (ortodonti) konusunda eğitim gerektiren bir uzmanlık dalıdır. Stomatologlar, ayrıca ağız ve diş muayenesi, röntgen incelemeleri ve protezler konusunda da eğitim görürler. Ağız, dişler, dişetleri ve dil çok sayıda hastalığa, iyicil ya da kötücül urlara tutulabilirler. Ağız mukozası iltihaplanmalarına ağız iltihabı ya da stomatit denir; bu iltihaplanmalar genellikle ağrılı olan mukoza aşınmalarına, çatlaklara ya da yara oluşumuna yol açabilirler; beslenmeyi engellerler ve kişinin dikkatini bu hastalık üstüne çekerler.
Ağız İltihapları (stomatitler)
Ağız iltihapları ivegen ya da süreğen olabilirler. Bazen yerel bir hastalığın belirtisidirler, ayrıca genel bir hastalığın belirtisi olarak da gözlenebilirler. Ağız yoluyla alınan antibiyotiklerin yol açtığı ağız iltihapları da vardır. Ağız iltihabına yol açan yerel hastalıklar arasında virüs kökenli uçuk ve aftlar, bir mantarın yol açtığı pamukçuk, diş çürükleri ve bir deri hastalığı olan çakmak hastalığı sayılabilir.
Genel hastalıklar arasında enfeksiyon hastalıkları, özellikle de ateşli döküntüler, seyirlerinin belirli bir döneminde âğız iltihabına yol açarlar; bu ağız iltihabının özellikleri çek belirgindir ve döküntüden önce bile teşhisin konmasını sağlarlar. Kızamığın başlangıç döneminde dişeti ile yanağı ayıran olukta irmik kırıntılarına benzeyen beyaz lekeler gözlenebilir. Kızılda damak eteği kırmızıdır; kabakulakta kulakaltı bezinin salgısını ağıza boşaltan Stenon kanalının ağzı kırmızı ve şiştir; frengide bozunun görünümü hastalığın dönemine göre değişiklik gösterir (şankr, mukoza plağı, gom).
C vitamini eksikliğine bağlı olarak gelişen iskorbüt, dişetlerinde kanamalar meydana getirir. İlaç kökenli bazı metal zehirlenmeleri de ağız iltihaplarına yel açarlar; cıva kökenli ağız iltihabında ağız mukozası canlı kırmızıdır; kurşun zehirlenmesinde dişetlerinin serbest kenarlarının 1 mm alt kesiminde koyu gri-mavi renkli bir şerit görülür. Bizmut dişetleri üstünde mavi – siyah bir çizgi oluşturur, ayrıca bazen yanaklarda da mavimsi lekeler görülür; altın tuzları sedef renginde ağız iltihabına yol açarlar, fosfor ise çenenin derin dokularında doku yıkımına neden olur.
Kan hastalıklarının seyrinde sıklıkla ağız bozunları ortaya çıkar; Kan kanseri (lösemi) ve agranülositoz dişeti kanamalarına neden olurlar; Biermer kansızlığında dil kabarcıkları silinir.
Ağız şeker hastalığının ihtilatları arasında kangrenli ağız iltihapları görülebilir.
Teşhis ve Tedavi
Bir ağız iltihabında nedene yönelik teşhis İçin bozunlardaki sıvının mikroskobik muayenesi ya da mukoza biyopsisi, bir kan hastalığının ya da frenginin araştırılması için kan incelemesi, bir sidik incelemesi (şeker, albümin bakımından), dikkatli bir diş muayenesi ve röntgen incelemeleri gerekebilir, Ağız iltihaplarının özel bir tedavisi yoktur, ancak ağız iltihabına yol açan hastalığın tedavisi, zehirli maddenin ortadan kaldırılması, çürük dişin çekilmesi gereklidir, Bütün olgularda, mikroptan arındırılmış ve ağrı kesici sıvılarla ağız banyoları ve gargaralar yapılabilir
