Su kirliliği nedir ve nasıl tanımlanır? Su kirliliğinin etkileri nelerdir? Su kirliliğini önlemenin yollarının maddeler halinde sıralandığı sayfamız.
Su kirliliğinin nedenleri ve çözüm yolları
İnsanlar günlük yaşantılarında, daima diğer canlılarla ve çevreleriyle etkileşim içindedir. Çevreleriyle olan ilişkinin kalıcı olabilmesi için ekolojik dengenin korunması gerekmektedir. Ancak insanlar; besin, barınma ve teknolojik gelişim üstünlüklerini ön plana çıkarmak için hem kendilerine, hem de çevresine zarar vermektedir.
Çevre kirlenmesine neden olan etkenlerin çoğu; fiziksel, kimyasal ve biyolojik faktörlerdir. Bu etkenlerin çoğu, insan aktiviteleri sonucu ortaya çıkmaktadır. Bu olumsuz sonuçlar, çevre kirliliği olarak nitelendirilmektedir. İnsanların sebep olduğu kirlilik, yeryüzündeki bir çok ekosistemde görev yapan türlerin yok olmasına neden olmaktadır.
Kaynak: pixabay.com
Su Kirliliği
Su hayatın en temel gereksinimlerinden biridir. İnsan dahil bütün canlılar, yaşamları için suya ihtiyaç duyar. İçme suyunun temiz olması sağlık açısından önemlidir. Su kirliliğinin nedenlerini aşağıdaki gibi sıralayabiliriz.
*** Akarsu ve göl kenarlarına kurulmuş fabrika ve atölyelerin endüstriyel artıkları, suları kirletmektedir. Buna bağlı olarak sulardaki ekolojik denge bozulmakta, bazı canlılar ölürken bazıları ise zehirli bileşikler taşımaktadır.
*** Petrol rafinerileri, kimya sanayii, demir çelik sanayii ve kağıt sanayii çoğunlukla akarsu ve deniz kenarlarına kurulmuştur.
Bu fabrikaların artıkları hiçbir arıtma işlemine tabi tutulmadan suya bırakılmakta, dolayısıyla bu sulardaki doğal yaşam sona ermektedir.
Örneğin 19. yüzyılın başlarında haliçte bulunan balık popülas-yonunu günümüzde bulmak imkansızdır.
*** Su kirliliğinin diğer bir sebebi de kanalizasyonlardır. Atık suların arıtılmadan sulara karışması kullanılabilir suyun kirlenmesine sebep olmaktadır.
Suya bağlı besin zehirlenmelerinden en önemlisi, civa zehirlenmeleridir. Civa zehirlenmelerinin en zararlısı 1953 yılında Japonya’da yaşanmıştır. Minamata trajedisi adı verilen bu olayda bir çok insan zarar görmüştür.
1951 yıllarında Minamata körfezi yakınlarına plastik fabrikası kurulmuştur. Bu fabrika artıklarını körfeze bırakmaya başlamıştır. Fabrikanın kuruluşundan 2 yıl sonra, Minamata’da yaşayan bin kadar insan ciddi hastalıklara yakalanmıştır.
Kısmi felç, şuurunu kaybetme, körlük gibi ciddi rahatsızlıklar ve ölüm gibi istenmeyen sonuçlar görülmüştür. Japonya’dan başka İsveç, Kanada ve ABD gibi birçok ülke de civa zehirlenmesinden etkilenmiştir.
Su Kirliliğinin Etkileri
içme ve kullanma sularının temizliği sağlık için çok önemlidir. Dünyada yaşayan 4 milyardan fazla insandan ancak yarısı sağlıklı su kullanabilmektedir. Özellikle üçüncü dünya ülkelerinde insanlar, kanalizasyonun boşaltıldığı dere sularını içmektedir.
Atık sularla kirlenmiş bu derelerden su içen insanlar; kolera, tifo ve ishal gibi bulaşıcı hastalıklara yakalanmaktadır.
Göl ve nehir gibi, su ortamlarında devam eden doğal bir denge vardır. Yaz aylarında topraktan yıkanarak taşınan minerallerle beslenen alg» ler, nehir ve göl yüzeyinde yaşar. Sonbaharda algler ölerek dibe çöker ve bakteriler tarafından besin olarak kullanır.
Bitkiler yaşamaları için; karbon, oksijen, hidrojen, fosfat ve azot elementlerine ihtiyaç duyar. Su yeterince; karbon, oksijen ve hidrojen elementlerine sahipken, fosfat ve azot elementleri ise sınırlayıcı bir etki oluşturur.
Göl ve nehir çevresindeki tarım alanlarında gereğinden fazla azot ve fosfat gübresi kullanılması durumunda, fazla gübre sulama ve yağmur sularıyla nehir ve göllere taşınır.
Gölde azot ve fosfat miktarının artması, alglerin aşırı şekilde çoğalmasına sebep olur (ötrofikasyon olayı). Algler öldüğünde, bakterilerin parçalayacağı madde miktarı daha fazla olur. Bakteriler algleri parçalarken, suda çözülmüş oksijenin çoğunu tüketir. Oksijenin suda azalması, göldeki balıkların ölmesine sebep olur.
Ötrofikasyon sonucu, sular yeşil ve bulanık bir renk alır. Kıyılarda yosun birikmesi ortaya çıkar. Suyun kirlenmesine bağlı olarak canlı sayısında azalma meydana gelebilir. Bu durumda su ekosistemindeki canlılar zarar görebilir.
Su Kirliliğini Önlemenin Yolları
- *** Sanayi tesisleri, yerleşim yerlerinden uzak bölgelere kurulmalıdır.
- *** içme suyu kaynaklarının yakınlarına yerleşim yerleri yapılmasına izin verilmemelidir.
- *** Sanayi artıkları ve insanlar tarafından oluşturulan artıklar, arıtma tesislerinden geçtikten sonra sulara bırakılmalıdır.
- *** Sanayide kullanılan ambalajlar (cam, karton, vb) yeniden kullanılabilir maddelerden yapılmalıdır.
- *** Doğada parçalanması zor olan deterjanlar gibi ürünler kullanılmamalıdır.
- *** Pestisitler (tarım zararlıları ile mücadele için kullanılan ilaçlar) doğru ve uygun dozda kullanılmalıdır.
- *** Doğal su kaynaklarının bulunduğu bölgelerdeki yaşama alanları korunmalı ve bozulan alanların düzenlenmesi sağlanmalıdır.
İçme sularına karışan bulaşıcı hastalık etkenleri ya da kirli sularla yıkanmış sebze ve meyveler, insanlarda salgınlara yol açabilir. Örnek olarak; tifo, sarılık, dizanteri hastalıklarını verebiliriz.
